Η γήρανση του σώματος δεν ακολουθεί πάντα μια αργή και σταθερή πορεία. Μετά τα 50, πολλοί παρατηρούν ξαφνικές αλλαγές που έχουν επιστημονική βάση, αφού η διαδικασία επιταχύνεται απότομα σε ορισμένες φάσεις της ζωής. Ωστόσο, υπάρχουν στρατηγικοί τρόποι για να επιβραδυνθεί αυτή η πορεία, εφόσον κινηθούμε έγκαιρα.
Οι αλλαγές μετά τα 50 δεν είναι τυχαίες
Αν νιώθετε ότι το σώμα σας αλλάζει ξαφνικά μετά τα 50, δεν πρόκειται για φαντασίωση. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell επιβεβαιώνει ότι η φθορά των οργάνων επιταχύνεται μετά τα 45, με ορισμένα συστήματα – όπως τα αιμοφόρα αγγεία – να γερνούν πιο γρήγορα από άλλα.
Η γήρανση, όπως αποδεικνύεται, δεν εξελίσσεται γραμμικά. Μάλλον μοιάζει με μια σειρά από «εκρήξεις» που πλήττουν κρίσιμα συστήματα σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους.
Πώς έγινε η μελέτη
Η έρευνα ανέλυσε δείγματα ιστών από 76 δότες, ηλικίας 14 έως 68 ετών, οι οποίοι είχαν χάσει τη ζωή τους από τραυματισμό στον εγκέφαλο. Τα δείγματα προήλθαν από όργανα όπως καρδιά, πνεύμονες, πάγκρεας, επινεφρίδια, έντερο, δέρμα, μυς και αίμα – κυρίως όργανα που επηρεάζονται από το ενδοκρινικό σύστημα.
Τα επινεφρίδια ήταν από τα πρώτα που έδειξαν σημάδια γήρανσης, ήδη από τα 30, στοιχείο που υποδηλώνει ότι ενδοκρινικές ανισορροπίες ίσως αποτελούν πρώιμο δείκτη της φθοράς του οργανισμού. Αυτό το εύρημα, σύμφωνα με τον καθηγητή Γκουανγκχουί Λίου της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, μπορεί να υποδεικνύει έναν συστημικό μηχανισμό που πυροδοτεί τη γήρανση.
Οι πιο έντονες αλλαγές καταγράφηκαν στην ηλικιακή ζώνη 45–55 ετών. Η αορτή, το μεγαλύτερο αγγείο του σώματος, υπέστη τις μεγαλύτερες μεταβολές. Σημαντικές φθορές διαπιστώθηκαν επίσης στο πάγκρεας και τη σπλήνα.
«Το διάστημα μεταξύ 45 και 55 ετών φαίνεται να είναι κομβικό, με τα περισσότερα όργανα να περνούν μια “καταιγίδα μοριακών αλλαγών”, όπου αυξάνεται απότομα η έκφραση συγκεκριμένων πρωτεϊνών. Αυτό σηματοδοτεί την έναρξη της γήρανσης», δήλωσε ο Λίου στο Very Well Health.
Παρόλο που απαιτούνται περαιτέρω έρευνες με ευρύτερα δείγματα και περισσότερα όργανα – όπως ο εγκέφαλος, τα νεφρά και τα αναπαραγωγικά όργανα – η μελέτη ενισχύει την άποψη ότι η γήρανση είναι μετρήσιμη και πιθανώς τροποποιήσιμη μέσω της ανάλυσης των πρωτεϊνών.
Τα όργανα δεν γερνούν όλα με τον ίδιο ρυθμό
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν αυτό που αποκαλούν «πρωτεϊνικά ρολόγια» για να μετρήσουν τη βιολογική ηλικία των ιστών. Αυτά διαφέρουν από τα γενετικά ρολόγια που εστιάζουν στο DNA και αντ’ αυτού βασίζονται στα μοτίβα των πρωτεϊνών.
Όπως εξηγεί ο Ντάγκλας Βον, διευθυντής του Ινστιτούτου Μακροζωίας Potocsnak στο Πανεπιστήμιο Northwestern, «τα πρωτεϊνικά ρολόγια μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε καλύτερα την πραγματική βιολογική ηλικία».
«Μπορείτε να διαπιστώσετε αν οι πνεύμονές σας είναι πιο γερασμένοι από τον εγκέφαλό σας, ή αν η καρδιά σας είναι πιο φθαρμένη από το ενδοκρινικό σας σύστημα», σημειώνει. «Τα όργανα και τα συστήματά μας γερνούν με διαφορετικές ταχύτητες».
Η γήρανση έρχεται σε κύματα
Η μέση ηλικία φαίνεται να συνδέεται με απότομες αυξήσεις στη φθορά του σώματος. Μια άλλη μελέτη του 2024, δημοσιευμένη στο Nature Aging, έδειξε ότι η γήρανση παρουσιάζει δύο κύριες «εκρήξεις»: μία γύρω στα 44 και μία περίπου στα 60.
«Υπάρχουν περίοδοι στη ζωή μας όπου γερνάμε γρηγορότερα. Δεν το αντιλαμβανόμαστε πάντα, αλλά συμβαίνει», σχολίασε ο Βον.
Τι μπορείτε να κάνετε για να επιβραδύνετε τη διαδικασία
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε εξετάσεις που αποκαλύπτουν την ηλικία των οργάνων τους, γνωρίζουμε ήδη ότι ο τρόπος ζωής στη μέση ηλικία έχει κρίσιμη σημασία για τη μακροχρόνια υγεία.
«Όσο νωρίτερα ξεκινήσει κανείς, τόσο το καλύτερο, αφού η γήρανση αρχίζει από τη γέννησή μας», λέει ο καθηγητής Ρόμπερτ Μανκόφσκι από το Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα.
Οι συνήθειες που βοηθούν
Μια υγιεινή διατροφή, η τακτική σωματική άσκηση, ο επαρκής ύπνος και η πνευματική δραστηριότητα αποτελούν τους βασικούς πυλώνες για υγιή γήρανση.
Αν και δεν μπορούμε να αλλάξουμε το γενετικό μας υπόβαθρο, έχουμε τον έλεγχο του τρόπου ζωής μας – ιδίως σε ό,τι αφορά τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα. Αυτές οι επιλογές όχι μόνο θωρακίζουν το ανοσοποιητικό αλλά και προφυλάσσουν από σοβαρές παθήσεις στην ενήλικη και τρίτη ηλικία.
Κάθε δεκαετία έχει τη σημασία της, αλλά μετά τα 45 χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα. Το σώμα μας χρειάζεται σταθερή υποστήριξη και εμείς πρέπει να είμαστε παρόντες στο τιμόνι.
To «alldaynews.gr» αποποιείται κάθε ευθύνη από τις αναδημοσιεύσεις άρθρων τρίτων ιστοσελίδων, για τα οποία (άρθρα) την ευθύνη την έχει ο υπογράφων ως πηγή.
