Στίγκλιτς: Πρόβατο επί σφαγή η Ελλάδα

Ο νομπελίστας οικονομολόγος επαναλαμβάνει τη θέση του για την προδιαγεγραμμένη αποτυχία του ελληνικού προγράμματος, κάνει λόγο για μια “φυλακή οφειλετών” και εξηγεί γιατί οι τελευταίες εξελίξεις έχουν να κάνουν με πολύ περισσότερα από την Ελλάδα και το ευρώ.

Τα πραγματικά κίνητρα πίσω από τη νέα συμφωνία Ελλάδας πιστωτών και τα παράδοξα του τρίτου μνημονίου διερευνά ο γνωστός οικονομολόγος Τζόζεφ Σίγκλιτς σε νέο άρθρο του με τίτλο “Η Ελλάδα πρόβατο επί σφαγή” που δημοσιεύεται στους New York Times.

Ο βραβευμένος με νόμπελ Αμερικανός οικονομολόγος, εξηγεί ακόμα μια φορά την αναποτελεσματικότητα του ελληνικού προγράμματος που “δεν έχει κανένα νόημα ούτε για την Ελλάδα ούτε για τους πιστωτές της και τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει το νέο κύμα λιτότηταw στην ελληνική οικονομία.

Έχοντας ζήσει από κοντά τα τελευταία 5 χρόνια “το ελληνικό δράμα” κι έχοντας εμπλακεί με εκπροσώπους όλων των πλευρών, καταλήγει στο συμπέρασμα πως όλα όσα διαδραματίζονται έχουν να κάνουν με πολύ περισσότερα από την Ελλάδα και το ευρώ.

“Καθώς διάβαζα τις λεπτομέρειες (του προγράμματος) είχα ένα deja vu” γράφει ο Στίγκλιτς. “Ως επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, είδα από πρώτο χέρι τις καταστροφικές επιπτώσεις των προγραμμάτων που επιβλήθηκαν στις χώρες της Ανατολικής Ασίας που είχαν στραφεί για βοήθεια στο ΔΝΤ. Επιπτώσεις, οι οποίες δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο της λιτότητας, αλλά και των λεγόμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, όπου πολύ συχνά το ΔΝΤ εξαπατήθηκε και επέβαλε απαιτήσεις που ευνοούσαν συγκεκριμένα συμφέροντα έναντι άλλων. Υπήρξαν εκατοντάδες όροι, μικροί, μεγάλοι, πολλοί άσχετοι, ορισμένοι σωστοί, ορισμένοι εντελώς λάθος, αλλά σε κάθε περίπτωση, οι περισσότεροι παρέβλεπαν τις μεγάλες αλλαγές που πραγματικά χρειαζόντουσαν“.

Ο Στίγκλιτς αναφέρει σαν παράδειγμα την Ινδονησία του 1998 και το πως το ΔΝΤ κατέστρεψε το τραπεζικό σύστημα της χώρας, μιας χώρας που παρέδωσε -όπως λέει- την οικονομική της κυριαρχία, για να βιώσει λίγους μήνες μετά τη λαϊκή αντίδραση με μεγάλες ταραχές στην πρωτεύουσα και άλλες μεγάλες πόλεις.

“Τόσο πριν όσο και μετά την κρίση στην Ανατολική Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική (με πιο πρόσφατο το παράδειγμα της Αργεντινής) τα προγράμματα αυτά απέτυχαν οδηγώντας σε υφέσεις” σημειώνει ο Στίγκλιτς και εξηγεί ότι αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος που εξεπλάγην όταν η Ευρώπη αποφάσισε πριν από 5 χρόνια να επιβάλει το ίδιο άκαμπτο και αναποτελεσματικό πρόγραμμα σε ένα από τα μέλη της. “Πίστευα ότι έχουμε πάρει ένα καλό μάθημα από τις προηγούμενες αποτυχίες” γράφει χαρακτηριστικά.

Προσθέτει πως ανεξάρτητα από την καλή η μη εφαρμογή του, το ελληνικό πρόγραμμα θα οδηγήσει σε αύξηση του χρέους, όπως συνέβη στην Αργεντινή, γι αυτό και η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ ζητά αναδιάρθρωση χρέους.

Στη συνέχεια αναφέρεται στην περαιτέρω ύφεση και την ανεργία που θα παρασύρει τους μισθούς ακόμα πιο κάτω. “Όμως η τρόικα δεν φαίνεται ευχαριστημένη με τους ρυθμούς που κατεβαίνει το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων” σημειώνει.

“Φυλακή οφειλετών”

Για τον Στίγκλιτς τίποτα από τα παραπάνω δεν βγάζει νόημα ούτε από την πλευρά των πιστωτών. “Είναι σαν μια φυλακή οφειλετών του 190υ αιώνα” γράφει χαρακτηριστικά. Όπως οι φυλακισμένοι οφειλέτες δεν μπορούσαν να βγάλουν το εισόδημα για να αποπληρώσουν τα χρέη τους έτσι και η δυνατότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει θα μειώνεται καθώς θα βαθαίνει η ύφεση.

Δομικές μεταρρυθμίσεις ή εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων;

Σχετικά με τις δομικές μεταρρυθμίσεις που επιβάλλει το πρόγραμμα ο Στίγκλιτς θεωρεί ότι οι περισσότερες δεν έχουν να κάνουν με όσα πραγματικά έχει ανάγκη η χώρα. Άλλωστε, σημειώνει, δεν έχουν εξηγηθεί επαρκώς ούτε στον ελληνικό λαό ούτε στους οικονομολόγους που προσπαθούν να τις ερμηνεύσουν με αποτέλεσμα να έχει επικρατήσει η αντίληψη πως συγκεκριμένοι κύκλοι εντός και εκτός Ελλάδας χρησιμοποιούν την τρόικα προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Ο οικονομολόγος αναφέρει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τις σχετικές μεταρρυθμίσεις που προωθούνται στην αγορά του φρέσκου γάλακτος.

Τρόικα, ολιγαρχία, ιδεολογία και εξουσία

Επιπλέον, ο Τζόζεφ Σίγκλιτς εκφράζει τη θέση πως οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να “χαλιναγωγήσουν” την ελληνική ολιγαρχία, μια ομάδα πλουσίων -όπως λέει- που ελέγχουν βασικούς τομείς της οικονομίας, τα μίντια και τις τράπεζες, σκοπίμως μένουν εκτός ατζέντας, γεγονός που δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς η τρόικα φαίνεται να έχει πάρει το μέρος τους κατά το παρελθόν.

Αφού αναλύσει διάφορα ακόμα παράδοξα του τρίτου ελληνικού μνημονίου, όπως η φορολογία, ο νομπελίστας οικονομολόγος εκφράζει τη θέση πως “η μάχη δεν έχει να κάνει μόνο με την Ελλάδα, δεν είναι καν αμιγώς οικονομική“.

“Αυτές οι διαμάχες αφορούν στην πραγματικότητα την ιδεολογία και την εξουσία, όλοι το ξέρουμε αυτό και όλοι κατανοούμε ότι δεν είναι ένα ακαδημαϊκό ντιμπέιτ μεταξύ αριστεράς και δεξιάς” τονίζει ο Στίγκλιτς και προσθέτει: “Κάποιοι επικεντρώνουν στην πολιτική μάχη: οι σκληροί όροι που επεβλήθησαν στην αριστερή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να λειτουργήσουν προειδοποιητικά για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Κάποιοι εστιάζουν στην οικονομική μάχη: την ευκαιρία να επιβληθεί στην Ελλάδα ένα οικονομικό πλαίσιο που δεν θα μπορούσε να υιοθετηθεί με άλλο τρόπο“.

Επισημαίνει την πεποίθησή του ότι οι επιβαλλόμενες πολιτικές δεν θα λειτουργήσουν, θα οδηγήσουν σε ατέρμονη ύφεση, απαράδεκτη ανεργία και αυξανόμενη ανισότητα και την πίστη του στη δημοκρατική διαδικασία, τη υλοποίηση ενός οικονομικού μοντέλου δια της πειθούς και όχι της επιβολής.

“Για την ώρα, η Ελληνική κυβέρνηση έχει συνθηκολογήσει” καταλήγει ο Στίγκλιτς. “Ίσως η τρόικα να έρθει στα λογικά της. Η Ελλάδα χρειάζεται αναδιάρθρωση χρέους, καλύτερες δομικές μεταρρυθμίσεις και πιο λογικούς στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων. Το πιο πιθανό είναι όμως ότι η τρόικα θα εξακολουθήσει να κάνει αυτό που κάνει τα τελευταία 5 χρόνια: να κατηγορεί το θύμα“.

Πηγή: New York Times