Τα 7 Ευαγγέλια της Μεγάλης Τετάρτης και το Μέγα Ευχέλαιο για θεραπεία πάσης ασθένειας

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι μία από τις πιο σημαντικές ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, καθώς τελείται το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου, για την πνευματική και σωματική θεραπεία των πιστών. Η παράδοση και η πίστη συναντιούνται μέσα από ιερά κείμενα, έθιμα και παρεξηγήσεις γύρω από τη σημασία αυτού του Μυστηρίου.

τι συμβαίνει το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης

Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης τελείται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, ενώ το απόγευμα ή το βράδυ τελείται το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου. Ο ιερέας διαβάζει επτά αποσπάσματα από τα Ευαγγέλια και επτά ευχές για να αγιάσει το λάδι, το οποίο προορίζεται για θεραπεία ψυχικών και σωματικών ασθενειών.

Στο τέλος της ακολουθίας, ο ιερέας χρίει τους πιστούς στο μέτωπο, τα μάγουλα, το πρόσωπο και τα χέρια με το αγιασμένο λάδι. Το έθιμο σε ορισμένες περιοχές, όπως ο Πόντος, ήθελε το ευχέλαιο να γίνεται και στο σπίτι. Τα αντικείμενα που αγιάζονται θεωρούνται φορείς θείας χάρης.

έθιμα και παραδόσεις σε διάφορες περιοχές

Στα Κοτύωρα, ο παπάς περιόδευε τα σπίτια για να τελέσει το ευχέλαιο, ενώ οι κάτοικοι είχαν ετοιμάσει αυγά, αλεύρι και αλάτι. Τη Μεγάλη Πέμπτη, αφού έβαφαν τα αυγά, τα πήγαιναν στην εκκλησία, μέσα σε καλάθια, μαζί με το ευλογημένο αλεύρι και αλάτι.

Στη Σπάρτη, οι κάτοικοι τρώνε καθημερινά ένα κομμάτι από το «ευχελιασμένο» αλεύρι, ενώ με αυτό φτιάχνουν το νέο προζύμι για τη χρονιά, για να αντικαταστήσουν το παλιό που μπορεί να έχει χάσει τη δύναμή του.

αθηναϊκή παράδοση με τίμιο ξύλο

Στην Αθήνα, η εκκλησάρισσα μάζευε από τα σπίτια αλεύρι και το ζύμωνε χωρίς προζύμι. Ο ιερέας ακουμπούσε επάνω στο ζυμάρι τον Σταυρό με Τίμιο Ξύλο και το ζυμάρι «ανέβαινε». Από αυτό φτιαχνόταν το προζύμι της χρονιάς, με το οποίο ζυμώνονταν και οι λαμπριάτικες κουλούρες.

το ευχέλαιο στη βάση της Αγίας Γραφής

Η σύσταση του μυστηρίου αντλείται από την Καθολική Επιστολή Ιακώβου (έ 14-15): «Είναι κάποιος από σας άρρωστος; Να προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας να προσευχηθούν γι’ αυτόν και να τον αλείψουν με λάδι, επικαλούμενοι το όνομα του Κυρίου…».

Από αυτήν την αποστολική εντολή θεμελιώνεται η τελετουργία του Μυστηρίου. Οι ιερείς καλούνται στο σπίτι του ασθενούς, προσεύχονται, αγιάζουν το λάδι και χρίουν τον άρρωστο με αυτό, ζητώντας την ίαση.

ο πνευματικός στόχος του μυστηρίου

Το ευχέλαιο τελείται για τη θεραπεία «ψυχής τε και σώματος». Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, η σωματική ασθένεια αποδίδεται συχνά σε πνευματικά αίτια. Η μετάνοια και η επιστροφή στον Θεό είναι βασικά στοιχεία για την ίαση.

Η ασθένεια σχετίζεται με την αμαρτία και η θεραπεία περνά μέσα από τη συγχώρεση και την αποκατάσταση της σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό.

τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται

Για την τέλεση του μυστηρίου τοποθετούνται σε τραπέζι: το Ευαγγέλιο, εικόνα του Χριστού, κανδήλα με καθαρό λάδι, δοχείο με αλεύρι και επτά κεριά. Η κανδήλα με λάδι συμβολίζει την καθαρότητα της προσφοράς.

Όπως στην παραβολή του καλού Σαμαρείτη, το λάδι θεωρείται θεραπευτικό. Το αγιασμένο λάδι δεν είναι πια απλό, όπως και το νερό της βάπτισης δεν είναι πλέον κοινό. Η χρίση γίνεται με σταυροειδή τρόπο στο μέτωπο, στα μάγουλα, στα χέρια, ώστε να αγιαστούν και να ενισχυθούν τα μέλη του σώματος.

συχνές παρεξηγήσεις και λανθασμένες αντιλήψεις

1. Αντικατάσταση της εξομολόγησης: Πολλοί πιστεύουν ότι η συγχωρητική ευχή του ευχελαίου μπορεί να αντικαταστήσει την εξομολόγηση. Όμως δεν υποκαθιστά την προσωπική μετάνοια· αφορά μικρά και ξεχασμένα αμαρτήματα.

2. Το αλεύρι ως φυλακτό: Κάποιοι χρησιμοποιούν το αλεύρι από το ευχέλαιο για διάφορους λόγους – να το βάλουν κάτω από το μαξιλάρι του παιδιού ή να το πιει ο ασθενής. Αυτές οι πρακτικές αγγίζουν τη δεισιδαιμονία. Το αγιασμένο είναι το λάδι, όχι το αλεύρι.

3. Ευχέλαιο σε καταστήματα και σπίτια: Άλλοι καλούν ιερείς για ευχέλαιο κατά το άνοιγμα νέου καταστήματος ή σπιτιού. Αυτές οι πράξεις δεν συνάδουν με τη φύση του μυστηρίου. Για τους χώρους προβλέπονται άλλες αγιαστικές τελετές.

4. Φόβος για τους ασθενείς: Υπάρχει η λανθασμένη πεποίθηση ότι το ευχέλαιο αφορά μόνο τους ετοιμοθάνατους. Έτσι, συχνά οι συγγενείς διστάζουν να το ζητήσουν. Το ευχέλαιο όμως προορίζεται για την υγεία και τη ζωή.

Το ερώτημα γιατί δεν θεραπεύονται όλοι απαντάται με την πίστη: η ίδια χάρη δίνεται σε όλους, αλλά η θεραπεία εξαρτάται από την εσωτερική κατάσταση και το θείο σχέδιο. Ακόμα κι αν δεν επέλθει σωματική ίαση, ο άνθρωπος οδηγείται στην εν Χριστώ σωτηρία.

τι χρειάζεται για το ευχέλαιο

• κανδήλι με ελαιόλαδο (και λίγο κόκκινο κρασί)
• θυμιατό και θυμίαμα
• εικόνα του Χριστού ή της Παναγίας ή κάποιου Αγίου
• μία κούπα με αλεύρι για πρόσφορο
• επτά κεράκια, όσα και τα Ευαγγέλια
• ονόματα «υπέρ υγείας» των παρευρισκομένων
• μία θρυαλλίδα (μπατονέτα) για τη χρίση

Το αγιασμένο λάδι φυλάσσεται και δεν πετιέται. Καίγεται στο κανδήλι μέχρι τέλους, και τα υπολείμματα καίγονται σε κατάλληλο χώρο.