Ανατριχιαστική προφητεία: «Πιο κοντά από ποτέ το οριστικό τέλος της Τουρκίας»

Η προφητεία για το «τέλος της Τουρκίας» συνδέεται στενά με το κουρδικό ζήτημα, μια ιστορική πληγή που παραμένει ανοιχτή σχεδόν από τη γέννηση της σύγχρονης τουρκικής δημοκρατίας. Πολλοί ερμηνεύουν τις πολιτικές εξελίξεις και τις περιφερειακές εντάσεις ως σημάδια μιας παλιάς προφητείας που πλησιάζει στην εκπλήρωσή της.

Η ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας και η σκιά της διάσπασης

Η σύγχρονη Τουρκία γεννήθηκε πριν από περίπου έναν αιώνα, μέσα σε ένα περιβάλλον έντονων πιέσεων και ευρωπαϊκών φιλοδοξιών για τον έλεγχο της Ανατολίας. Αυτό άφησε βαθύ αποτύπωμα στη συλλογική μνήμη της χώρας, με αποτέλεσμα να καλλιεργηθεί μια διαρκής ανησυχία για την ενότητα και την εδαφική της ακεραιότητα.

Ο εφιάλτης της απόσχισης των Κούρδων εξακολουθεί να τρομοκρατεί την τουρκική ηγεσία. Αν και το ΡΚΚ έχει από καιρό αποσύρει τις αρχικές του επιδιώξεις για ανεξαρτησία, δίνοντας έμφαση στην αυτονομία, οι επεμβάσεις του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε γειτονικές χώρες αναζωπυρώνουν τον φόβο μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας που μπορεί να οδηγήσει στον κατακερματισμό της Τουρκίας.

Οι πρώτες κουρδικές εξεγέρσεις

Η σύγκρουση με τους Κούρδους ξεκίνησε μόλις δύο χρόνια μετά την ίδρυση της Δημοκρατίας, με την εξέγερση του Σεΐχη Σαΐντ το 1925, η οποία ξέσπασε ως αντίδραση στην κατάργηση του Χαλιφάτου. Το 1927, ο Ιχσάν Νουρί Πασάς ανακήρυξε τη Δημοκρατία του Αραράτ, ένα μικρό κουρδικό κράτος κοντά στα σύνορα με το Ιράν και την Αρμενία.

Ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ διέταξε την καταστροφή αυτού του κρατικού μορφώματος. Όπως αναφέρεται και στο αμερικανικό *National Interest*, η ύπαρξη ενός ενιαίου κουρδικού μετώπου θα μπορούσε να σημάνει την αρχή της διάλυσης της Τουρκίας.

Παρά τα δικαιολογημένα αιτήματα των Κούρδων, οι επαναστάσεις τους ενίσχυσαν τη δυσπιστία της Άγκυρας, που απέφευγε κάθε μορφή αναγνώρισης της κουρδικής πολιτισμικής ταυτότητας.

Η αδιάκοπη αποξένωση των Κούρδων

Μετά τον θάνατο του Ατατούρκ το 1938, η εχθρότητα της Άγκυρας απέναντι στην κουρδική ταυτότητα άρχισε να χαλαρώνει, αλλά όχι ουσιαστικά. Οι μετέπειτα τουρκικές κυβερνήσεις προχώρησαν σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις, παραμελώντας ωστόσο σκόπιμα τις περιοχές με κουρδικό πληθυσμό.

Ο κρατικός μηχανισμός φαινομενικά αποδεχόταν τους Κούρδους, μόνο όταν απαρνούνταν την εθνική τους ταυτότητα.

Κατά τις επόμενες δεκαετίες, η πολιτική βία στην Τουρκία συνδεόταν κυρίως με αντιπαραθέσεις μεταξύ αριστερών και δεξιών ριζοσπαστών. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, αναδείχθηκε ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, που έμελλε να ιδρύσει το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ).

Η άνοδος του ΡΚΚ και η βίαιη αντιπαράθεση

Το ΡΚΚ ιδρύθηκε ως απάντηση στην ταξική και εθνοτική καταπίεση των Κούρδων. Το 1984, υπό την ηγεσία του Οτσαλάν, το κόμμα ξεκίνησε ένοπλο αγώνα κατά του τουρκικού κράτους, με στόχο να αποκτήσουν οι Κούρδοι πολιτικά δικαιώματα.

Κατά την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν αδιαμφισβήτητη στήριξη στην Τουρκία στον αγώνα της κατά του ΡΚΚ. Παρότι το ΡΚΚ ήταν μια αριστερή μαρξιστική οργάνωση, οι ΗΠΑ καθυστέρησαν χαρακτηριστικά να το αναγνωρίσουν επίσημα ως τρομοκρατική οργάνωση – κάτι που συνέβη μόλις το 1997, δεκατρία χρόνια μετά την έναρξη της δράσης του.

Αλλαγή στρατηγικής μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης

Μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ, το ΡΚΚ αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στα νέα γεωπολιτικά δεδομένα. Την περίοδο εκείνη, ο Τουργκούτ Οζάλ –τότε Πρόεδρος της Τουρκίας– επιχείρησε να ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με τους Κούρδους.

Ο αιφνίδιος θάνατός του έβαλε τέλος σε αυτές τις προσπάθειες. Παρ’ όλα αυτά, η σύλληψη του Οτσαλάν το 1999 ανάγκασε το ΡΚΚ να επανεξετάσει τη στρατηγική του και να στραφεί προς λιγότερο συγκρουσιακές μεθόδους.

Η ειρηνευτική προσπάθεια και η αποτυχία της

Το 2012, ο ίδιος ο Ερντογάν ανέλαβε πρωτοβουλία μυστικής διαπραγμάτευσης με το ΡΚΚ. Φάνηκε να ανοίγει ένας νέος κύκλος συνεννόησης, με στόχο την κατάπαυση του πυρός. Για ένα διάστημα, το ΡΚΚ απέσυρε μεγάλο μέρος των μαχητών του στη Συρία.

Ωστόσο, η δυναμική άλλαξε όταν οι Κούρδοι ψηφοφόροι στήριξαν μαζικά το φιλοκουρδικό HDP αντί για το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ. Αυτό οδήγησε τον Ερντογάν να εγκαταλείψει τις συνομιλίες και να στραφεί σε πιο επιθετική πολιτική γραμμή.

Η φιλόδοξη αλλά βραχύβια ειρηνευτική διαδικασία κατέρρευσε, αφήνοντας πίσω της μόνο ελπίδες και χαμένες ευκαιρίες. Οι εξελίξεις αυτές έρχονται να ενισχύσουν την εντύπωση ότι οι εσωτερικές και εξωτερικές εντάσεις ίσως οδηγήσουν, τελικά, στην επαλήθευση της ανατριχιαστικής «προφητείας» για τη διάλυση της Τουρκίας.

Πηγή: athensmagazine.gr