Ανάκληση ελληνικής ζύμης σφολιάτας από την αγορά των ΗΠΑ λόγω trans λιπαρών

Η ανάκληση μεγάλης ποσότητας ελληνικής σφολιάτας από τις Ηνωμένες Πολιτείες επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα των trans λιπαρών και τις διαφορές στη νομοθεσία τροφίμων ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αμερική.

Τι είναι τα trans λιπαρά και γιατί θεωρούνται επικίνδυνα

Τα μερικώς υδρογονωμένα έλαια, γνωστά στη βιομηχανία ως PHOs, αποτελούν επί δεκαετίες αντικείμενο αντιπαράθεσης. Δημιουργούνται μέσω βιομηχανικής επεξεργασίας, όπου το υδρογόνο μετατρέπει τα φυτικά έλαια από υγρά σε στερεά. Αυτή η διαδικασία βελτιώνει τη διάρκεια ζωής και την υφή των τροφίμων, ειδικά στα προϊόντα σφολιάτας όπου η πλαστικότητα του λίπους είναι κρίσιμη για τις στρώσεις της ζύμης.

Ωστόσο, το παραγόμενο τελικό προϊόν περιέχει trans λιπαρά οξέα, τα οποία έχουν συσχετιστεί με αύξηση της «κακής» χοληστερίνης και επιβάρυνση του καρδιαγγειακού συστήματος. Η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί πως η κατανάλωση αυτών των λιπαρών σχετίζεται με καρδιαγγειακές παθήσεις, υπογονιμότητα, ενδομητρίωση, διαβήτη, παχυσαρκία, χολολιθίαση, Αλτσχάιμερ και ορισμένες μορφές καρκίνου.

Η στάση της Ευρώπης και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων έχει τονίσει ότι η πρόσληψη trans λιπαρών πρέπει να παραμένει όσο το δυνατόν χαμηλότερη στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφής. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επισημάνει ότι τα trans λιπαρά αυξάνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου περισσότερο από κάθε άλλη θρεπτική ουσία ανά θερμίδα. Για τον λόγο αυτό, υποστηρίζει τον καθορισμό νομικού ορίου για τα βιομηχανικά trans λιπαρά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας από το 2018 ζητά την πλήρη εξάλειψή τους από την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων.

Διαφορές στη νομοθεσία μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εφαρμόσει καθολική απαγόρευση των μερικώς υδρογονωμένων ελαίων (PHOs). Αντίθετα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζεται ο Κανονισμός 2019/649, που επιτρέπει έως 2 γραμμάρια βιομηχανικών trans λιπαρών ανά 100 γραμμάρια λίπους στο τελικό προϊόν.

Αυτή η απόκλιση στους κανονισμούς καθιστά ιδιαίτερα απαιτητική την προσαρμογή των ευρωπαϊκών προϊόντων στις αμερικανικές προδιαγραφές.

Ανάκληση ελληνικής σφολιάτας από την αγορά των ΗΠΑ

Η διαφοροποίηση στη νομοθεσία αποτέλεσε τον λόγο για την εθελοντική ανάκληση των προϊόντων σφολιάτας «Zimi Puff Pastry French Style» από την Karabetian Import and Distribution, Inc. στις ΗΠΑ. Η εταιρεία αυτή συνεργάζεται με ελληνική βιομηχανία κατεψυγμένης ζύμης που δραστηριοποιείται έντονα στον εξαγωγικό τομέα.

Ο αμερικανικός FDA εντόπισε μερικώς υδρογονωμένα έλαια στο προϊόν, γεγονός που καθιστά την κυκλοφορία του απαγορευμένη βάσει της αυστηρής νομοθεσίας των ΗΠΑ. Η ανάκληση ξεκίνησε στα μέσα Νοεμβρίου 2025.

Η έκταση της ανάκλησης και τα χαρακτηριστικά του προϊόντος

Η ανάκληση αφορά συνολική ποσότητα 338 κιβωτίων, δηλαδή περίπου 2,8 τόνους (2.839,2 κιλά). Πρόκειται για συσκευασίες των 700 γραμμαρίων με UPC 5201592020017 και παρτίδες Lot 122025 με ημερομηνίες λήξης Νοέμβριο και Σεπτέμβριο 2026.

Το προϊόν είχε διανεμηθεί σε 10 πολιτείες των ΗΠΑ, όπως Καλιφόρνια, Τέξας και Φλόριντα. Η ανάκληση χαρακτηρίστηκε ως Class II, κάτι που σημαίνει ότι η κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει προσωρινές παρενέργειες στην υγεία.

Καταγραφή της ανάκλησης από τον FDA

Η πληροφορία δημοσιεύτηκε στη βάση Enforcement Reports του FDA, η οποία καταγράφει λεπτομερώς όλα τα δεδομένα σχετικά με ανακλήσεις τροφίμων, φαρμάκων και καλλυντικών. Η πλατφόρμα αυτή παρέχει διαφάνεια για τις αιτίες, την ποσότητα που ανακαλείται, τους κωδικούς παρτίδων και τις περιοχές διανομής.

Η ευρωπαϊκή εικόνα σε σύγκριση με την αμερικανική

Παρότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιτρέπεται η ύπαρξη έως 2 γραμμαρίων trans λιπαρών ανά 100 γραμμάρια λίπους, η συγκεκριμένη ανάκληση έγινε επειδή στις ΗΠΑ απαγορεύονται πλήρως τα PHOs.

Αυτό δείχνει πως οι ευρωπαϊκές εξαγωγικές εταιρείες οφείλουν να προσαρμόζουν τα προϊόντα τους στα τοπικά πρότυπα των αγορών στις οποίες δραστηριοποιούνται.

Έλλειψη ενημέρωσης για τα trans λιπαρά στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, το ζήτημα των trans λιπαρών δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό. Σύμφωνα με έρευνα του ΕΦΕΤ σε δείγμα 2.000 ατόμων, μόλις ένας στους τρεις είχε ακούσει ή διαβάσει σχετικά. Αν και ο βαθμός ενημέρωσης παραμένει χαμηλός, η μέση κατανάλωση trans λιπαρών στην Ελλάδα δεν ξεπερνά τα όρια επικινδυνότητας.

Δεδομένα για την κατανάλωση στην Ευρώπη

Από τη δεκαετία του 1990, η μέση πρόσληψη trans λιπαρών στην Ευρώπη κυμαινόταν μεταξύ 0,5% και 2,1% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης στους άνδρες και 0,8% έως 1,8% στις γυναίκες. Τα περισσότερα τρόφιμα περιέχουν λιγότερο από 2 γραμμάρια trans λιπαρά ανά 100 γραμμάρια λίπους – το επιτρεπόμενο όριο.

Μάλιστα, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 77% των τροφίμων περιέχει λιγότερο από 0,5 γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια, δείχνοντας ότι οι περισσότερες εταιρείες τηρούν πλέον τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Πηγή: cibum.gr