1η Μαρτίου 1941: Ο σεισμός που κατέστρεψε τη Λάρισα

1η Μαρτίου 1941: Ο σεισμός που κατέστρεψε τη Λάρισα

Αισθητός σε πάρα πολλές περιοχές έγινε ο σεισμός των 6 Ρίχτερ, που χτύπησε τη Θεσσαλία, σε περιοχή που σύμφωνα με τους σεισμολόγους, υπάρχει ενεργό ρήγμα.

Παρόμοιας έντασης και πιο συγκεκριμένα, 6,3 Ρίχτερ, ήταν ο σεισμός που έπληξε 80 χρόνια πριν, την 1 Μαρτίου του 1941 την πόλη της Λάρισας και τα γειτονικά χωριά (Γερακάρι, Ελευθέριο, Νέσσων, Νέχαλη, Πλατύκαμπος, Γλαύκη, Χάλκη).

Τότε, 40 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 100 τραυματίστηκαν. Στη Λάρισα το 10% των κτιρίων καταστράφηκε εντελώς και το 60% έπαθε σοβαρές βλάβες. Παρατηρήθηκε, σύμφωνα με τον ΟΑΣΠ, επιφανειακή εκδήλωση του σεισμογόνου ρήγματος, καθώς επίσης και φαινόμενα ρευστοποίησης στο Αλκαζάρ, καθιζήσεις στην αριστερή όχθη του Πηνειού, διαρρήξεις κ.λπ.

Στις 2 Ιανουαρίου έγινε προσεισμός (Μ=4,1). Μετά τον κύριο σεισμό ακολούθησαν πολλοί μετασεισμοί που συνεχίστηκαν έως τις αρχές του 1943. Ο μεγαλύτερος μετασεισμός (Μ=5,5) έγινε στις 14 Μαΐου.

Ο σεισμός του ’41
Στο σεισμό του 41, πολλά άτομα, συνηθισμένα από τις αιφνίδιες ιταλικές αεροπορικές επιδρομές του ελληνοϊταλικού πολέμου, ετοιμάστηκαν να κρυφτούν στα καταφύγια. Όμως πολύ σύντομα κατάλαβαν ότι άρχισε να σείεται η γη, να τρέμει το σύμπαν και να σωριάζονται σε ερείπια το ένα μετά το άλλο ακόμη και τα φτωχικά σπιτάκια της Λάρισας. Νοικοκυριά που χρειάστηκαν χρόνια ολόκληρα για να δημιουργηθούν, θάφτηκαν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα κάτω από τους τραγικούς σωρούς των ερειπίων, όπως αναφέρει το larissapress.gr.

Οι βλάβες στα κτίρια της Λάρισας ήταν πολύ μεγάλες, τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά. Οι μεγαλύτερες καταστροφές παρατηρήθηκαν στις βορειοανατολικές περιοχές της πόλης και συγκεκριμένα στον λόφο της Ακρόπολης (Φρούριο), στην κεντρική περιοχή (αγορά, κεντρική πλατεία, πλατεία Ταχυδρομείου και σε πολλούς κεντρικούς δρόμους), καθώς και στη συνοικία των Αμπελοκήπων (Ταμπάκικα). Τις μικρότερες ζημιές είχαν οι οικοδομές στις νοτιοδυτικές περιοχές της πόλης, σύμφωνα με την ίδια πηγή. Την ίδια όψη παρουσίαζε και η κεντρική περιοχή της Λάρισας, καθώς σχεδόν όλα τα κτίρια, έπαθαν ανεπανόρθωτες βλάβες.

«Και ενώ οι από αέρος ιταλικές επισκέψεις συνεχίζονταν, στις 5 και 53΄ το πρωί της 1ης Μαρτίου του 1941, ημέρα Σάββατο, παραμονή της Κυριακής των Απόκρεω, ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,3 βαθμών της κλίμακας Richter, που συνοδευόταν από έναν υπόκωφο θόρυβο, συγκλόνισε συθέμελα τη Λάρισα.

Καθώς την ώρα αυτή οι κάτοικοι ήταν στα κρεβάτια τους, ξύπνησαν σαστισμένοι και οι περισσότεροι πίστεψαν ότι ήταν και πάλι ένας από τους συνηθισμένους βομβαρδισμούς, και ότι η αντιαεροπορική άμυνα απλώς δεν πρόλαβε να ενεργοποιήσει τις σειρήνες.

Όμως η υπόκωφη βοή άλλα υποδήλωνε. Χαμένοι στο σκοτάδι, όσοι πρόλαβαν άρχισαν ημίγυμνοι να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και βγαίνοντας στους δρόμους αντίκρισαν μέσα στο αχνό πρωινό φως του Μαρτίου μια ολοκληρωτική καταστροφή. Από τα γκρεμισμένα κτίρια ακούγονταν συνεχώς φωνές απελπισίας, εκκλήσεις για βοήθεια και κραυγές πόνου. Δυστυχώς στα ερείπια μιας πολυβομβαρδισμένης πόλεως, ήρθαν να προστεθούν και τα ερείπια από τον Εγκέλαδο.

Με το ξημέρωμα έφθασε και η στρατιωτική βοήθεια για να συνδράμει τους κατοίκους, που πάσχιζαν να απεγκλωβίσουν μέσα από τα χαλάσματα ζωντανούς και νεκρούς. Ευτυχώς οι τελευταίοι δεν ήταν πολλοί αναλογικά με τις τεράστιες ζημιές, γιατί όπως αναφέρθηκε, αρκετοί είχαν ήδη εγκαταλείψει την πόλη. Εκκλησίες, δημόσια κτίρια, κατοικίες, Τράπεζες, καταστήματα είχαν καταρρεύσει ή είχαν πληγωθεί ανεπανόρθωτα», αναφέρει το eleftheria.gr.

Ο ανταποκριτής μιας αθηναϊκής εφημερίδας μετέδιδε:

«Γεγονός είναι ότι εκ των 6.000 περίπου οικιών της Λαρίσης ποσοστόν 80% κατέστη άχρηστον …Μεταξύ εκείνων που κατέρρευσαν είναι κτίρια Τραπεζών, το Δικαστικόν μέγαρον, η στρατιωτική λέσχη (Λέσχη Ασλάνη), τα ξενοδοχεία «Στέμμα» και «Πανελλήνιον», η εκκλησία του Αγίου Αχιλλίου, τα γραφεία του Β΄ Σώματος Στρατού (Αρχοντικό Σκαλιώρα), το Αρσάκειον, τα νοσοκομεία, οι δύο μιναρέδες οι οποίοι διετηρούντο δια λόγους ιστορικούς, το κωδωνοστάσιον του Αγίου Νικολάου…», σύμφωνα με την ίδια πηγή.

Ο βομβαρδισμός μετά τον σεισμό

Την επομένη 2 Μαρτίου, Κυριακή των Απόκρεω, κατά το μεσημέρι «Η εχθρική αεροπορία, εν γνώσει ότι την προηγουμένην ημέραν η Λάρισα είχεν υποστεί τρομακτικάς καταστροφάς, με αρκετά θύματα εκ του σεισμού και καθ’ ήν ώραν το έδαφος εσείετο υπό των κατ΄ εξακολούθησιν σεισμικών δονήσεων και υπήρχον χιλιάδες άστεγοι γυναίκες και παιδιά, εβομβάρδισεν επί μίαν ολόκληρον ώραν δια σμήνους βομβαρδιστικών αεροπλάνων την πληγείσαν ταύτην πόλιν. Κατά την διάρκειαν του βομβαρδισμού διεκόπη το έργον της διασώσεως των υπό τα ερείπια θυμάτων εκ των σεισμών». Η άνανδρη αυτή πράξη των Ιταλών καταδικάστηκε διεθνώς για την μικροψυχία της.

Μετά τον σεισμό και τον νέο βομβαρδισμό, το ρεύμα της φυγής των Λαρισαίων είχε πάρει τη μορφή εγκατάλειψης της πόλεως. Την Μεγάλη Εβδομάδα γερμανικά αεροπλάνα έβαλαν και πάλι στο στόχο και βομβάρδισαν τη Λάρισα και όταν παραμονές του Πάσχα τα γερμανικά στρατεύματα έμπαιναν στην ανοχύρωτη πόλη, τη βρήκαν ερειπωμένη και έρημη από κατοίκους. Ήταν μια καλή ευκαιρία να την λεηλατήσουν…

Τελικά οι καταστροφές οι οποίες συνέβησαν τον Μάρτιο του 1941 πιστεύεται ότι επέφεραν μεταπολεμικά την ριζική αλλοίωση της φυσιογνωμίας της Λάρισας.

in.gr