Πώς αντιδράμε αν τα παιδιά μας δουν ή ακούσουν να κάνουμε σεξ;

Με τον σύζυγό μου είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν κάνουμε σεξ.

Το σπίτι που μένουμε μαζί με τα παιδιά μας, έχουμε μια 10χρονη κόρη και έναν 5χρονο γιο.

Πρόσφατα, ένα βράδυ συνειδητοποίησα ότι η κόρη μου ήταν ξύπνια αργά το βράδυ. Δεν ξέρω αν άκουσε κάτι και την ανησύχησε. Δεν μου έχει αναφέρει τίποτα σχετικό μέχρι στιγμής αλλά αν μου μιλήσει δεν ξέρω πώς να αντιδράσω.

Είναι ένα θέμα που το έχω σκεφτεί πολλές φορές. Τι κάνουμε αν τα παιδιά ακούσουν κάτι κατά λάθος ή μας δουν να κάνουμε σεξ; Μπορεί να είναι τραυματική εμπειρία;

Στο ερώτημα απαντά ο Ψυχίατρος και Σεξολόγος Σάκης Παπακωνσταντίνου

Τα παιδιά, γενικότερα, έχουν την τάση να εισβάλλουν στον χώρο των γονιών, όπως στο μπάνιο ή στην κρεβατοκάμαρα, καθώς και σε προσωπικές στιγμές, όπως όταν πλένονται, ντύνονται ή κάνουν σεξ.

Πώς προλαμβάνουμε τέτοιες καταστάσεις;

Η οριοθέτηση σε τέτοιες καταστάσεις είναι πολύ σημαντική και απαραίτητη, τόσο για τους γονείς όσο και για το παιδί. Πρέπει δηλαδή να το διαπαιδαγωγήσουμε έτσι ώστε να μην εισβάλλει αιφνίδια σε προσωπικούς χώρους και στιγμές.

Η στάση των γονέων λειτουργεί σαν πρότυπο και είναι απαραίτητη για να καταλάβει, μεγαλώνοντας, τη σημασία του σεβασμού του προσωπικού χώρου και τον έλεγχο τυχόν παρορμητικών συμπεριφορών.

Οι γονείς θα πρέπει με υπευθυνότητα να αξιολογούν ποιες είναι οι ώρες που η ερωτική τους συνεύρεση δεν προκαλεί την περιέργεια του παιδιού και φυσικά να παίρνουν και τις απαραίτητες προφυλάξεις ώστε να μην καταλάβει κάτι το παιδί την ώρα που βρίσκονται στο κρεβάτι.

Τι κάνουμε αν το παιδί μας δει γυμνούς να κάνουμε έρωτα;

Στην περίπτωση αυτή, δεν πρέπει να αντιδράσουμε έντονα, εκφράζοντας ενοχές και αγωνία. Απλώς θα πρέπει να του ζητήσουμε να βγει από το δωμάτιο για να ντυθούμε, εξηγώντας του ότι υπάρχουν στιγμές που είναι προσωπικές.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη στην αντίδρασή μας και πρώτα απ’ όλα η ηλικία τους. Άλλη θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση ενός παιδιού στην ηλικία των 3 με 6 που είναι πιο δύσκολο να εξηγηθεί η ερωτική πράξη και άλλο μετά τα 6 ή στην αρχή της εφηβείας στα 10, στα 11 που το παιδί είναι περισσότερο «υποψιασμένο».

Σε πολύ μικρή ηλικία το παιδί δεν έχει ανάγκη να ακούσει πολλά πράγματα. Δεν θα σταθεί πολύ σε αυτό που είδε ή άκουσε. Οπότε δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα από αυτά που ήδη γνωρίζει- το τι γνωρίζει βέβαια, διαφέρει από παιδί σε παιδί. Σε μεγαλύτερη ηλικία εκεί, ναι ίσως θα χρειαστεί να κάνουμε μια πιο αναλυτική κουβέντα, αν το παιδί ρωτήσει κάτι συγκεκριμένο.

Πώς να του το πούμε;

Και μπορεί για να μη γίνει κυνικός ο γονέας να ξεκινήσει την κουβέντα από την έννοια της αγάπης, δηλαδή να αρχίσει να λέει στο παιδί για την αγάπη που νιώθει ο μπαμπάς για τη μαμά. Δεν είναι μια τραυματική εμπειρία για τα παιδιά όπως κάποιοι γονείς πιστεύουν.

Συνήθως το να δει ένα παιδί ή να ακούσει τους γονιούς να κάνουν σεξ δεν είναι κάτι που επηρεάζει την ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Αν αυτό επαναληφθεί πολλές φορές, τότε μπορεί αυτή η άγνωστη συμπεριφορά που είδε να του προκαλέσει άγχος ή και να θέλει να κάνει την ίδια πράξη πολύ νωρίτερα από την ηλικία που πρέπει.

Γιατί το παιδί δεν πρέπει να βλέπει γυμνούς τους γονείς;

Το γυμνό σώμα των ενηλίκων είναι κάτι ξένο για το παιδί, κάτι που δεν γνωρίζει και συνεπώς του προκαλεί ενδιαφέρον και περιέργεια. Έτσι, μπαίνει στη διαδικασία να το παρατηρεί, ακόμη και να το συγκρίνει με το δικό του, κάτι που μπορεί να προκαλέσει προβληματισμούς ή ακόμα και άγχος.

Το να κυκλοφορούν μέσα στο σπίτι συστηματικά οι γονείς, προκλητικά, εκθέτοντας το σώμα τους στο παιδί δίνει ένα μήνυμα ότι δεν υπάρχουν όρια. Από την άλλη δεν πρέπει να φτάσουμε και στο άλλο άκρο, δηλαδή να κάνουμε το παιδί να ντρέπεται για το σώμα του ή να κρύβεται όταν πρέπει να του αλλάξουμε ρούχα.

Πόσο σημαντικό είναι να μιλάμε με τα παιδιά μας για σεξουαλικά θέματα;

Η σεξουαλικότητα είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης και όταν μιλάμε για παιδική σεξουαλικότητα αναφερόμαστε στην περίοδο από τη γέννηση έως περίπου την ηλικία των 12 ετών, κατά την οποία συντελείται η ανάπτυξή του παιδιού σε βιολογικό, γνωστικό, συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο.

Η σεξουαλική αγωγή πραγματοποιείται καταρχήν από τους γονείς, οι οποίοι έχουν τον πρώτο ρόλο στη ζωή του παιδιού, αποτελούν πρόσωπα αναφοράς και πρότυπα ταύτισης. Δεύτερος σημαντικός σταθμός στη ζωή του παιδιού είναι το σχολείο, το οποίο αποτελεί φορέα γνώσης, μάθησης και κοινωνικοποίησης.

Να είστε κοντά με τα παιδιά σας

Οι περισσότεροι γονείς δυσκολεύονται να συζητούν με τα παιδιά τους για θέματα σεξουαλικότητας. Είναι όμως πολύ σημαντικό και αναγκαίο να δημιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να επικοινωνούν με τα παιδιά τους για θέματα που συμβάλλουν στην υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και στην ψυχοσυναισθηματική τους ωρίμανση.

Ένα από τα κύρια σημεία που οι γονείς είναι χρήσιμο να γνωρίζουν, όσον αφορά στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους, είναι η αναγκαιότητα μίας καλής και ειλικρινούς σχέσης και επικοινωνίας με τα παιδιά τους. Για να επιτευχθεί αυτό οι γονείς θα πρέπει να είναι κοντά τους, να ακούν με προσοχή και να αφουγκράζονται τις ανησυχίες τους.

Ο πατέρας μιλά στο αγόρι και η μητέρα στην κόρη;

Ο γονιός του ίδιου φύλου με το παιδί είναι σημαντικό να περνάει χρόνο μαζί του, όχι μόνο κάνοντας κοινές δραστηριότητες, αλλά και συζητώντας για θέματα που αφορούν τη σεξουαλικότητα. Η στενή και ουσιαστική σχέση του ομόφυλου γονέα με το παιδί του συμβάλλει στην ταύτιση και στη διαμόρφωση της ταυτότητας του φύλου του.

Ο ετερόφυλος γονιός είναι σημαντικό να ενθαρρύνει αυτήν την ομόφυλη ταύτιση. Και οι δύο γονείς, ο καθένας από τη δική του θέση και μέσα από τον δικό του ρόλο, μεταδίδουν στα παιδιά τους πληροφορίες και μηνύματα που έχουν μεγάλη αξία για την ομαλή ψυχοσεξουαλική τους ανάπτυξη, καθώς και τις μελλοντικές τους σχέσεις με το άλλο φύλο, λειτουργώντας ως πρότυπα.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών και των εφήβων είναι μια πολύ δύσκολη διεργασία, που χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από την πλευρά των γονιών, αλλά και σωστή και έγκαιρη πληροφόρηση από μέρους άλλων κοινωνικών ομάδων, όπως το σχολείο.

Σάκης Παπακωνσταντίνου
Ψυχίατρος και Σεξολόγος

Boro.gr