Ο ερευνητής από το Πλατύ Ημαθίας που ανακάλυψε 700 νέα γονίδια αιματικών κυττάρων

Ο Φώτης Κοσκερίδης από το Πλατύ Ημαθίας τιμήθηκε με το Αριστείο Ευάγγελου Ευαγγέλου για την εντυπωσιακή του έρευνα στην ανακάλυψη περισσότερων από 700 νέων γονιδίων που σχετίζονται με αιματικά κύτταρα, ανοίγοντας νέους δρόμους στην πρόληψη και θεραπεία ασθενειών μέσω της εξατομικευμένης ιατρικής.

Βράβευση για σημαντική επιστημονική ανακάλυψη

Κατά τη διάρκεια του 9ου Πανελλήνιου Συνεδρίου του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Ηράκλειο Κρήτης, ο Φώτης Κοσκερίδης έλαβε το Αριστείο Καθηγητή Ευάγγελου Ευαγγέλου. Η διάκριση αφορούσε τη μελέτη του με θέμα «Πολυμεταβλητή ανάλυση στην ανακάλυψη εκατοντάδων νέων γενετικών τόπων των αιματικών κυττάρων».

Ο κ. Κοσκερίδης είναι υποψήφιος διδάκτορας στη μοριακή και γενετική επιδημιολογία στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ενώ έχει ξεκινήσει ήδη μεταδιδακτορική έρευνα ως ερευνητής στο Τμήμα Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Imperial College στο Λονδίνο.

Μιλώντας στο iatronet.gr, εξηγεί τη σημασία της ανακάλυψης και τις μελλοντικές της προεκτάσεις στην εξατομικευμένη ιατρική.

Πώς επηρεάζει το αίμα την υγεία μας

Η έρευνα επικεντρώθηκε σε 15 βασικούς αιματολογικούς δείκτες, όπως ο αριθμός λευκών και ερυθρών αιμοσφαιρίων, τα αιμοπετάλια και ο αιματοκρίτης.

“Ανακαλύψαμε συνολικά πάνω από 700 νέα γονίδια και εξετάσαμε τον ρόλο τους στους αιματικούς δείκτες”, σημειώνει ο κ. Κοσκερίδης. “Από αυτά, τα 65 γονίδια συνδέθηκαν για πρώτη φορά με κάποιο αιματικό κύτταρο”.

Η σημασία της ανακάλυψης είναι τεράστια, αφού η συγκεκριμένη γνώση μπορεί να συμβάλει όχι μόνο στην κατανόηση της φυσιολογίας του αίματος, αλλά και στην πρόληψη και θεραπεία παθήσεων που σχετίζονται με αυτό, όπως καρδιαγγειακές και μεταβολικές διαταραχές, νευρολογικά νοσήματα και καρκίνοι.

Νέα γονίδια και εξατομικευμένες θεραπείες

Όπως επισημαίνει ο ερευνητής:
“Στην πράξη, κάποια από αυτά τα νέα γονίδια μπορούν να αποτελέσουν θεραπευτικούς στόχους, ώστε με ειδική φαρμακευτική αγωγή να επεμβαίνουμε στα γονίδια ενός ασθενούς. Απλουστευμένα, να μπλοκάρουμε τα επιβλαβή και να ενεργοποιούμε τα ωφέλιμα”.

Ωστόσο, εξηγεί ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη:
“Σε πολλά σύνθετα νοσήματα το αποτέλεσμα είναι πολυγονιδιακό. Δηλαδή επηρεάζεται από την ταυτόχρονη δράση πολλών, ακόμα και χιλιάδων γονιδίων”.

Αυτή η γνώση δίνει ώθηση στην ανάπτυξη της ιατρικής ακριβείας, με την πρόβλεψη και πρόληψη ασθενειών σε άτομα που έχουν γενετική προδιάθεση, μέσω κατάλληλων παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής.

Γονίδια που παίζουν ρόλο-κλειδί

Μία από τις μεγάλες προκλήσεις είναι να εντοπιστούν τα «κομβικά» γονίδια που έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην ανάπτυξη ασθενειών.

“Κανένα γονίδιο από μόνο του δεν αρκεί για να αλλάξει το τελικό αποτέλεσμα. Αλλά αν επιλεγούν σωστά, μπορούν να λειτουργήσουν ως σημεία παρέμβασης”, εξηγεί ο κ. Κοσκερίδης.

Ήδη υπάρχουν φαρμακευτικές παρεμβάσεις σε γονίδια-στόχους για εξειδικευμένες παθήσεις, ιδιαίτερα στο καρδιαγγειακό και στο νευρικό σύστημα.

“Υπάρχουν φάρμακα που δρουν σε γονίδια συνδεδεμένα με υπέρταση, όπως οι βήτα-αναστολείς. Μπορούμε να εφαρμόσουμε την ίδια λογική και σε άλλες παθήσεις”, τονίζει.

Μια προσωπική αφιέρωση στον Ευάγγελο Ευαγγέλου

Πηγή έμπνευσης για την έρευνα ήταν ο εκλιπών καθηγητής Κλινικής και Μοριακής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ευάγγελος Ευαγγέλου, που έφυγε από τη ζωή στα 47 του έπειτα από μάχη με τον καρκίνο.

“Ήταν ο επιβλέπων της διδακτορικής μου διατριβής, στην οποία εντάσσεται και αυτό το project. Το θεωρούσε πολύ σημαντικό, αλλά δυστυχώς δεν πρόλαβε να το δει ολοκληρωμένο”, λέει συγκινημένος ο κ. Κοσκερίδης.

Και συνεχίζει:
“Δεν ήταν απλώς καθηγητής για εμένα. Ήταν μέντορας, ένας άνθρωπος που οφείλω σε μεγάλο βαθμό την επιστημονική μου πορεία. Ήταν μεγάλη απώλεια. Θεωρώ καθήκον μας να συνεχίσουμε την παρακαταθήκη του”.

Νέα ερευνητικά σχέδια στο Imperial College

Στο πλαίσιο της μεταδιδακτορικής του έρευνας στο Imperial College του Λονδίνου, ο Έλληνας επιστήμονας εστιάζει πλέον στη μοριακή επιδημιολογία της νόσου Αλτσχάιμερ και των καρδιαγγειακών νοσημάτων, με στόχο την ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπευτικών λύσεων.

“Προσπαθούμε να εντοπίσουμε γενετικούς στόχους που επηρεάζουν νοσήματα τα οποία συχνά συνυπάρχουν. Για παράδειγμα, η αναιμία συνδέεται πολλές φορές με δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς. Επίσης, η Αλτσχάιμερ, με την οποία θα ασχοληθώ περισσότερο, συχνά συνυπάρχει με καρδιαγγειακά προβλήματα”, καταλήγει.

Πηγή: iatronet.gr