Λαντέ: Το μικρό χωριό στη Γαλλία όπου όλοι οι κάτοικοι έχουν Αλτσχάιμερ

Στη νοτιοδυτική Γαλλία, το Νταξ, γνωστό για τις ιαματικές του πηγές, έχει αποκτήσει φήμη και για έναν άλλο λόγο: το Village Landais Alzheimer, ένα πρωτοποριακό «χωριό» αφιερωμένο σε ανθρώπους με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Ένα χωριό φτιαγμένο για τους κατοίκους του

Σε μια ανοιχτή έκταση 68 στρεμμάτων, το Λαντέ λειτουργεί με συγχρηματοδότηση του γαλλικού κράτους και των τοπικών αρχών, χωρίς να θυμίζει ίδρυμα. Είναι σχεδιασμένο σαν μικρό χωριό, με κεντρική πλατεία, πάρκο, βιβλιοθήκη, αμφιθέατρο, μπιστρό, κομμωτήριο, μικρή φάρμα, λαχανόκηπο, μανάβικο και σούπερ μάρκετ που λειτουργεί με τη βοήθεια εθελοντών.

Οι 120 κάτοικοι ζουν σε ομάδες σε 16 οικήματα των 300 τ.μ., χτισμένα σύμφωνα με την τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική, απολαμβάνοντας ιδιωτικότητα και όλες τις ανέσεις. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι μπορούν να ακολουθούν τους δικούς τους ρυθμούς, επιλέγοντας πότε θα ξυπνήσουν και πότε θα φάνε.

Καθημερινότητα με ελευθερία και υποστήριξη

Οι κάτοικοι κάνουν ψώνια στο σούπερ μάρκετ με συνοδό, συναντιούνται στο μπιστρό, συμμετέχουν σε εκδηλώσεις και δρώμενα. Η χορήγηση φαρμάκων περιορίζεται στο ελάχιστο, ενώ οι 120 νοσοκόμοι φορούν καθημερινά ρούχα αντί για λευκές στολές, για να αποφεύγεται η αίσθηση νοσηλείας. Άλλοι τόσοι εθελοντές στηρίζουν το έργο, με στόχο οι κάτοικοι να νιώθουν σαν στο σπίτι τους, απαλλαγμένοι από το άγχος του έξω κόσμου.

Η έμπνευση και η υλοποίηση

Το χωριό εγκαινιάστηκε το 2020 χάρη στην πρωτοβουλία του Γάλλου πολιτικού Ανρί Εμανουελί, ιστορικού στελέχους των Σοσιαλιστών, που εμπνεύστηκε από το «Ντε Χόχεβεγκ», το πρώτο «χωριό άνοιας» στον κόσμο, το οποίο λειτουργεί από το 2009 στην Ολλανδία. Ο Εμανουελί δεν πρόλαβε να δει την ολοκλήρωση του έργου, καθώς πέθανε το 2017, τρία χρόνια πριν ανοίξει το Λαντέ.

Έρευνα και καινοτομία

Σε αντίθεση με το ολλανδικό πρότυπο, το Village Landais Alzheimer περιλαμβάνει και ερευνητική δομή, στο πλαίσιο πιλοτικού προγράμματος του επιστημονικού ινστιτούτου Inserm. Οι ερευνητές συγκρίνουν τις εναλλακτικές μεθόδους που εφαρμόζονται εκεί με τις πρακτικές σε συμβατικές μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων.

Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι στους πρώτους 6-12 μήνες διαμονής, οι ασθενείς δεν εμφανίζουν μείωση στις γνωστικές τους ικανότητες ή αύξηση άγχους και συμπτωμάτων κατάθλιψης. Σήμερα, η λίστα αναμονής ξεπερνά τα 250 άτομα.

Κόστος και προοπτικές

Το συνολικό μηνιαίο κόστος ανέρχεται σε 2.000 ευρώ, χαμηλότερο από τον μέσο όρο αντίστοιχων δομών στη Γαλλία, και καλύπτει φαγητό, διαμονή, δραστηριότητες και 24ωρη ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη. Χάρη σε επιδόματα και χρηματοδοτήσεις, η τελική επιβάρυνση για τους κατοίκους φτάνει κατά μέσο όρο τα 250 ευρώ τον μήνα.

Οι γνώσεις που συγκεντρώνουν οι επιστήμονες στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικής Έρευνας είναι πολύτιμες, με στόχο τη δημιουργία και άλλων κέντρων με ολιστικές μεθόδους.

Η παγκόσμια διάσταση

Η νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας επηρεάζουν πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους στη Γαλλία, με 200.000 νέες περιπτώσεις ετησίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι ασθενείς με άνοια παγκοσμίως αναμένεται να φτάσουν τα 78 εκατομμύρια το 2030 και τα 139 εκατομμύρια το 2050, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Καθώς δεν υπάρχει ακόμη αποτελεσματική φαρμακευτική θεραπεία, η ανάγκη για τέτοιες δομές αυξάνεται, ειδικά στην Ευρώπη όπου ο πληθυσμός γερνά και οι ιδιωτικοί οίκοι φροντίδας είναι ακριβοί. Παρόμοια πρότυπα «χωριά» έχουν ήδη δημιουργηθεί σε Νορβηγία, ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία, προσφέροντας στους πάσχοντες και τις οικογένειές τους συνθήκες αξιοπρέπειας και σχετικής αυτονομίας.