Ακανόνιστες ώρες ύπνου: Πώς αυξάνουν τον κίνδυνο εμφράγματος & εγκεφαλικού

Σταθερό πρόγραμμα ύπνου: κλειδί για μείωση κινδύνου εμφράγματος και εγκεφαλικού

Ο ποιοτικός ύπνος αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο για τη σωματική και την ψυχική υγεία. Αν και συχνά επικεντρωνόμαστε στο πόσες ώρες κοιμόμαστε — συνήθως 7–9 ώρες για τον ενήλικα — η διάρκεια δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που παίζει ρόλο.

Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMJ εξέτασε τη σχέση μεταξύ προτύπων ύπνου και καρδιαγγειακής υγείας. Στη μελέτη συμμετείχαν 72.269 άτομα ηλικίας 40 έως 79 ετών, χωρίς ιστορικό σοβαρών καρδιαγγειακών παθήσεων. Οι ερευνητές τους παρακολούθησαν για 8 χρόνια.

Τι έδειξε η μελέτη

Οι συμμετέχοντες φορούσαν για μια εβδομάδα ειδική συσκευή που κατέγραφε το πότε κοιμούνταν και ξυπνούσαν, ώστε να αξιολογηθεί η σταθερότητα του προγράμματος ύπνου τους. Στη συνέχεια, βαθμολογήθηκαν από το 0 έως το 100 — όσο πιο χαμηλή η βαθμολογία τόσο πιο ακανόνιστο το πρόγραμμα ύπνου.

Κατά τη διάρκεια των 8 ετών, καταγράφηκαν περιστατικά όπως έμφραγμα, εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή ανακοπή ή καρδιακή ανεπάρκεια, με σκοπό να εξεταστεί αν η ασυνέπεια στον ύπνο σχετιζόταν με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι είχαν ακανόνιστο πρόγραμμα ύπνου (π.χ. πολύ μεταβλητικές ώρες ύπνου ή αφύπνισης) είχαν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρά καρδιαγγειακά προβλήματα, σε σύγκριση με όσους τηρούσαν ένα πιο σταθερό ωράριο. Συγκεκριμένα, ο κίνδυνος έφτασε περίπου στο +26 % μέσα στην περίοδο παρακολούθησης.

Μάλιστα, η επίδραση αυτή παρατηρήθηκε ακόμη και σε άτομα που κοιμούνταν περίπου 8 ώρες κάθε νύχτα — αν όμως τα ωράριά τους μεταβάλλονταν.

Γιατί έχει σημασία η συνέπεια στον ύπνο

Ο ερευνητής Jean-Philippe Chaput (Πανεπιστήμιο Οτάβα) σχολίασε ότι τα ευρήματα δείχνουν πως η συνέπεια στον ύπνο ενδέχεται να είναι σημαντικότερη ακόμη και από τη συνολική διάρκεια του ύπνου, όσον αφορά την προφύλαξη της καρδιαγγειακής υγείας.

Η ανώτερη νοσηλεύτρια του British Heart Foundation, Emily McGrath, επισημαίνει ότι η διαταραχή στον ύπνο είναι συνδεδεμένη με υψηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης CRP — δείκτη φλεγμονής — η οποία με τη σειρά της συνδέεται με καρδιαγγειακά νοσήματα.

Επιπλέον, οι άνθρωποι με ανομοιογενείς ώρες ύπνου είναι πιο πιθανό να παραλείπουν άσκηση ή να ακολουθούν κακή διατροφή — παράγοντες που επίσης επιβαρύνουν την καρδιά.

Πρακτικές συμβουλές για να αποκτήσετε σταθερό πρόγραμμα ύπνου

Το ανθρώπινο σώμα διαθέτει έναν εσωτερικό βιολογικό «χρονομετρητή» — το λεγόμενο κιρκαδικό ρολόι — το οποίο ρυθμίζει τον ύπνο, την εγρήγορση, την όρεξη, τη διάθεση και πολλές ορμόνες.

• Ξυπνάτε καθημερινά την ίδια ώρα – ακόμα και τα Σαββατοκύριακα. Η μεγαλύτερη «παγίδα» είναι να αλλάζετε πολύ την ώρα αφύπνισης.
• Εκτίθεστε στο φυσικό φως το πρωί – έστω για 10 λεπτά – και μειώστε την έκθεση σε οθόνες ή έντονο φως πριν τον ύπνο.
• Ρυθμίστε τα γεύματά σας – Το μεγαλύτερο γεύμα να γίνεται το μεσημέρι και πέστε για ύπνο με ελαφρύ στομάχι.
• Αποφύγετε καφεΐνη αρκετές ώρες πριν τον ύπνο – Έστω 5–7 ώρες πριν, για να διασφαλίσετε καλύτερη ποιότητα ύπνου.

Η διάρκεια του ύπνου είναι σημαντική, αλλά η σταθερότητα του ωραρίου ύπνου φαίνεται να παίζει εξίσου — ή και περισσότερο — κρίσιμο ρόλο για την καρδιαγγειακή υγεία. Ένα συνεπές πρόγραμμα ύπνου μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων.