Τρομάζει ο Κώστας Καλλίτσης: «Η χώρα πλέει ανέμελα προς τη νέα τρικυμία»

Ο γνωστός δημοσιογράφος και αναλυτής Κώστας Καλλίτσης επιστρέφει με ένα ανησυχητικό άρθρο στην Καθημερινή της Κυριακής, προειδοποιώντας πως η Ελλάδα πορεύεται «ανέμελα προς μια νέα τραγωδία». Με αφορμή τα σύννεφα που πυκνώνουν στην παγκόσμια οικονομία, ο Καλλίτσης υπογραμμίζει ότι το παγκόσμιο χρέος, η υπερτίμηση των αμερικανικών χρηματιστηρίων και το αυξανόμενο κόστος δανεισμού των κρατών αποτελούν εκρηκτικό μείγμα που μπορεί να προκαλέσει νέα κρίση – και πως η χώρα μας παραμένει απροετοίμαστη.

Η παγκόσμια οικονομία σε επικίνδυνη τροχιά

Στο άρθρο του, ο Καλλίτσης σημειώνει ότι οι προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία επιδεινώνονται. Δύο είναι οι βασικοί λόγοι: η πρωτοφανής αύξηση του δημοσίου χρέους σε συνδυασμό με τη χαμηλή ανάπτυξη, και οι ιστορικά υψηλές τιμές των μετοχών, κυρίως στα αμερικανικά χρηματιστήρια. Όπως εξηγεί, «καθένας από τους δύο παράγοντες από μόνος του θα ήταν επαρκής λόγος ανησυχίας· μαζί όμως αποτελούν ισχυρό σήμα προειδοποίησης για δύσκολες ώρες που έρχονται».

Η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, επικεφαλής του ΔΝΤ, επιβεβαιώνει τη δυσοίωνη προοπτική, λέγοντας πως «η αβεβαιότητα είναι η νέα κανονικότητα». Το παγκόσμιο ΑΕΠ αυξάνεται πλέον μόλις κατά 3% (έναντι 3,7% πριν την πανδημία), ενώ το δημόσιο χρέος αναμένεται να ξεπεράσει το 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το 2029. Όπως τονίζει ο δημοσιογράφος, όταν το χρέος διογκώνεται χωρίς επαρκή ανάπτυξη και εμπιστοσύνη στους θεσμούς, η ιστορία δείχνει πως η κατάληξη είναι πάντα η ίδια: κρίση και καταστροφή κεφαλαίου.

Οι φόβοι για νέα «φούσκα» στα χρηματιστήρια

Την ανησυχία του για μια επικείμενη διόρθωση των αγορών εκφράζει και ο Τζέιμι Ντάιμον της JPMorgan, ο οποίος βλέπει πιθανή πτώση μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Η φούσκα των μετοχών των τεχνολογικών εταιρειών παραλληλίζεται με εκείνη του 2000, όμως η ζημιά τώρα θα είναι πολλαπλάσια. Αν η φούσκα σπάσει, εκτιμάται πως θα καταστραφεί πλούτος ύψους 35 τρισ. δολαρίων — 20 τρισ. στις ΗΠΑ και 15 τρισ. διεθνώς.

Το αυξανόμενο κόστος δανεισμού πιέζει τις οικονομίες

Παράλληλα, το κόστος δανεισμού των κρατών ανεβαίνει σταθερά. Η απόδοση του 30ετούς αμερικανικού ομολόγου πλησιάζει το 5%, ενώ στην Ευρώπη οι αποδόσεις των 10ετών τίτλων σε Γερμανία, Γαλλία και Βρετανία αυξήθηκαν κατά 35–45 μονάδες βάσης σε σχέση με πέρυσι. Το βάρος της εξυπηρέτησης του χρέους γίνεται πλέον δυσβάστακτο για πολλές κυβερνήσεις, ενώ οι κοινωνίες δοκιμάζονται επιπλέον από τη μείωση των κοινωνικών δαπανών υπέρ των στρατιωτικών.

Η ελληνική οικονομία χωρίς προετοιμασία

Ο Καλλίτσης τονίζει ότι, μέσα σε αυτές τις διεθνείς συνθήκες, «το συνετό θα ήταν να ανασκουμπωθούμε – ειδικά εμείς στην Ελλάδα». Η χώρα μας έχει πολύ υψηλό δημόσιο χρέος και παραγωγικότητα μόλις στο 54% του μέσου ευρωπαϊκού όρου, με την ανεργία να μετατρέπεται αργά σε υποαπασχόληση και φθηνές θέσεις εργασίας.

Το 2026 τελειώνει και η ενίσχυση από το Ταμείο Ανάκαμψης, γεγονός που θα μειώσει δραστικά τους ρυθμούς ανάπτυξης. «Τα ποσοστά θα αρχίσουν να γράφουν ‘1’ μπροστά», προειδοποιεί. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, «επειδή η κυβέρνηση έχει μάτια μόνο για τις δημοσκοπήσεις και έγνοια να διατηρήσει τη νομή της εξουσίας, δεν θα γίνει τίποτα».

Η προειδοποίηση που δεν πρέπει να αγνοηθεί

Το άρθρο του Κώστα Καλλίτση λειτουργεί ως κάλεσμα εγρήγορσης, τόσο για τους πολίτες όσο και για την πολιτική ηγεσία. Δεν είναι μια καταγγελία πανικού, αλλά μια ψύχραιμη υπενθύμιση ότι οι οικονομικοί κύκλοι επιστρέφουν πάντα – και οι κοινωνίες που δεν προνοούν, πληρώνουν βαρύ τίμημα.

Όπως καταλήγει ο ίδιος:

«Η χώρα πλέει ανέμελα προς τη νέα τρικυμία».

Το πλήρες άρθρο δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής και μπορείτε να το διαβάσετε όπως έχει παρακάτω:

Ο Κώστας Καλλίτσης προειδοποιεί: Γιατί η χώρα πνέει ανέμελα προς τη νέα τραγωδία!

(Ακολουθεί το πλήρες άρθρο όπως δημοσιεύθηκε στην “Καθημερινή”)

«Πυκνώνουν οι προβλέψεις ότι η θέση της παγκόσµιας οικονοµίας θα επιδεινωθεί. Κοινή βάση όλων είναι, βασικά, δύο παράγοντες: η πρωτοφανής αύξηση του δηµοσίου χρέους παγκοσµίως σε συνδυασµό µε την υστέρηση της οικονοµικής µεγέθυνσης και οι ιστορικά υψηλές τιµές των µετοχών στα αµερικανικά, κυρίως, χρηµατιστήρια. Καθένας από τους δύο, από µόνος θα ήταν επαρκής λόγος ανησυχίας. Κι οι δυο µαζί, είναι ισχυρό σήµα προειδοποίησης προς όλους να προετοιµάζονται για τις δύσκολες ώρες που ’ρχονται.

Η Κρ. Γκεοργκίεβα, του ∆ΝΤ, δεν άφησε περιθώρια αµφιβολίας: Η αβεβαιότητα είναι η νέα κανονικότητα και η παγκόσµια οικονοµία θα υποστεί νέα δοκιµασία. ∆ιότι οι επιδόσεις της, αν και καλύτερες απ’ όσο φοβόµασταν ότι θα ’ναι λόγω δασµών Τραµπ, είναι χειρότερες απ’ όσο απαιτεί η εξυπηρέτηση του χρέους. Το παγκόσµιο ΑΕΠ αυξάνεται µόνο 3% (από 3,7% προ COVID) και το δηµόσιο χρέος θα ξεπεράσει το 100% του ΑΕΠ έως το 2029. Η διόγκωση του χρέους χωρίς επαρκή οικονοµική µεγέθυνση και εµπιστοσύνη στους θεσµούς, ιστορικά έχει µία κατάληξη: την κρίση – δηλαδή, την καταστροφή κεφαλαίου.

Για τα χρηµατιστήρια, ο Τζ. Ντίµον, της JPMorgan, δηλώνει εξαιρετικά ανήσυχος και βλέπει µια διόρθωσή τους σε διάστηµα από 6 µήνες έως 2 χρόνια. Η φούσκα των µετοχών των εταιρειών τεχνολογίας παραλληλίζεται µε τη φούσκα του dot. com, που έσπασε το 2000. Αν, όµως, η τωρινή σπάσει, η καταστροφή θα είναι πολλαπλάσια: Το 2000 καταστράφηκε πλούτος ίσος µε το 10% του παγκόσµιου ΑΕΠ – περίπου 2 τρισ. δολ. Η εξάρτηση όλου του κόσµου από τα αµερικανικά χρηµατιστήρια έχει αυξηθεί τόσο, ώστε το σπάσιµο της τωρινής φούσκας θα κατέστρεφε πλούτο 20 τρισ. δολ. στις ΗΠΑ (περί το 70% του ΑΕΠ των ΗΠΑ) και άλλα 15 τρισ. των ξένων επενδυτών, που αντιστοιχούν στο 20% του ΑΕΠ των άλλων χωρών – εκτιµά η Γ. Γκοπινάτ, πρώην επικεφαλής οικονοµολόγος του ∆ΝΤ.

Σε αυτά τα δύο εν αναµονή προβλήµατα προσθέστε ένα τρίτο, απτό: την άνοδο του κόστους δανεισµού. Η απόδοση του 30ετούς αµερικανικού οµολόγου είναι 30 µονάδες βάσης πάνω από πέρυσι και τείνει προς το 5%, η απόδοση του ιαπωνικού 10ετούς είναι 65-70 µονάδες πάνω και οι αποδόσεις των 10ετών της Γερµανίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας 35-45 µ.β. πάνω από πέρυσι. Το βάρος της εξυπηρέτησης του δηµοσίου χρέους γίνεται δυσβάστακτο για πολλά κράτη, ενώ ακόµα πιο δυσβάστακτο για πολλές κοινωνίες γίνεται το βάρος από τη µείωση των κοινωνικών υπέρ των στρατιωτικών δαπανών – µε ό,τι αυτό προοιωνίζεται.

Σε αυτές τις συνθήκες, το συνετό θα ήταν να ανασκουµπωθούµε, ειδικά εµείς, στην Ελλάδα. Οι λόγοι, γνωστοί: Εχουµε ένα πολύ υψηλό χρέος και µια οικονοµία µε παραγωγικότητα ίση µε το 54% της µέσης ευρωπαϊκής, που αργόσυρτα µετατρέπει την ανεργία σε υποαπασχόληση και φθηνές θέσεις εργασίας, ενώ σε λίγους µήνες –πρακτικά στα µέσα 2026– τελειώνουν οι καρποί του ευρωπαϊκού λεφτόδεντρου, του ΤΑΑ, και τα ποσοστά οικονοµικής µεγέθυνσης θα αρχίζουν να γράφουν «1» µπροστά. Επειδή, όµως, η κυβέρνηση έχει µάτια µόνο για τις δηµοσκοπήσεις και µόνη έγνοια να διατηρήσει τη νοµή της εξουσίας, δεν θα γίνει τίποτα. Η χώρα πλέει ανέµελα προς τη νέα τρικυµία».