«Το πλοίο κινείται με πατέντες, είναι αναξιόπλοο και επικίνδυνο»: Ο μηχανικός του Εξπρες Σάμινα που παραιτήθηκε πέντε μέρες πριν τη τραγωδία

Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το ναυάγιο του πλοίου «Εξπρές Σάμινα» έξω από την Πάρο που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 81 άνθρωποι.

Το ημερολόγιο έγραφε 26 Σεπτεμβρίου 2000 όταν το επιβατηγό – οχηματαγωγό (Ε/Γ-Ο/Γ) ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ της εταιρείας Minoan Flying Dolphins προσέκρουσε στις νησίδες «Πόρτες», έξω από την Πάρο.

Μέσα σε λίγη ώρα το πλοίο είχε βυθιστεί στα νερά του Αιγαίου, παρασύροντας στο θάνατο 81 ανθρώπους.

Το ναυάγιο του Σάμινα ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη ναυτική τραγωδία μετά τη βύθση του οχηματαγωγού «Ηράκλειον» στη Φαλκονέρα το Δεκέμβριο του 1966 με 247 νεκρούς.

«Το πλοίο κινείται τη ευθύνη του Α’ Μηχανικού με πολλές πατέντες, κάνοντάς το αναξιόπλοο και επικίνδυνο προς κάθε επιβαίνοντα, ως και εστία μολύνσεως, ρυπάνσεως με κάθε είδους πετρελαιοειδή και λιπαντικών της θάλασσας του Αιγαίου.»

Αυτά κατήγγειλε, πέντε μόλις ημέρες πριν τη βύθιση του Εξπρές Σάμινα, ο Α/Β μηχανικός του πλοίου, Αναστάσιος Σορόκος. Κρίνοντας επικίνδυνες αλλά και απάνθρωπες τις συνθήκες εργασίας, ο Αν. Σορόκος υπέβαλε εγγράφως την παραίτησή του, με μία επιστολή που ανέφερε τα εξής:

«Προς Minoan Flying Dolphins Hellas Ferries:

Κύριοι, Κάπτεν και εκπρόσωποι της άνω Ναυτικής Εταιρίας του “Ε/Γ – Ο/Γ Express Samina” διά της παρούσης μου καταγγέλλω τη σύμβαση ναυτικής εργασίας η οποία βρίσκεται εν ισχύ από της 11ης Αυγούστου 2000 έως και σήμερον μεταξύ εμού και της Hellas Ferries.

Οι λόγοι που με οδήγησαν στην καταγγελία της συμβάσεώς μου είναι οι κάτωθι:

Έχοντας στοιχεία – ντοκουμέντα διά την κατάσταση του πλοίου και ειδικότερα του μηχανοστασίου μεθ’ όλων των αρμοδιοτήτων του, θεωρώ πως είναι άκρως επικίνδυνο να συνεχίσω να εργάζομαι – ταξιδεύω με αυτό.

Ειδική υπηρεσία εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, ως και του ISM μπορούν να διαπιστώσουν τα προαναφερθέντα μου.

Ένα δεύτερο θέμα και αυτό ουσιαστικό, είναι οι όροι εργασίας που τουλάχιστον σε παραπέμπουν σε άλλες εποχές, ξεχασμένες, που πρωταρχικό ρόλο παίζει ο αφέντης – επιστάτης και τα δουλικά του.

Καταστάσεις ανεπίτρεπτες ζώντας όντως το 2000 μ.Χ. και θεωρώντας πως κοιτάμε εμπρός.

Απίστευτο και όμως αληθινό με πρωτεργάτη τον Α’ Μηχανικό του πλοίου ως και πιθανούς συνεργάτες του στα γραφεία της εταιρίας Hellas Ferries.

Παίζεται ένα βρόμικο παιχνίδι ενάντια στο πλήρωμα μηχανής έχοντας ως όπλο την ανεργία που μαστίζει τον Πειραιά γενικότερα.

Ένα από τα προς εκδούλευση θύματά τους είμαι και έχω σειρά εγώ, τουλάχιστον έτσι πιστεύουν.

(Το πλοίο κινείται τη ευθύνη του Α’ Μηχανικού με πολλές πατέντες, κάνοντάς το αναξιόπλοο και επικίνδυνο προς κάθε επιβαίνοντα, ως και εστία μολύνσεως, ρυπάνσεως με κάθε είδους πετρελαιοειδή και λιπαντικών της θάλασσας του Αιγαίου).

Διαχωρίζοντας τη θέση μου και τις ευθύνες μου και διά τους ως άνω λόγους ζητώ: Επειγόντως την αντικατάστασή μου, τα δεδουλευμένα μέχρι της αντικαταστάσεώς μου ως και αποζημίωση ενός μισθού που προβλέπει η Ελληνική Ναυτική Σύμβαση.

Λεπτομέρειες εάν ήθελε δοθούν είμαι διατεθειμένος και προς κάθε αρμόδια και υπεύθυνη διά την ασφάλεια του πληρώματος και όλων των επιβαινόντων.

Με εκτίμηση Α/Β Μηχανικός, του “Ε/Γ-Ο/Γ Express Samina”

Αναστάσιος Σορόκος ».

Το χρονικό της τραγωδίας

Το «Εξπρές Σάμινα» πλοίο εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς – Πάρος – Νάξος – Ικαρία – Σάμος – Πάτμος, με τελικό προορισμό τους Λειψούς.

Το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου του 2000 το «Σάμινα» αναχωρεί από τον λιμένα του Πειραιά με 533 άτομα (472 επιβάτες και 61 πλήρωμα).

Εκείνη την ημέρα έπνεαν άνεμοι 8 μποφόρ.

Περίπου στις 22:12 το πλοίο είχε ξεκινήσει την προσέγγιση στο λιμάνι της Παροικιάς της Πάρου, ωστόσο δεν θα έφτανε ποτέ. Δύο μίλια ανοικτά του νησιού, προσέκρουσε με ταχύτητα 18 κόμβων, στις νησίδες «Πόρτες» με συνέπεια το πλοίο να υποστεί ρήγμα στα δεξιά ύφαλα, μήκους περίπου τριών μέτρων, και στη βάση του δεξιού πτερυγίου ευστάθειας με αποτέλεσμα το νερό να πλημμυρίσει το μηχανοστάσιο.

Μέσα σε λίγη ώρα το πλοίο πήρε κλίση προς τα δεξιά και μετά από 25 λεπτά άρχισε να βυθίζεται.

Αμέσως μετά την πρόσκρουση προκλήθηκε πανικός στο πλοίο, καθώς το πλοίο βυθίστηκε στο σκοτάδι λόγω ηλεκτρικής βλάβη; καθώς δεν λειτούργησε ούτε η εφεδρική ηλεκτρογεννήτρια (emergency generator).

Οι επιβάτες δεν ήξεραν τι συμβαίνει, ούτε γνώριζαν τι έπρεπε να κάνουν. Πολλοί από αυτούς έπεσαν στη θάλασσα.

Αρχικά το περιστατικό στο θάλαμο επιχειρήσεων του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (ΥΕΝ) δεν εμπνέει κάποια ανησυχία παρ’ ότι διαφορετική εικόνα έδιναν οι επιβαίνοντες, επικοινωνώντας μέσω κινητών τηλεφώνων με τηλεοπτικούς σταθμούς.

Μετά από αρκετή ώρα το Λιμεναρχείο Πάρου διατάσσει όλα τα παραπλέοντα σκάφη να σπεύσουν στον τόπο του ναυαγίου με πρώτους να φτάνουν στο σημείο τους ψαράδες, ενώ στην συνέχεια πήγαν και σκάφη του Λιμενικού και βρετανικά πολεμικά που συμμετείχαν σε άσκηση του ΝΑΤΟ.

Κάποιοι από τους διασωθέντες μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υγείας της Πάρου.

Ο λιμενάρχης Πάρου, Δημήτρης Μάλαμας, έχασε τη ζωή του το ίδιο βράδυ από το άγχος και την πίεση κατά τη διάρκεια της επιχείρησης για τη διάσωση των ναυαγών.

Η δίκη και οι ποινές

Η δίκη για το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα» άρχισε στις 27 Μαΐου του 2005 στο τριμελές εφετείο κακουργημάτων Πειραιώς και στις 27 Φεβρουαρίου του 2006 βγήκε η ετυμηγορία.

Το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πλοίο ήταν αξιόπλοο, ότι οι βάρκες ήταν σε καλή κατάσταση κι ότι η πρόσκρουση οφειλόταν σε κακή διακυβέρνηση κυρίως από τον υποπλοίαρχο, ενώ η γρήγορη βύθιση αποδόθηκε στο γεγονός ότι δεν ήταν κλειστές οι υδατοστεγείς θύρες.

Επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης στον πλοίαρχο, τον υποπλοίαρχο, τον ύπαρχο, στον Α’ Μηχανικό και τον ασυρματιστή.

Ο πλοίαρχος Βασίλης Γιαννακής καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε ποινή φυλάκισης 16 χρόνων, ενός μήνα και 15 ημερών ενώ η ποινή αργότερα μειώθηκε σε 11 χρόνια, 11 μήνες και 25 ημέρες.

Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου το 2010 μείωσε την ποινή του, ενώ είχε ήδη αποφυλακιστεί, σε 5 έτη και 6 μήνες για διατάραξη μόνο της ασφάλειας της υδάτινης συγκοινωνίας και για τα πλημμελήματα του ναυαγίου από αμέλεια και της μη αυτοπρόσωπης διεύθυνσης πλοίου, με σκοπό οποιασδήποτε ποινικής δίωξης στο μέλλον έχοντας το δικαίωμα να στραφεί κατά του Δημοσίου για την αξίωση αποζημίωσης.

Ο υποπλοίαρχος Αναστάσιος Ψυχογιός καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε κάθειρξη 19 χρόνων, ενός μήνα και 15 ημερών και αργότερα μειώθηκε σε 12 χρόνια, 9 μήνες και 25 ημέρες.

Ο ύπαρχος Γιώργος Τριαντάφυλλος καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε ποινή φυλάκισης 8 χρόνων, 9 μηνών και 28 ημερών που αργότερα μειώθηκε σε 5 χρόνια και 28 ημέρες (εξαγοράσιμη).

Ο Α’ μηχανικός Γεράσιμος Σκιαδαρέσης καταδικάσθηκε σε ποινή φυλάκισης πρωτόδικα 8 χρόνων, 6 μηνών και 28 ημερών και αργότερα η ποινή μειώθηκε σε 7 χρόνια, πέντε μήνες και 28 ημέρες (εξαγοράσιμη).

Ο ασυρματιστής Δημήτρης Τσούμας καταδικάστηκε πρωτόδικα σε φυλάκιση 15 μηνών, με 3ετή αναστολή, ενώ αργότερα μειώθηκε σε 10 μήνες με τριετή αναστολή.

Η αυτοκτονία Σφηνιά

Ο 55χρόνος εφοπλιστής-αντιπρόεδρος-διευθύνων σύμβουλος της Μinoan Flying Dolphins και πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Ακτοπλοΐας (ΕΕΑ), Παντελής Σφηνιάς, μη αντέχοντας το βάρος της τραγωδίας και της πίεσης που του ασκήθηκε έδωσε τέλος στη ζωή του το πρωί της 29ης Νοεμβρίου του 2000 πέφτοντας από τον έκτο όροφο του κτιρίου της εταιρείας στην Ακτή Κονδύλη στον Πειραιά.

Σύμφωνα με τις τοξικολογικές εξετάσεις που υπέγραψε ο Ιατροδικαστής Πειραιά Νικόλαος Kαλόγριας, ο Π. Σφηνιάς ήταν σε κατάσταση βαριάς μέθης ενώ είχε κάνει και χρήση αντικαταθλιπτικού φαρμάκου κατά την διάρκεια της αυτοκτονίας.

Πληροφορίες από: Ριζοσπάστης