Ο πραγματικός μασίστας Κουταλιανός(Photos)

Το φαινόμενο της υπεράνθρωπης δύναμης, ο «Σιδηρούς Άνθρωπος», δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, αφού έχει περάσει στη λαϊκή μας συνείδηση ως συνώνυμο του χειροδύναμου και του ανθρωπίνως αδύνατου!

Αυτό που πρέπει ωστόσο να ξεκαθαρίσουμε είναι ότι ο Κουταλιανός που γνωρίζουμε ήταν απόγονος του Παναγή Κουταλιανού, πιθανότατα εγγονός του: ο παλαιστής Δημήτρης (Τάκης) Μακρής, ο «Κουταλιανός» των νεότερων χρόνων, γεννήθηκε το 1915 (έφυγε από τον κόσμο το 1999) και τα ασύλληπτα σωματικά του έργα και οι υπεράνθρωπες ημέρες του έφτασαν μέχρι και τα πρόσφατα χρόνια, ακολουθώντας τα χνάρια που προγόνου του.

Εδώ όμως θα μιλήσουμε για τον πραγματικό Κουταλιανό, τον Παναγή από το νησάκι Κούταλη της Προποντίδας, ο οποίος ήρθε στον κόσμο το 1847 για να κάνει το αδιανόητο πραγματικότητα!

Θρύλος ήδη από την εποχή του και με πρωτοφανείς μυϊκές ικανότητες, οι πληροφορίες που αφορούν στον Παναγή καλύπτονται από την αχλή του μύθου, με το φανταστικό να συνυπάρχει δίπλα στο πραγματικό και την ιστορική καταγραφή να μπολιάζεται ιδανικά με τον μύθο.

Στα βιογραφικά του στοιχεία θα είμαστε λοιπόν φειδωλοί, αφού πολλές είναι οι παραδόσεις που τον διεκδικούν (όπως η κυπριακή, που θέλει τον επίσης ναυτικό πατέρα του κυπριακής καταγωγής, και η λημνιακή, που θέλει την ευρύτερη οικογένειά του να εγκαθίσταται στη Λήμνο, στη Νέα Κούταλη, μετά την ανταλλαγή πληθυσμών της Μικρασιατικής Καταστροφής) και ακόμα περισσότερες οι οικογένειες που τον θέλουν δικό τους.

Ένα είναι πάντως σίγουρο: ο νεαρός μούτσος από το νησάκι του Μαρμαρά έμαθε την πάλη στα λιμάνια που σταματούσε με το εμπορικό του και περιδιάβηκε τον κόσμο ως παλαιστής και αρσιβαρίστας αρχικά, πριν ξεκινήσει την περιπέτεια με τις απόκοσμες επιδείξεις του, με τα κανόνια να πυροδοτούνται στην αγκαλιά του και τα άγρια θηρία να τον τρέμουν!

Ο θρύλος τον θέλει να μην έχει χάσει ποτέ αγώνα πάλης ή δύναμης, αν και εδώ τα όρια μύθου και ιστορίας αποδεικνύονται και πάλι ασαφή. Και πώς θα μπορούσε εξάλλου να συμβεί διαφορετικά για τον σύγχρονο μασίστα, τον οποίο τίμησε όχι μόνο ο ελληνισμός αλλά και η οικουμένη ολόκληρη, καθώς η χάρη του έφτασε όχι μόνο στις τέσσερις γωνιές της Ευρώπης (Αγγλία, Γαλλία, Βαλκάνια, Ρωσία) και σε όλη την αμερικανική ήπειρο (Νέα Υόρκη, Βοστόνη, Σικάγο αλλά και Λατινική Αμερική: (Αργεντινή, Βραζιλία, Περού), αλλά και στα πέρατα της Ασίας.

Ο δυνατότερος άνθρωπος του κόσμου λοιπόν, όπως διατεινόταν τουλάχιστον ο παγκόσμιος Τύπος της εποχής, έβαζε κάτω χαλαρά τους κορυφαίους παλαιστές του πλανήτη, δάμαζε άγρια θηρία, λύγιζε σίδερα σαν οδοντογλυφίδες και ανύψωνε βάρη ανήκουστα! Συνήθιζε μάλιστα να φορά το δέρμα μιας τίγρης, την οποία φέρεται να είχε στραγγαλίσει σε έναν από τους αγώνες του που έμοιαζαν με ρωμαϊκή αρένα.

Για τον Κουταλιανό, τον Παναγή από την Κούταλη δηλαδή, έγραψε το 1951 ο Φώτης Κόντογλου στη στήλη του «Κυριακάτικα Θέματα»: «Μου φαίνεται πως κανένα όνομα δεν έδεσε τους Έλληνες μεταξύ τους ύστερα από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο όσο ο Κουταλιανός. Γιατί είχε μεγάλη σημασία για μια φυλή ρημαγμένη και φτωχιά, σκόρπια σε κάθε μέρος του κόσμου, βασανισμένη και πολλές φορές στερημένη και πεινασμένη, να βγάλει τον πιο χειροδύναμο άνθρωπο της οικουμένης, που έβαζε κάτω όλους τους παλληκαράδες που βγήκανε από έθνη πλούσια, δυνατά και καλοπερασμένα»…

Πρώτα χρόνια

Ο Παναγής Κουταλιανός γεννιέται στην Κούταλη της Θάλασσας του Μαρμαρά κάπου ανάμεσα στα 1840-1853 (πιθανότερη ημερομηνία το 1846-1847). Όσο για το «Κουταλιανός», είναι πιθανότατα παρατσούκλι που δείχνει τον τόπο της καταγωγής του, κατά τη συνήθη πρακτική της εποχής (εφημερίδες της περιόδου πάντως αναφέρουν συχνά ως επίθετο του Παναγή το «Αντωνίου», ενώ αμερικανικά περιοδικά και βρετανικές επιθεωρήσεις τον αποκαλούν «Antonio Pannay»).

Μεγαλωμένος στη θάλασσα και μέσα στη ζηλευτή ναυτοσύνη του ελληνισμού της περιοχής, αποφασίζει να ακολουθήσει τον δρόμο του πατέρα του και να μπαρκάρει. Σύμφωνα μάλιστα με την προφορική παράδοση, λίγο πριν εγκαταλείψει τα πάτρια εδάφη, έσκισε στα δυο έναν Τούρκο(!), ο οποίος του έκλεψε τα ρούχα όταν έκανε μπάνιο στο ποτάμι. Κυνηγημένος πια, δεν είχε άλλη επιλογή παρά να μπει στο πρώτο εμπορικό και να περιδιαβεί τον κόσμο.

Όπως κι αν έχει η ιστορική αλήθεια για τους λόγους που μπάρκαρε, στα 19 του χρόνια ήταν ήδη μούτσος σε εμπορικό, όπου και θα έκανε την πρώτη της εμφάνιση η υπεράνθρωπη δύναμή του: το πλοίο έπρεπε να σηκώσει άγκυρα σε μια θαλασσοταραχή στη Μάλτα αλλά αυτή είχε μπλέξει σε βράχια και το πλήρωμα, όσο κι αν προσπαθούσε, δεν κατάφερνε να την τραβήξει. Από 5 μέχρι και 10 ναυτικοί, ανάλογα με την πηγή που συμβουλεύεσαι, πάλευαν μάταια με την άγκυρα, μέχρι να αναλάβει τουλάχιστον ο Παναγής την κατάσταση, όπου την ξέμπλεξε εύκολα κι έτσι σώθηκαν καράβι και πλήρωμα!

Ο παλαιστής που ο κόσμος δεν είχε ξαναδεί

Ένας τόσο χειροδύναμος νεαρός δεν θα μπορούσε φυσικά να μείνει στα καράβια και το περιπετειώδες πνεύμα του θα τον έκανε να περάσει σύντομα στον αθλητισμό. Εδώ τα ίχνη του χάνονται και εντοπίζονται αρκετά αργότερα, με τον Παναγή να είναι πλέον μεγάλο όνομα της πάλης σε Αμερική, Ευρώπη και Ασία!

Ο παλαιστής πια Κουταλιανός έδωσε πιθανότατα τον πρώτο του αγώνα στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, βάζοντας μάλιστα κάτω τον περίφημο ιταλό παλαιστή Pepero, αν και έγινε αρχικά γνωστός στα ρινγκ στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης. Οι αγωνιστικές του υποχρεώσεις θα τον φέρουν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, γινόμενος μάλιστα ιδιαιτέρως γνωστός σε ΗΠΑ και Μεξικό.

Στον Νέο Κόσμο φέρεται να σημειώθηκε το εντυπωσιακό γεγονός που του χάρισε το τομάρι της τίγρης με το οποίο θα ντυνόταν κατόπιν στις σωματικές του επιδείξεις: αλλάζοντας τα προσυμφωνημένα, οι διοργανωτές τον έβαλαν στο ρινγκ με μια τίγρη, η οποία παρά τα τραύματα που προκάλεσε στον Κουταλιανό, υπέκυψε τελικά στις μέγγενες που είχε για χέρια ο μασίστας. Κι έτσι φορούσε έκτοτε το δέρμα της τίγρης ως άλλος Ηρακλής που ήταν!

Για το μνημειώδες περιστατικό με την τίγρη κυκλοφορεί και δεύτερη -εξίσου πιθανή ή απίθανη- εκδοχή, που τοποθετεί τον αγώνα στην Κωνσταντινούπολη: εκεί ο Κουταλιανός νίκησε τον καλύτερο παλαιστή της Υψηλής Πύλης, γι’ αυτό και του ρίξανε λέει την τίγρη, για να τον κατασπαράξει για την ντροπή που προκάλεσε στον σουλτάνο. Ο Παναγής όμως την έσκισε στα δυο και ξεμπέρδεψε.

Για το εμβληματικό γεγονός, παρατηρεί φύλλο εφημερίδας του 1885: «Ο Κουταλιανός εδόξασε την Ελλάδα εις όλην την Ευρώπην και την Αμερικήν ως ο δυνατώτερος άνθρωπος του κόσμου. Εις Ρίο Iανέιρον της Βραζιλίας κάποτε εις μία αρένα, όπου έκαναν ταυρομαχίας, ενώ ο Παναγής ίστατο διά να σηκώση ωρισμένα βάρη, του απέλυσαν μία τίγρη αμερικανικήν, η οποία ονομάζεται «πούμα», ήτις εισώρμησε επάνω του να τον κατασπαράξη. Αλλά ο ήρωας Κουταλιανός δεν εφοβήθη. Ώρμησε επάνω της, την έπιασε από την κεφαλή και την σιαγώνα και την άνοιξε εις δυο. Υπάρχει και σήμερον εις μίαν πλατείαν του Ρίο Iανεΐρου εις μία οδόν Παναγή Κουταλιανού ένα άγαλμα παριστάνον ένα αθλητήν, ο οποίος είχε πιάσει την τίγρη και της είχε ανοίξει το στόμα».

Ο μασίστας που λύγιζε τα σίδερα

Μεγαλώνοντας, παράτησε τα ρινγκ και τους αγώνες και πέρασε πια στις επιδείξεις ρώμης και δύναμης. Το πλέον φημισμένο νούμερό του ήταν ότι ζωνόταν με τρία κανόνια βάζοντάς τους πυρ ταυτοχρόνως. Κι ενώ ο κόσμος γύρω του σειόταν, ο Κουταλιανός παρέμενε ατάραχος στη θέση του!

Τα κατορθώματα που του αποδίδονται είναι πραγματικά αμέτρητα. Δεν είναι όμως ότι δεν μας φτάνει ο χώρος για να τα απαριθμήσουμε, είναι ότι πιθανότατα έχουν γιγαντωθεί από τον θρύλο του Παναγή του Κουταλιανού και μοιάζουν πια υπερβολές. Σχετικά σίγουρο πάντως είναι ότι πάλεψε πράγματι με ταύρους (Αμερική), με τη χάρη του να φτάνει ακόμα και στην Ινδία. Ο μασίστας γύριζε έτσι τις χώρες και κέρδιζε τον επιούσιο επιδεικνύοντας την απαράμιλλη δύναμή του.

Στη φαρέτρα των επιδείξεών του περιλαμβάνονταν νούμερα με άρση ανείπωτων βαρών (που κανείς από το πλήθος δεν κατάφερε να σηκώσει ποτέ), σπάσιμο αλυσίδων, θρυμματισμό βράχων, τοποθέτηση βαρών πάνω στο στέρνο του (συνήθως βαρέλια με νερό), άρση βαρών με τα δόντια του, κάμψη χοντρής σιδερένιας βέργας με τα χέρια του, λύγισμα ασημένιων και χάλκινων κερμάτων με τα δάχτυλα, ξερίζωμα δέντρων και το αχτύπητο φυσικά νούμερο με τα κανόνια, η μεγάλη του ατραξιόν που τον είχε κάνει διάσημο στα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου!

Κατοπινά χρόνια και θάνατος

Ο Κουταλιανός επέστρεψε κάποια στιγμή στην Ευρώπη και φέρεται να πολέμησε για δύο χρόνια στο πλευρό των Γάλλων (Γαλλο-Πρωσικός Πόλεμος). Κατόπιν τα ίχνη του ξαναβρίσκονται στις ΗΠΑ, όπου παντρεύτηκε μια κοπέλα από τη Λατινική Αμερική και απέκτησε μια κόρη, ενώ σύμφωνα με άλλες πηγές ήταν ήδη πατέρας τεσσάρων γιων. Αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι οι δύο του γιοι ήταν επίσης μασίστες, όπως και ο απόγονός του Δημήτρης Μακρής, ο σύγχρονος «Κουταλιανός».

Οι πληροφορίες για τη ζωή του είναι πραγματικό σταυρόλεξο για γερούς λύτες, καθώς ακόμα και για τον θάνατό του τα γεγονότα είναι συγκεχυμένα! Η πιθανότερη ημερομηνία θανάτου του τοποθετείται το 1916 στην Κωνσταντινούπολη, άλλη μια εποχή δηλαδή που τα ίχνη του χάνονται, και ο λόγος ήταν κάθε άλλο παρά ένδοξος: λέγεται ότι πέθανε από κάλο που αφαίρεσε μόνος του και μολύνθηκε κατόπιν, προκαλώντας γάγγραινα. Κατ’ άλλες πηγές, ο Κουταλιανός πνίγηκε ψαρεύοντας ή δηλητηριάστηκε από τους Τούρκους!

Αυτή είναι η συναρπαστική, αν και ελλιπέστατη βιογραφικά, ζωή του σύγχρονου Ηρακλή, ενός σαφώς υπαρκτού προσώπου και σπουδαίου αθλητή. Πόσα και ποια από τα κατορθώματά του είναι αληθινά και πόσα έχει γεννήσει ο πάντα επινοητικός ανθρώπινος νους δεν θα το μάθουμε πιθανότατα ποτέ, αν και αυτό δεν στερεί τίποτα από τον μύθο του Παναγή του Κουταλιανού, του πιο δυνατού ανθρώπου της εποχής του.

Αυτού που σίδερα μασούσε, τρένα σταματούσε…

Πηγή