Ζακ Ντελόρ: Oι περισσότεροι Έλληνες με γνώρισαν ως συνώνυμο ενός «πακέτου»

Ως πρόεδρος της Κομισιόν βοήθησε στην οικοδόμηση της ενιαίας αγοράς χωρίς σύνορα, άνοιξε το δρόμο προς το κοινό νόμισμα και επέβλεψε την επέκταση της ΕΕ από δέκα σε 15 χώρες

«Το μοναδικό μου ερώτημα αναφορικά με την Ελλάδα, είναι γιατί οι περισσότεροι Έλληνες με γνώρισαν ως συνώνυμο ενός “πακέτου”. Ενός “πακέτου Ντελόρ” το οποίο θα φέρει χρήματα χωρίς να υπάρχουν υποχρεώσεις». Αυτή η ιδιαίτερη ρήση του Ζακ Ντελόρ, ενός εκ των ισχυρότερων προέδρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος πέθανε σήμερα, αρκεί για να κλείσει ένα ακόμα κεφάλαιο στη σύγχρονη ιστορία της ΕΕ.

Από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης το 1957, μόλις τρεις Ευρωπαίοι έχουν καταφέρει να βρεθούν στη θέση του προέδρου του εκτελεστικού οργάνου της Ε.Ε. δηλαδή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για δέκα ολόκληρα χρόνια. Ο Γερμανός Βάλτερ Χάλσταϊν (1958 -1967), ο Γάλλος Ζακ Ντελόρ (1985-1994) και ο Πορτογάλος Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο (2004 -2014).

Και ο Ζακ Ντελόρ ηγήθηκε ίσως της πιο ισχυρής Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο κανόνας λέει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι τόσο ισχυρή όσο της το επιτρέπουν τα κράτη – μέλη της. Και ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 1985 έως το 1995, ο Ντελόρ βοήθησε στην οικοδόμηση της ενιαίας αγοράς χωρίς σύνορα, άνοιξε το δρόμο προς το κοινό νόμισμα και επέβλεψε την επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από 10 σε 15 χώρες.

Ο Καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Κολ και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν είχαν δώσει όλες τις εξουσίες στον πρόεδρο Ντελόρ ώστε να προχωρήσει τις δύσκολες διεργασίες για την νομισματική ένωση της ΕΕ. Χωρίς τη λευκή επιταγή Βερολίνου και Παρισίων, οι Βρυξέλλες, ειδικά εκείνη την εποχή, δεν θα μπορούσαν να πράξουν τίποτα.

Ο Ζακ Ντελόρ δεν λειτούργησε ωστόσο μόνος του. Ορίζοντας ως δεξί του χέρι «το μαντρόσκυλο των Βρυξελλών», όπως το έλεγαν τότε, τον Πασκάλ Λαμί, κατάφερε να περάσει μια σειρά κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών τις οποίες δεν θα μπορούσε να περάσει κανείς προκάτοχός του.

Ο Ζακ Ντελόρ είχε ζητήσει ήδη από το 1989 τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης και μιας ευρωπαϊκής κοινής αγοράς, πηγαίνοντας μάλιστα ένα βήμα παραπάνω, κάνοντας λόγο για ένα ευρωπαϊκό ομόσπονδο κράτος. Ωστόσο τα όνειρα ενός πεπεισμένου ευρωπαϊστή δεν θα γίνονταν πραγματικότητα. Η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην ανατολική Ευρώπη, άνοιξε το ζήτημα της ευρωπαϊκής διεύρυνσης πριν από αυτό της ευρωπαϊκής εμβάθυνσης.

Παράλληλα, τα εσωτερικά ευρωπαϊκά ζητήματα αποτέλεσαν τροχοπέδη σε έναν από τους ισχυρότερους προέδρους της Κομισιόν. H Δανία κατοχύρωσε εξαίρεση (opt out) στον τομέα της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων, παραχώρηση την οποία απέσπασε αφότου οι Δανοί καταψήφισαν με δημοψήφισμα τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και η η Γαλλία έφτασε κοντά στο να ασκήσει βέτο στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, στο πλαίσιο μιας ύφεσης σε ολόκληρη την ήπειρο μετά την ενοποίηση της Γερμανίας.

Ο Ζακ Ντελόρ αντιμετώπισε επίσης κριτική για την αντιμετώπιση της υπόθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό τον Ζακ Σαντέρ. Πρόκειται για την μοναδική περίπτωση στην ιστορία της ΕΕ, που ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπό την προεδρία του Λουξεμβούργιου Ζακ Σαντέρ αναγκάστηκε να παραιτηθεί, καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν βέβαιο ότι δεν θα έδινε ψήφο εμπιστοσύνης στο εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, λόγω μιας σειράς σκανδάλων, νεποτισμού και κακοδιαχείρισης ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Η Κομισιόν του Ζακ Σαντέρ παραμένει η μοναδική στην ιστορία της ΕΕ που έχει παραιτηθεί πριν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο άρει την ψήφο εμπιστοσύνης του. Στις 17 Μαρτίου 1999 η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκλονίστηκε από την ομαδική παραίτηση των μελών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος για ατασθαλίες, διοικητική ανεπάρκεια και σκάνδαλα στα οποία εμπλέκονταν δέκα απ’ τους δεκαεννιά επιτρόπους. Τα περισσότερα πυρά της επιτροπής που διεξήγαγε τις έρευνες δέχτηκαν η Γαλλίδα επίτροπος Εντίθ Κρεσόν (πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας) και ο Ισπανός επίτροπος Μανουέλ Μαρίν.

Λίγες μόλις ώρες μετά τον θάνατο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ένας ακόμα από τους επονομαζόμενους αρχιτέκτονες της ευρωπαϊκής ενοποίησης ο Ζακ Ντελόρ, φεύγει από τον κόσμο. Στην τελευταία συνομιλία που είχε μαζί του το “ΘΕΜΑ” και ο υπογράφων, πριν από περίπου 14 χρόνια, αυτή η μοναδική προσωπικότητα της ευρωπαϊκής ενοποίησης είχε τονίσει ότι απαιτείται περαιτέρω ενοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πολιτικό, οικονομικό και δημοσιονομικό πλαίσιο, καθώς «ένα κοινό νόμισμα χωρίς συντονισμό της οικονομικής, δημοσιονομικής και φορολογικής πολιτική θα αποτύχει».