Η νέα μελέτη που δείχνει πως η βιταμίνη B₂ μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας φέρνει νέα δεδομένα στη διατροφή και τη φροντίδα του εγκεφάλου. Επιστήμονες από την Ιαπωνία παρακολούθησαν χιλιάδες ανθρώπους για περισσότερα από 15 χρόνια και ανακάλυψαν έναν δυνατό σύμμαχο στην πρόληψη.
Η βιταμίνη B₂ μπορεί να ενισχύσει τη λειτουργία του εγκεφάλου
Πόσες φορές έχετε σταθεί μπροστά από ένα ντουλάπι, αναρωτώμενοι τι ακριβώς ψάχνετε; Αυτά τα μικρά κενά μνήμης είναι ανησυχητικά για πολλούς, ειδικά καθώς περνούν τα χρόνια. Η διατροφή είναι ένας από τους λίγους τομείς που μπορούμε να επηρεάσουμε — και τα νέα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν πως έχει πολύ μεγαλύτερο ρόλο απ’ ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα.
Στην Ιαπωνία, μια ομάδα ερευνητών μελέτησε την επίδραση συγκεκριμένων βιταμινών του συμπλέγματος Β —κυρίως της ριβοφλαβίνης (βιταμίνη B₂)— στην υγεία του εγκεφάλου. Η ανάλυση, που διήρκεσε πάνω από 15 χρόνια, κατέληξε στο εντυπωσιακό συμπέρασμα ότι όσοι είχαν τη μεγαλύτερη πρόσληψη ριβοφλαβίνης εμφάνισαν 49% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αναπηρίας λόγω άνοιας, σε σχέση με εκείνους που είχαν τη χαμηλότερη κατανάλωση.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε θετική συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης φυλλικού οξέος και βιταμίνης B₆ και μειωμένου κινδύνου εμφάνισης άνοιας — σε ποσοστά περίπου 20%. Αντίθετα, η βιταμίνη B₁₂ δεν φάνηκε να έχει την ίδια επίδραση.
Το εύρημα ταιριάζει με όσα γνωρίζουμε ήδη για τις βιταμίνες Β: βοηθούν στην παραγωγή ενέργειας στον οργανισμό και συμβάλλουν στη ρύθμιση της ομοκυστεΐνης, μιας ουσίας που σχετίζεται με την καλή λειτουργία των αγγείων και του εγκεφάλου.
Ποια είναι τα επιπλέον οφέλη της ριβοφλαβίνης;
Η ριβοφλαβίνη (βιταμίνη B₂) ανήκει στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες, κάτι που σημαίνει πως αποβάλλεται εύκολα από το σώμα — κυρίως μέσω των ούρων. Συμμετέχει ενεργά σε οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις, μέσω των συνενζύμων FMN και FAD, και στηρίζει τον ενεργειακό μεταβολισμό στα μιτοχόνδρια, αλλά και την αντιοξειδωτική προστασία.
Σύμφωνα με άλλη πρόσφατη επιστημονική εργασία του 2025 με τίτλο «Riboflavin in neurological diseases: therapeutic advances, metabolic insights, and emerging genetic strategies», η βιταμίνη αυτή φάνηκε να έχει θεραπευτικό ρόλο σε παθήσεις όπως:
- Η ανεπάρκεια μεταφορέων ριβοφλαβίνης
- Η πολλαπλή ανεπάρκεια αφυδρογονάσης acyl-CoA
- Η ημικρανία
Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις πως μπορεί να συνεισφέρει στην πρόληψη ή υποστήριξη παθήσεων όπως η νόσος Πάρκινσον, η Αλτσχάιμερ, η σκλήρυνση κατά πλάκας και περιπτώσεις εγκεφαλικής βλάβης.
Νεότερες μελέτες δείχνουν ευρύτερα οφέλη
Μεταξύ των ετών 2023–2025, δημοσιεύθηκαν πολλές μελέτες που υπογραμμίζουν τα εξής οφέλη της ριβοφλαβίνης:
- Καρδιοπροστασία: Συσχετίζεται με μικρότερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο.
- Γνωστική υποστήριξη: Ηλικιωμένοι με υψηλότερη πρόσληψη είχαν καλύτερη μνήμη και ταχύτερη επεξεργασία πληροφοριών.
- Υγεία γυναικών & μικροβίωμα: Ενισχύει την ορμονική ισορροπία και τους βλεννογόνους.
- Νευροπροστασία: Στηρίζει τη σταθερότητα των μιτοχονδρίων και διατηρεί την αντιοξειδωτική ισορροπία.
- Τοπική χρήση: Ασφαλής για χρήση ως φωτοευαισθητοποιητής.
Είναι ασφαλής η χρήση της;
- Ναι, είναι γενικά ασφαλής, με την περίσσεια να αποβάλλεται από τον οργανισμό.
- Σε υψηλές δόσεις, ενδέχεται να προκαλέσει ήπια γαστρεντερικά συμπτώματα.
- Δεν έχουν καταγραφεί σοβαρές παρενέργειες, ακόμα και σε δόσεις πάνω από τις συνιστώμενες.
Πώς έγινε η μελέτη για τη ριβοφλαβίνη και την άνοια
Οι Ιάπωνες ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 4.171 άτομα ηλικίας 40–69 ετών, στο πλαίσιο της μεγάλης μελέτης Circulatory Risk in Communities Study (CIRCS). Η διατροφική τους πρόσληψη καταγράφηκε μέσω 24ωρης ανάκλησης διατροφής, μια μέθοδος κατά την οποία οι συμμετέχοντες περιγράφουν αναλυτικά τι έφαγαν την προηγούμενη ημέρα.
Η παρακολούθηση διήρκεσε με διάμεσο χρόνο τα 15 έτη. Τα νέα περιστατικά άνοιας και συναφών αναπηριών κατεγράφησαν μέσω του ιαπωνικού συστήματος ασφάλισης μακροχρόνιας φροντίδας. Οι αναλύσεις προσαρμόστηκαν βάσει διαφορετικών παραγόντων, όπως ο τρόπος ζωής, η κατάσταση υγείας και άλλες διατροφικές συνήθειες.
Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης
Η υψηλότερη πρόσληψη ριβοφλαβίνης συνδέθηκε με 49% χαμηλότερο κίνδυνο αναπηρίας που σχετίζεται με άνοια. Παράλληλα, η αυξημένη κατανάλωση βιταμίνης B₆ και φυλλικού οξέος έδειξε μείωση του κινδύνου κατά περίπου 20%.
Η συσχέτιση μεταξύ ριβοφλαβίνης και προστασίας από την άνοια ήταν ακόμα πιο έντονη σε άτομα που δεν είχαν ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου, κάτι που ίσως υποδηλώνει έναν προστατευτικό ρόλο σε μορφές άνοιας που δεν σχετίζονται με αγγειακή βλάβη.
Ποιοι είναι οι περιορισμοί της μελέτης
Η αξιοπιστία των ευρημάτων περιορίζεται από ορισμένα σημεία:
- Η καταγραφή της διατροφής βασίστηκε σε μία μόνο 24ωρη ανάκληση.
- Δεν καταγράφηκε αν οι συμμετέχοντες λάμβαναν συμπληρώματα βιταμινών.
- Δεν έγινε σαφής διαχωρισμός μεταξύ Αλτσχάιμερ και άλλων τύπων άνοιας.
- Ορισμένες περιοχές είχαν ελλιπή παρακολούθηση.
Δεδομένου ότι πρόκειται για παρατηρησιακή μελέτη, δεν αποδεικνύεται αιτιακή σχέση — μόνο συσχετίσεις.
Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινή σας ζωή
Καμία θρεπτική ουσία από μόνη της δεν μπορεί να αποτρέψει την άνοια. Όμως, η τακτική κατανάλωση βιταμινών του συμπλέγματος Β μπορεί να ενισχύσει τη μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου.
Τροφές πλούσιες σε αυτές τις βιταμίνες υπάρχουν ήδη στην κουζίνα σας:
- Ριβοφλαβίνη (B₂): Γάλα, γιαούρτι, αυγά, άπαχο κρέας, ψάρια, μανιτάρια, αμύγδαλα, σπανάκι
- Βιταμίνη B₆: Πουλερικά, σολομός, πατάτες, μπανάνες, ρεβίθια, κολοκύθα
- Φυλλικό οξύ: Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σπαράγγια, αβοκάντο, φασόλια, φακές, εμπλουτισμένα δημητριακά
Μικρές αλλαγές μπορούν να έχουν μεγάλη αξία: προσθέστε ρεβίθια σε μια σαλάτα, συνδυάστε αυγά με λαχανικά ή απολαύστε ένα γιαούρτι με αμύγδαλα.
Ωστόσο, επειδή η μελέτη δεν εξέτασε τη λήψη συμπληρωμάτων και η υπερβολή μπορεί να έχει αντίθετο αποτέλεσμα, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε γιατρό πριν λάβετε επιπλέον βιταμίνες. Το πιο ασφαλές είναι πάντα μια ισορροπημένη διατροφή, βασισμένη σε μη επεξεργασμένες, φυσικές τροφές.
Πηγές: EatingWell, Frontiers, Nature Scientific Reports, NPJ Biofilms and Micobiomes, PMC, ScienceDirect, Frontiers, PMC