«Σταμάτησε το ρολόι στις 13:40» – Η τραγωδία με τις 21 μαθήτριες που σημάδεψε την Ελλάδα

Η τραγωδία που σημειώθηκε στη Γεωργιούπολη το 1972 συγκλόνισε την Κρήτη και όλη την Ελλάδα, αφήνοντας πίσω της ανεξίτηλο πόνο. Είκοσι μία μαθήτριες του Γυμνασίου Σπηλίου χάθηκαν σε μια εκδρομή που ξεκίνησε γεμάτη χαρά, αλλά κατέληξε σε θρήνο.

Η εκδρομή που βάφτηκε με αίμα

Ήταν 4 Μαΐου 1972, όταν οι μαθήτριες επιβιβάστηκαν στα καΐκια «Δύο Γιώργηδες» και «Δύο Αδέλφια» για μια βαρκάδα στη θάλασσα της Γεωργιούπολης. Ο καιρός ήταν καλός, η ατμόσφαιρα γέμιζε με τραγούδια και γέλια, μα όλα άλλαξαν σε λίγα λεπτά. Όταν η τέταρτη ομάδα ανέβηκε στο «Δύο Γιώργηδες», ένα κύμα και μια άτυχη στιγμή έφεραν την καταστροφή.

Το καΐκι ανατράπηκε, και τα δίχτυα που είχαν απλωθεί μπλέχτηκαν γύρω από τα κορίτσια. Οι περισσότερες δεν ήξεραν κολύμπι. Οι κραυγές τρόμου σύντομα σκεπάστηκαν από τη σιωπή. Το ρολόι μιας μαθήτριας σταμάτησε στις 13:40, σημαδεύοντας για πάντα την ώρα της τραγωδίας.

Δύο αδελφές πνίγηκαν αγκαλιασμένες, ενώ άλλες εγκλωβίστηκαν στα δίχτυα. Μόνο λίγες κατάφεραν να σωθούν, χάρη στην τύχη ή στην αυτοθυσία συμμαθητριών τους.

Πώς γράφτηκε το δράμα

Η «Δύο Γιώργηδες», υπό την καθοδήγηση του 26χρονου Νίκου Κορδατζάκη, αναποδογύρισε περίπου ένα μίλι από την ακτή, καθώς δεν άντεξε το βάρος. Τα κορίτσια εγκλωβίστηκαν στα δίχτυα, παλεύοντας μάταια να ανέβουν στην επιφάνεια.

Ο φωτογράφος Τζανακάκης αποτύπωσε τις τραγικές στιγμές. Κάθε φωτογραφία, παρότι σιωπηλή, μοιάζει να κραυγάζει για βοήθεια, μεταφέροντας τον τρόμο και τον θρήνο της στιγμής.

Μαρτυρίες αναφέρουν πως άλλα καΐκια με μαθητές δίπλα, από φόβο μην κινδυνέψουν και οι δικοί τους επιβάτες, δεν πλησίασαν. Ένας ψαράς πρώτα μετέφερε τα παιδιά του στην ακτή και μετά γύρισε για βοήθεια, όμως ήταν πια αργά. Ανάμεσα στις μαθήτριες, η Παρασκευή Γλυνιαδάκη ξεχώρισε για την αυτοθυσία της, αφού κατάφερε να σώσει δύο συμμαθήτριες και αργότερα τιμήθηκε από το υπουργείο Παιδείας.

Η Κρήτη βυθίστηκε στο πένθος

Η Γεωργιούπολη, τα χωριά και τα σπίτια γέμισαν θρήνο και αγανάκτηση. Η τοπική εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρηση» έγραψε στις 6 Μαΐου 1972:
«Τέτοια συμφορά, τέτοια ομαδική απώλεια σε ανθρώπινες ζωές δεν έχει ξαναγνωρίσει η Επαρχία Αγίου Βασιλείου από τη Γερμανική Κατοχή…».

Οι γονείς, σαν σκιές, ακολουθούσαν τα φέρετρα των παιδιών τους με βλέμμα άδειο, ανίκανοι να πιστέψουν την απώλεια.

Πνίγηκαν 21 κορίτσια ηλικίας 13 έως 15 ετών:
Δουλγεράκη Ευαγγελία, Δουλγεράκη Αιμιλία (δίδυμες), Δουλγεράκη Αικατερίνη (εξαδέλφη τους), Φουσταλιεράκη Αμαλία, Σειραγάκη Αικατερίνη, Λογιάκη Αικατερίνη, Μαρκουλιδάκη Άννα, Μπιζιριαννάκη Ελένη, Παγκάκη Ολυμπία, Παπαδάκη Άννα, Χατζηδάκη Γαρυφαλλιά, Τσαγκαράκη Βάσω, Θεοδοσάκη Χρυσή, Κυριακάκη Μαργαρίτα, Κουμεντάκη Αικατερίνη, Τσιγδινού Μαρία, Στρατηδάκη Ειρήνη, Παπαδάκη Μαρία, Σειραγάκη Μαρία, Λιμάκη Ιωάννα και Λαγουδάκη Θεοδοσία.

Χωριά όπως το Σπήλι, το Μιξόρρουμα, το Μουρνέ, το Κεντροχώρι και η Λαμπρινή βυθίστηκαν στο πένθος. Για χρόνια δεν έγιναν γάμοι ή βαφτίσια, μόνο σπαραγμός.

Οι ευθύνες και η δικαιοσύνη

Το καΐκι δεν είχε άδεια για μεταφορά επιβατών. Η Δικαιοσύνη καταδίκασε τον ψαρά Νίκο Κορδατζάκη σε τρία χρόνια φυλάκιση, ενώ ένοχοι κρίθηκαν και οι καθηγητές· κάποιοι φυλακίστηκαν, ενώ άλλοι τιμωρήθηκαν με αναστολή. Ωστόσο, καμία ποινή δεν μπορούσε να ανακουφίσει τις οικογένειες.

Η μνήμη ζει μέχρι σήμερα

Περισσότερο από μισό αιώνα μετά, οι Κρητικοί μιλούν ακόμη με δάκρυα για εκείνη τη μέρα. Η θάλασσα της Γεωργιούπολης παραμένει συνδεδεμένη με τον θρήνο για τα κορίτσια που δεν γύρισαν ποτέ. Γιατί κάποιες πληγές, όσος χρόνος κι αν περάσει, δεν κλείνουν ποτέ.