Η σημερινή ημέρα τιμά τον Άγιο Πατάπιο, έναν σπάνιο αλλά ιδιαίτερα αγαπητό ασκητή, που η παράδοση θεωρεί προστάτη των καρκινοπαθών και όσων πάσχουν από υδρωπικία.
Η ζωή του Οσίου Παταπίου στην Αίγυπτο
Ο Όσιος Πατάπιος ο Αιγύπτιος, προστάτης των καρκινοπαθών και των υδρωπικών (συγκέντρωση ορώδους υγρού σε κοιλότητες του σώματος ή μέσα στους ιστούς ή κάτω από το δέρμα)
Ο θεοφόρος και ασκητικός πατέρας Πατάπιος γεννήθηκε στις Θήβες της Άνω Αιγύπτου από εύπορους και βαθιά πιστούς γονείς, οι οποίοι φρόντισαν να του μεταδώσουν χριστιανικές αρχές και γερή μόρφωση.
Η αγάπη του για τον Χριστό πλημμύριζε την καρδιά του, και έτσι, σε νεαρή ηλικία, άφησε την πατρίδα του για να αφιερωθεί στην άσκηση της ερήμου, επιθυμώντας τη βαθύτερη ένωση με τον Θεό. Η αδιάλειπτη προσευχή και η μελέτη των Γραφών συνόδευαν την αυστηρή ασκητική του ζωή, που χαρακτηριζόταν από νηστεία, σκληραγωγία και την προσπάθεια να νεκρώσει κάθε σαρκική επιθυμία. Με αυτόν τον τρόπο απέκτησε ουράνια χαρίσματα και ιαματική δύναμη, και έγινε ιδιαίτερα αγαπητός στον λαό.
Η αναχώρηση στην Κωνσταντινούπολη
Όταν όμως η φήμη του άρχισε να αποτελεί εμπόδιο στην πνευματική του ηρεμία, εγκατέλειψε μυστικά το αγαπημένο του ασκητήριο και κατευθύνθηκε προς την Κωνσταντινούπολη. Εκεί βρήκε νέο χώρο για να συνεχίσει την πνευματική του άσκηση, ενώ συνδέθηκε με δύο θεόφρονες ασκητές, τον Βάρα και τον Ραβουλά. Μαζί αποφάσισαν να ζήσουν εκτός των τειχών της πρωτεύουσας, με κοινό πρόγραμμα προσευχής αλλά διαφορετικούς τόπους διαμονής.
Ο όσιος Πατάπιος επέλεξε μια περιοχή κοντά στις Βλαχέρνες. Ο Ραβουλάς εγκαταστάθηκε κοντά στην πύλη του Ρωμανού και ο Βάρας έκτισε τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου της Πέτρας, στο ενδιάμεσο των δύο.
Η ίδρυση της Μονής των Αιγυπτίων
Με τον καιρό ο Πατάπιος έγινε ευρύτερα γνωστός στη βυζαντινή κοινωνία, γεγονός που οδήγησε στη συσπείρωση πλήθους μοναχών γύρω του. Έτσι ίδρυσε τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου των Αιγυπτίων, όπου υπηρέτησε όχι μόνο ως κτήτορας αλλά και ως αληθινός πνευματικός καθοδηγητής. Οι αρετές του έφεραν πλήθη πιστών, οι οποίοι ζητούσαν ευχή, καθοδήγηση και θεραπεία. Εκεί κοιμήθηκε εν Κυρίω κατά τον 6ο αιώνα, αφήνοντας πίσω του το άφθαρτο, ευωδιάζον και θαυματουργό λείψανό του.
Όταν η Μονή καταστράφηκε από πυρκαγιά το 536 μ.Χ., ο όσιος Βάρας μετέφερε το ιερό λείψανο στη δική του Μονή της Πέτρας, η οποία πλέον απολάμβανε βασιλική προστασία λόγω του πολύτιμου θησαυρού που φυλασσόταν εκεί.
Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες και η προστασία της Μονής
Τον βίο και τα πρώτα θαύματα του Οσίου Παταπίου κατέγραψαν δύο μεγάλοι άγιοι της Εκκλησίας:
ο Όσιος Συμεών ο Μεταφραστής (9 Νοεμβρίου) και ο Άγιος Ανδρέας ο Ιεροσολυμίτης (4 Ιουλίου), αρχιεπίσκοπος Κρήτης και ποιητής του Μεγάλου Κανόνα.
Αιώνες αργότερα, η αυτοκράτειρα Ελένη Παλαιολογίνα προσέφερε ιδιαίτερη προστασία στη Μονή της Πέτρας, όπου ίδρυσε γηροκομείο με το όνομα «Η Ελπίς των απηλπισμένων». Ήταν γυναίκα με βαθιά ευσέβεια και φιλανθρωπία, γνωστή για την πραότητά της.
Στη νόμιμη ηλικία παντρεύτηκε τον αυτοκράτορα Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο, με τον οποίο απέκτησε έξι παιδιά· ανάμεσά τους τον Ιωάννη Η’ και τον Κωνσταντίνο ΙΔ’ Παλαιολόγο, τον τελευταίο αυτοκράτορα της Ρωμηοσύνης. Ο σύζυγός της εκάρη μοναχός Ματθαίος δύο χρόνια πριν την κοίμησή του, το 1425.
Τότε η Ελένη αποσύρθηκε στη Μονή της Κυρά-Μάρθας, όπου έγινε μοναχή με το όνομα «Υπομονή». Εκεί έζησε 25 χρόνια μέχρι την ειρηνική κοίμησή της στις 13 Μαρτίου 1450.
Η πορεία του ιερού λειψάνου προς τα Γεράνεια
Μετά την Άλωση του 1453, ο Αγγελής Νοταράς, συγγενής της μοναχής Υπομονής και αδελφός του Λουκά Νοταρά, κατέφυγε με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Φτάνοντας στην Πελοπόννησο, εγκαταστάθηκε στην Κορινθία και ρίζωσε στα Τρίκαλα, όντας πρόγονος του μετέπειτα Αγίου Γερασίμου του Νέου. Ο ίδιος ο Γεράσιμος τίμησε τον Άγιο Πατάπιο προσκυνώντας στο σπήλαιο των Γερανείων.
Ο Αγγελής Νοταράς μετέφερε ως πολύτιμο κειμήλιο από τη Μονή της Πέτρας το ιερό σκήνωμα του Οσίου Παταπίου, μαζί με την τιμία κάρα της Αγίας Υπομονής, και τα εναπόθεσε στο ασκητικό σπήλαιο των Γερανείων, το οποίο είχε μετατραπεί σε ναό ήδη από τον 14ο αιώνα.
Στο τέμπλο του ναού απεικονίζονται η Δέηση και τρεις σημαντικές μορφές της Εκκλησίας:
η Αγία Υπομονή, ο Άγιος Πατάπιος και ο Άγιος Νίκων ο Νέος. Δίπλα τους υπάρχει η επιγραφή «ο εν τω Ξηρώ όρει ασκήσας», υπενθυμίζοντας τον τόπο της άσκησής τους. Συμπληρωματικά παρίσταται ο Άγιος Υπάτιος Γαγγρών, που μαρτύρησε στον Ξηρόλοφο.
Ο σπηλαιώδης ναός αποτέλεσε χώρο άσκησης πολλών ασκητών και εντασσόταν στα «παραλάβρια» του οσίου Μελετίου του Νέου, ο οποίος καθοδηγούσε χιλιάδες μοναχούς από τον Κιθαιρώνα ως τα Γεράνεια.
Η ανακάλυψη του λειψάνου το 1904
Το μυστήριο των τοιχογραφιών λύθηκε το 1904, όταν ανακαλύφθηκε το ιερό λείψανο. Αφορμή στάθηκε ο ιερέας Κωνσταντίνος Σουσάνης, ο οποίος λειτουργούσε συχνά στο σπήλαιο αλλά δυσκολευόταν λόγω ύψους. Ζήτησε από τον μαρμαρά Βασίλη Πρωτοπαπά να ανοίξει χώρο στο Ιερό Βήμα και τη δυτική πλευρά του ναού.
Κατά τη διάνοιξη ο Πρωτοπαπάς, χτυπώντας τον δυτικό τοίχο, είδε την αξίνα του να σφηνώνεται. Όταν την τράβηξε, αποκαλύφθηκε το ευωδιάζον και άφθαρτο σκήνωμα του Οσίου Παταπίου.
Το λείψανο στηριζόταν σε ξύλινη βάση στο κεφάλι και μαρμάρινη στα πόδια, καλυμμένο με κεραμίδια. Φορούσε πετραχήλι. Στον τάφο βρέθηκαν επίσης ξύλινος σταυρός ρωσικής τεχνοτροπίας, βυζαντινά νομίσματα διαφόρων εποχών και δερμάτινη μεμβράνη με το όνομα του Οσίου. Αργότερα εντοπίστηκε και η κάρα της Αγίας Υπομονής, καθώς και οστά παλαιών ασκητών.
Η εύρεση του λειψάνου την τρίτη ημέρα της Διακαινησίμου του 1904 αποτέλεσε την απαρχή για την ίδρυση της Μονής, η οποία ξεκίνησε το 1945 από τον αρχιμανδρίτη Νεκτάριο Μαρμαρινό. Η πρώτη μοναχή εγκαταστάθηκε το 1952. Σήμερα ο Όσιος Πατάπιος τιμάται ως προστάτης των καρκινοπαθών και των υδρωπικών, χάρη στα παλαιά και νεότερα θαύματά του.
To «alldaynews.gr» αποποιείται κάθε ευθύνη από τις αναδημοσιεύσεις άρθρων τρίτων ιστοσελίδων, για τα οποία (άρθρα) την ευθύνη την έχει ο υπογράφων ως πηγή.
