Δεν σημαίνει «άνοιξη»: Το μεγάλο λάθος στο «Ω γλυκύ μου έαρ» που κάνουμε ακόμα

Το «Ω γλυκύ μου έαρ» είναι ένας από τους πιο συγκινητικούς ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας, όμως πολλοί παρερμηνεύουν τη σημασία του βασικού στίχου του.

Τι ακούμε τη Μεγάλη Παρασκευή

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, κατά την Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου, οι πιστοί αποχαιρετούν τον Ιησού Χριστό με ύμνους που εκφράζουν βαθιά οδύνη αλλά και ελπίδα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το «Ω γλυκύ μου έαρ», που ψάλλεται με λυρικό ύφος και μελωδία είτε βυζαντινή είτε παραδοσιακή. Το συγκεκριμένο τροπάριο αποτελεί συγκλονιστική στιγμή της Ορθόδοξης λατρείας, καθώς παρουσιάζει την Παναγία να θρηνεί για τον θάνατο του Υιού της, όπως κάθε μητέρα.

Το συχνό λάθος στη λέξη «έαρ»

Η λέξη «έαρ» συνήθως ερμηνεύεται ως «άνοιξη», και αυτό είναι κάτι που σχεδόν όλοι έχουν διδαχθεί στο σχολείο. Όμως αυτή η ερμηνεία δεν ταιριάζει στο πνεύμα του ύμνου. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, η Παναγία δεν θα χρησιμοποιούσε μια φράση που παραπέμπει σε κάτι χαρμόσυνο, όπως η άνοιξη, σε μια στιγμή βαθιάς θλίψης.

Η αληθινή σημασία του «έαρ» στον ύμνο

Στην πραγματικότητα, η λέξη «έαρ» εδώ δεν αναφέρεται στην εποχή, αλλά σε μια παλαιότερη και διαφορετική σημασία της ίδιας λέξης. Πρόκειται για ρίζα που συναντάται και ως «είαρ» και προέρχεται από τη λατινική λέξη Aser, που σημαίνει «ψυχή, αίμα ή σπλάχνο». Έτσι, η φράση «Ω γλυκύ μου έαρ» θα μπορούσε να αποδοθεί πιο σωστά ως «γλυκό μου παιδί, σπλάχνο της καρδιάς μου».

Πένθος και ελπίδα σε έναν ύμνο

Ο ύμνος δεν περιορίζεται στο να εκφράζει θλίψη. Είναι και μία βαθιά προσευχή, γεμάτη τρυφερότητα, πόνο αλλά και την πίστη στην Ανάσταση. Αυτό το πάντρεμα της οδύνης με την ελπίδα είναι που τον καθιστά τόσο ισχυρό συναισθηματικά για τους πιστούς. Παρά τη διάχυτη παρανόηση γύρω από τη λέξη «έαρ», το νόημα του ύμνου παραμένει ζωντανό κάθε φορά που ψάλλεται.