Σε έξαρση οι μωβ μέδουσες στις ελληνικές θάλασσες – Οι περιοχές που έχουν σοβαρό πρόβλημα

Οι μωβ μέδουσες έχουν ήδη κάνει αισθητή την παρουσία τους στις ελληνικές θάλασσες και όλα δείχνουν ότι θα περάσουμε ένα ακόμη καλοκαίρι με συχνές εμφανίσεις τους. Το φαινόμενο βρίσκεται σε έξαρση, με συγκεκριμένες περιοχές να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα.

Ποιες περιοχές έχουν επηρεαστεί περισσότερο

Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, η παρουσία της μωβ μέδουσας έχει αυξηθεί ανησυχητικά, κυρίως στον βόρειο Ευβοϊκό και την περιοχή της Χαλκίδας. Η Βόρεια Εύβοια φαίνεται πως πλήττεται ιδιαίτερα, λειτουργώντας ως δίοδος από τον Παγασητικό προς το Αιγαίο.

Ο Παγασητικός κόλπος εξακολουθεί να έχει καταγραφές, ιδίως στις ανατολικές του ακτές, ενώ η έξαρση έχει πλέον επεκταθεί και στις Βόρειες Σποράδες, με επιβεβαιωμένες παρουσίες σε Σκιάθο και Σκόπελο.

Το παρατηρητήριο απευθύνει έκκληση στους λουόμενους να είναι πολύ προσεκτικοί, καθώς το είδος Pelagia noctiluca δεν είναι μόνο εντυπωσιακό αλλά και επικίνδυνο, εξαιτίας του ισχυρού τσιμπήματός του.

Εκτιμήσεις και παρατηρήσεις του παρατηρητηρίου

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας:

«Δυστυχώς, οι αρχικές μας εκτιμήσεις για την ένταση της έξαρσης της μωβ μέδουσας στον Παγασητικό κόλπο και τις γύρω περιοχές ήταν υποτιμημένες. Ο λόγος είναι η χαμηλή συμμετοχή των πολιτών στις δημόσιες καταγραφές, κάτι που δημιούργησε μια στρεβλή εικόνα της πραγματικής κατάστασης.»

Η έξαρση εξαπλώνεται με πολύ ταχύτερους ρυθμούς απ’ ό,τι αναμενόταν και οι πιο αξιόπιστες αναφορές προέρχονται από:

• Τη Χαλκίδα και τον βόρειο Ευβοϊκό
• Τη Βόρεια Εύβοια, που φαίνεται να είναι το επίκεντρο
• Τον Παγασητικό, ιδίως στις ανατολικές ακτές
• Τις Βόρειες Σποράδες, με εμφανίσεις σε Σκιάθο και Σκόπελο

Το παρατηρητήριο προτείνει σε όσους εντοπίζουν μέδουσες να κάνουν αναρτήσεις στο iNaturalist, ώστε να επιβεβαιώνεται το είδος από ειδικούς και να υπάρχουν διαθέσιμα τα δεδομένα για έρευνα.

Παρόμοια φαινόμενα σε άλλες περιοχές της Μεσογείου

Η παρούσα κατάσταση θυμίζει έντονα την έξαρση που σημειώθηκε στη Μεσόγειο τα έτη 2020–2023. Εκείνη την περίοδο, το φαινόμενο είχε πλήξει μεγάλο μέρος των ακτών, με σοβαρότερα προβλήματα στο Γιβραλτάρ, αλλά και σε Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και την Αδριατική.

Ποια είναι η μωβ μέδουσα

Η Pelagia noctiluca είναι ένα είδος μέδουσας της οικογένειας Πελαγίδες και το μόνο αναγνωρισμένο στο γένος της. Το όνομά της σημαίνει κυριολεκτικά «θαλάσσιο πλάσμα που φωσφορίζει τη νύχτα», αφού διαθέτει την ιδιότητα της βιοφωταύγειας.

Απαντάται σε ζεστά και τροπικά νερά σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, πολλές αναφορές από περιοχές όπως η Μεσόγειος και ο Κόλπος του Μεξικού ενδέχεται να ανήκουν σε συγγενικά αλλά μη καταγεγραμμένα επισήμως είδη.

Το σώμα της αποτελείται από μία καμπάνα και πλοκάμια γεμάτα με κεντριά, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν έντονο πόνο. Έχει καταγραφεί η εξαφάνιση ολόκληρων ιχθυοτροφείων εξαιτίας σμηνών Pelagia noctiluca, γεγονός που την καθιστά αντικείμενο εντατικής επιστημονικής μελέτης.

Συμπτώματα από τσίμπημα μωβ μέδουσας

Τα κεντριά της μέδουσας προκαλούν ερεθισμό του δέρματος με πρήξιμο, ερυθρότητα και έντονο κάψιμο. Μερικές φορές παρατηρούνται σοβαρότερες επιπλοκές όπως:

• Δερμονεκρωτικές αντιδράσεις
• Καρδιολογικά και νευρολογικά συμπτώματα
• Ταχυκαρδία, ναυτία, εμετός ή διάρροια
• Σπασμοί των βρόγχων και δύσπνοια

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν συστηματικές αντιδράσεις όπως:

• Υπόταση
• Εκτεταμένο αγγειοοίδημα
• Προβλήματα στην αναπνοή
• Διαταραχές στη συνείδηση

Αν παρουσιαστούν τα παραπάνω, απαιτείται άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο.

Τι να κάνετε σε περίπτωση τσιμπήματος

Ακολουθούν βασικές οδηγίες πρώτων βοηθειών:

• Αφαιρέστε προσεκτικά τα πλοκάμια από το δέρμα σας, χωρίς να τα αγγίξετε με γυμνά χέρια.
• Ξεπλύνετε με θαλασσινό νερό. Αποφύγετε το γλυκό νερό, καθώς μπορεί να ενεργοποιήσει επιπλέον κεντριά.
• Εφαρμόστε πάγο ή κρύες κομπρέσες για να περιορίσετε τα τοπικά συμπτώματα.
• Χρησιμοποιήστε κορτιζονούχα κρέμα για την ανακούφιση από τον πόνο και το πρήξιμο.
• Λάβετε αντιισταμινικό χάπι για πιο συστηματική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Αν τα συμπτώματα παραμένουν έντονα ή επιδεινωθούν, ίσως χρειαστεί ένεση κορτιζόνης και μεταφορά σε νοσοκομείο ή Κέντρο Υγείας.

Το φετινό καλοκαίρι απαιτεί επαγρύπνηση και σωστή ενημέρωση. Οι επισκέπτες των ελληνικών παραλιών καλούνται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί αλλά και να συμβάλουν στην καταγραφή του φαινομένου για την καλύτερη κατανόησή του.