Γιατί περνάμε κάτω από τον επιτάφιο την Μεγάλη Παρασκευή;

Το έθιμο του να περνούν οι πιστοί κάτω από τον Επιτάφιο τη Μεγάλη Παρασκευή είναι βαθιά ριζωμένο στη θρησκευτική μας παράδοση. Αποτελεί μια πράξη ευλάβειας, ταπείνωσης και πίστης, με έντονο συμβολισμό και πνευματικό νόημα.

Μια πράξη πίστης και σεβασμού

Η κίνηση αυτή εκφράζει την προσωπική ταπείνωση και την απόλυτη ευλάβεια του πιστού προς τον Ιησού Χριστό, που θυσιάστηκε, υπέφερε και ετάφη. Περνώντας κάτω από τον Επιτάφιο, ο πιστός τοποθετεί ουσιαστικά τον εαυτό του «υπό» τη θεϊκή του Χάρη και επιζητά την ευλογία Του.

Παρόμοιο με την ευλογία του ιερέα

Όπως εξηγεί ο πατήρ Θεολόγος, η ίδια συμβολική κίνηση γίνεται και με το Ιερό Πετραχήλι. Εκεί ο πιστός σκύβει για να λάβει την ευχή και την ευλογία του ιερέα, είτε κατά την εξομολόγηση, είτε στο ευχέλαιο, είτε σε άλλες ιερές πράξεις.

Ανάλογες πρακτικές στη λατρεία των Αγίων

Παρόμοια εικόνα παρατηρείται και κατά τις λιτανείες εικόνων ή λειψάνων Αγίων. Ενδεικτικά, στον Άγιο Γεράσιμο ή στην Παναγία της Τήνου, πολλοί πιστοί ξαπλώνουν στο έδαφος για να περάσει από πάνω τους η θαυματουργή εικόνα ή το ιερό σκήνωμα. Μια πράξη που δείχνει πίστη στη Χάρη και στα θαύματα που αποδίδονται στους Αγίους.

Αναφορές από τις Πράξεις των Αποστόλων

Η πρακτική αυτή έχει ρίζες και στα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Στις Πράξεις των Αποστόλων περιγράφεται πώς οι πιστοί οδηγούσαν ασθενείς στους δρόμους, ώστε να περάσει από πάνω τους η σκιά του Πέτρου και να τους θεραπεύσει:

«Ο σεβασμός δε και η εκτίμησις του λαού προς αυτούς [τους Αποστόλους] δια την θείαν δύναμιν, που ενεργούσε διά μέσου αυτών, ήτο τόσος, ώστε έβγαζαν τους ασθενείς εις τας πλατείας και τους έβαζαν οι μεν πλούσιοι επάνω εις κλίνας, οι δε πτωχοί εις απέριττα κρεββάτια, ώστε, όταν θα ήρχετο και θα επερνούσε ο Πέτρος, και η σκιά του έστω να πέση επάνω εις κανένα από αυτούς, δια να τον θεραπεύση» (Πράξ. 5,15).

Προσοχή στην υπερβολή και τη δεισιδαιμονία

Αυτό που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή είναι να μη μετατραπεί η πράξη αυτή σε στείρα τυπολατρία ή θρησκοληψία. Το να προσπαθεί κάποιος να προλάβει να περάσει κάτω από τρεις ή επτά Επιταφίους, επειδή το θεωρεί πιο «αποτελεσματικό», αλλοιώνει το νόημα της πίστης και αγγίζει τα όρια της δεισιδαιμονίας. Η ουσία δεν βρίσκεται στην ποσότητα αλλά στη βαθιά πίστη και το σεβασμό με τον οποίο ο καθένας προσεγγίζει το Θείο.