Λάουρα Κοβέσι: Η γυναίκα που ξεσκέπασε το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ – Και δεν διστάζει να τα βάλει με κομματάρχες, Φον ντερ Λάιεν ή την Καμόρα

Η διαδρομή της Λάουρα Κοβέσι αποδεικνύει ότι ο αγώνας ενάντια στη διαφθορά μπορεί να δοθεί ακόμη και στο πιο εχθρικό πολιτικό τοπίο, με αποφασιστικότητα, ανεξαρτησία και τόλμη.

Η γυναίκα που δεν φοβάται την εξουσία

Η Λάουρα Κοντρούτσα Κοβέσι έχει μάθει να στέκεται απέναντι στην εξουσία, όχι να την υπηρετεί. Από τη θέση της ως πρώτης Ευρωπαίας Εισαγγελέως στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), έχει αναλάβει να διαλευκάνει την υπόθεση-μαμούθ του ΟΠΕΚΕΠΕ, η οποία αφορά στην παράνομη διαχείριση αγροτικών επιδοτήσεων στην Ελλάδα.

Με την έρευνα να αποκαλύπτει ένα σύστημα καταχρήσεων, στο οποίο εμπλέκονται δημόσιοι λειτουργοί και ιδιώτες, η Κοβέσι παραμένει ανυποχώρητη, παρά τις απειλές και τις δημόσιες προσπάθειες εκφοβισμού. Η ίδια ξεκαθαρίζει: «Δεν θα επιτρέψουμε να ξεχαστεί το βασικό ερώτημα: υπήρξε οργανωμένη απάτη και διαφθορά;».

Από τη Ρουμανία στην καρδιά της Ευρώπης

Γεννημένη το 1973 στο Σφάντου Γκεόργκε της Τρανσυλβανίας, η Κοβέσι ξεκίνησε ως μπασκετμπολίστρια στην εθνική ομάδα νεανίδων της Ρουμανίας, προτού ακολουθήσει νομικές σπουδές στο Κλουζ-Ναπόκα και το Τιμισοάρα. Η διδακτορική της διατριβή αφορούσε την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος – μια θεματική που θα σημάδευε και την καριέρα της.

Το 2006 έγινε η πρώτη γυναίκα Γενική Εισαγγελέας της Ρουμανίας – και η νεότερη στην ιστορία της χώρας. Στη συνέχεια, το 2013, ανέλαβε την ηγεσία της Εθνικής Διεύθυνσης Καταπολέμησης της Διαφθοράς (DNA), καθιστώντας την φόβητρο του πολιτικού κόσμου.

Επί των ημερών της, δεκάδες αξιωματούχοι οδηγήθηκαν στη Δικαιοσύνη – μεταξύ αυτών υπουργοί, βουλευτές, τοπικοί παράγοντες, ακόμα και ο πρώην πρωθυπουργός Αντριάν Ναστάζε. Το 2016, η θητεία της ανανεώθηκε με τη στήριξη της Ε.Ε., των ΗΠΑ και πολλών πολιτών, αλλά το 2018 εκδιώχθηκε έπειτα από στοχευμένη επίθεση του κυβερνώντος κόμματος.

Το 2020, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάνθηκε ότι η αποπομπή της παραβίασε το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και την ελευθερία της έκφρασης. Ήδη από το 2019, η Ευρωβουλή την είχε αναδείξει στην κορυφαία θέση της EPPO – παρά τις αντιδράσεις της ρουμανικής κυβέρνησης.

Η μεγάλη έρευνα για τον ΟΠΕΚΕΠΕ

Η πιο πρόσφατη έρευνα που έχει προκαλέσει αίσθηση είναι αυτή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ – έναν μηχανισμό διανομής αγροτικών ενισχύσεων, ο οποίος σύμφωνα με τη δικογραφία εξελίχθηκε σε εργαλείο υπεξαίρεσης ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Το επίκεντρο της υπόθεσης είναι οι «εικονικοί βοσκότοποι», δηλαδή εκτάσεις που είτε δεν είχαν νοικιαστεί είτε δεν χρησιμοποιούνταν, αλλά λάμβαναν επιδοτήσεις. Το κύκλωμα φέρεται να αναπτύχθηκε το 2019 και να επεκτάθηκε επί υπουργίας Βορίδη και Αυγενάκη.

Η έρευνα αφορά περισσότερα από 40 άτομα – πολιτικούς, κρατικούς υπαλλήλους, διοικητικά στελέχη και εταιρείες. Τα αδικήματα που ερευνώνται είναι σοβαρά: απάτη, σύσταση εγκληματικής οργάνωσης και ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Η Κοβέσι έχει ήδη προειδοποιήσει ότι η έρευνα θα συνεχιστεί «παρά τις παρεμβάσεις και τα εμπόδια που τίθενται στους εισαγγελείς».

Από τα Τέμπη μέχρι την Καμόρα

Η Λάουρα Κοβέσι δεν έχει εμπλακεί μόνο σε υποθέσεις διαφθοράς. Η EPPO έχει ασχοληθεί με τον ρόλο της Ελλάδας στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, αλλά και με πιέσεις για την έρευνα παράνομου φορτίου. Παράλληλα, έχει συγκρουστεί ανοιχτά με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για τα περίφημα SMS με τον CEO της Pfizer.

Η EPPO έχει απειλήσει ακόμη και με προσφυγή κατά της Κομισιόν, υποστηρίζοντας πως επιχειρεί να «στραγγαλίσει» τη λειτουργία της με τη συνεχή περικοπή των πόρων της. Όλα αυτά, σε μια στιγμή που οι υποθέσεις πληθαίνουν: μόνο το 2023, διερευνήθηκαν πάνω από 200 υποθέσεις σχετικές με το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ταυτόχρονα, βρίσκεται σε εξέλιξη τεράστια έρευνα για απάτες στον ΦΠΑ αξίας 1,3 δισ. ευρώ, με εμπλοκή διεθνών κυκλωμάτων, ακόμα και της ιταλικής μαφίας Καμόρα.

Η ίδια το έχει πει ξεκάθαρα: «Δεν υπάρχουν δύο διαφορετικοί κόσμοι εγκληματικότητας – οι μαφιόζοι του δρόμου και οι εκπρόσωποι του οικονομικού εγκλήματος είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος».

Το πρόσωπο μιας αδέσμευτης Ευρώπης

Πλέον, η Λάουρα Κοβέσι αποτελεί σύμβολο για μια άλλη Ευρώπη: αυτή που δεν φοβάται τις συγκρούσεις με τους ισχυρούς, που αμφισβητεί την ίδια την Κομισιόν και επιμένει σε διαφάνεια και λογοδοσία.

Συχνά αντιμετωπίζει εμπόδια: μισές αλήθειες, αλλοιωμένα στοιχεία, κατεστραμμένα αρχεία, επιτηδευμένες γνωματεύσεις, νομικές ασυλίες. Όμως επιμένει. Δεν κάνει πίσω. Και κάθε φορά που εμφανίζεται σε μια χώρα, κάποιοι πρέπει να ανησυχούν.

Όχι όμως η ίδια.