Εθνικό Απολυτήριο: Τέλος στις Πανελλαδικές όπως τις ξέραμε – Τι προβλέπει το σχέδιο για την εκπαίδευση το 2025

Η εισαγωγή του Εθνικού Απολυτηρίου φέρνει βαθιές αλλαγές στο λύκειο και στο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια, με στόχο ένα πιο αξιοκρατικό και σύγχρονο εκπαιδευτικό πλαίσιο.

Αλλαγές από το 2027 και τέλος στις Πανελλαδικές όπως τις ξέραμε

Το Υπουργείο Παιδείας προχωρά σε μεγάλες αλλαγές στη δομή του λυκείου και στον τρόπο εισαγωγής στα πανεπιστήμια, θεσμοθετώντας Εθνικό Απολυτήριο και νέο σύστημα αξιολόγησης. Αν και αρχικά υπήρχε στόχος για εφαρμογή από το 2025, οι αλλαγές μετατίθενται πλέον για το 2027.

Παράλληλα, ξεκινά η εφαρμογή τμημάτων International Baccalaureate (IB) σε 13 δημόσια λύκεια από το σχολικό έτος 2026-2027. Έχει ήδη ανοίξει πρόσκληση σε εκπαιδευτικούς που θέλουν να διδάξουν στα τμήματα αυτά.

Μέχρι το 2026, το ισχύον σύστημα Πανελλαδικών θα συνεχίσει να εφαρμόζεται. Οι αλλαγές αναμένονται να τεθούν σε ισχύ από την επόμενη κυβέρνηση, μετά τον Ιούλιο του 2027.

Το Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2025

Στο Σχέδιο ΕΣΚυΠ (σελ. 262) γίνεται αναφορά στη θεσμοθέτηση του λεγόμενου «Ανοιχτού Σχολείου», με στόχο ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα είναι βιώσιμο, συμπεριληπτικό και στελεχωμένο από αξιολογημένους εκπαιδευτικούς. Οι βασικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν:

• νέα ωρολόγια προγράμματα
• ανανεωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα
• Εθνικό Απολυτήριο
• νέο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Όλες οι παραπάνω αλλαγές τοποθετούνται χρονικά στην περίοδο 2026-2027.

Διαβούλευση και εισηγήσεις από επιτροπές

Από το φθινόπωρο του 2023 ξεκίνησε η διαδικασία διαβούλευσης, υπό τον τότε Υπουργό Παιδείας Κυριάκο Πιερρακάκη. Δημιουργήθηκαν δύο επιτροπές – μία από εκπαιδευτικούς και μία από πανεπιστημιακούς – οι οποίες κατέθεσαν προτάσεις που έχουν κοινή βάση:

Ο βαθμός του Εθνικού Απολυτηρίου θα προκύπτει από ενδοσχολικές εξετάσεις στα βασικά μαθήματα, με θέματα που θα αντλούνται από την Τράπεζα Θεμάτων.

Εξετάζεται επίσης το ενδεχόμενο να συνεκτιμάται ο βαθμός της Β’ Λυκείου σε ποσοστά 60%-40% ή 70%-30% σε σχέση με τη Γ’ Λυκείου.

Η πιλοτική εφαρμογή του IB σε δημόσια λύκεια

Για πρώτη φορά, 13 δημόσια λύκεια θα υλοποιήσουν πιλοτικά το πρόγραμμα International Baccalaureate από το σχολικό έτος 2026-2027.

Πριν από αυτό, το Υπουργείο είχε πραγματοποιήσει συναντήσεις με τον οργανισμό IB στη Γενεύη και συζητήσεις με στελέχη ιδιωτικών σχολείων που εφαρμόζουν ήδη το πρόγραμμα.

Προβληματισμοί και επιφυλάξεις

Αν και οι επιτροπές κατέθεσαν προτάσεις, δεν έχει διαμορφωθεί ακόμα επίσημη πρόταση προς διαβούλευση. Τα βασικά εμπόδια είναι:

• η ανάγκη να διασφαλιστεί η αδιαβλητότητα των εξετάσεων
• ο φόβος για πολιτικό κόστος, αν δημιουργηθεί σύστημα «διπλών Πανελλαδικών»

Πρωτοβουλία για εθνικό διάλογο

Οκτώ βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ζήτησαν να ξεκινήσει εθνικός διάλογος για το Εθνικό Απολυτήριο. Τόνισαν πως το Λύκειο πρέπει να λειτουργεί ως αυτόνομη βαθμίδα και όχι αποκλειστικά ως προθάλαμος για τα πανεπιστήμια.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων, Χριστόδουλος Στεφανάδης, δεσμεύτηκε για ειδική συνεδρίαση παρουσία του Υπουργείου Παιδείας.

Το νέο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ

Η Υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη έχει ανακοινώσει πως η νέα μεταρρύθμιση θα ξεκινήσει με τους μαθητές της Α’ Λυκείου το 2026-2027. Οι βασικές αλλαγές περιλαμβάνουν:

• νέα πολλαπλά σχολικά βιβλία
• ολιστικό σύστημα αξιολόγησης
• ενισχυμένη Τράπεζα Θεμάτων
• ποσοστιαία κατανομή αξιολόγησης:

Α’ Λυκείου: 10%
Β’ Λυκείου: 30%
Γ’ Λυκείου: 60%

• εξετάσεις σε τέσσερα μαθήματα ανά επιστημονικό πεδίο
• υποχρεωτική Νεοελληνική Γλώσσα για όλους

Η εξέταση θα γίνεται με θέματα σε αναλογία 50%-50% (μισά από τον διδάσκοντα και μισά από την Τράπεζα Θεμάτων), ενώ η επίβλεψη και η διόρθωση θα γίνονται από καθηγητές άλλων σχολείων.

Ο τελικός βαθμός του Εθνικού Απολυτηρίου θα προκύπτει από συνδυασμό των γραπτών εξετάσεων και της επίδοσης στα τετράμηνα, με προβλέψεις για προσαρμογές από τον εκπαιδευτικό ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις.

Η σύσταση Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων

Η Υπουργός ανακοίνωσε τη δημιουργία Επιτροπής «Σοφών» που θα αποτελείται από εκπαιδευτικούς, πανεπιστημιακούς και ειδικούς με εμπειρία από το εξωτερικό, ώστε να διαμορφωθεί ένα ρεαλιστικό μοντέλο Εθνικού Απολυτηρίου.

«Θέλω να μιλήσω με ανθρώπους της εκπαίδευσης που μπορούν να σταθούν ψύχραιμα, εμπεριστατωμένα και ρεαλιστικά», δήλωσε η Υπουργός.

Τι αλλάζει για μαθητές και γονείς

Το νέο σύστημα δεν καταργεί εντελώς τις Πανελλαδικές, αλλά προσθέτει νέα επίπεδα αξιολόγησης και προετοιμασίας. Παράλληλα, ενισχύεται η δυνατότητα πρόσβασης σε ιδιωτικά πανεπιστήμια, με εφαρμογή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ).

Το άνοιγμα του διαλόγου θεωρείται κρίσιμο, αφού γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί περιμένουν με αγωνία τις τελικές ρυθμίσεις και την επίσημη εφαρμογή του νέου πλαισίου.