Έθιμο: Το Χριστόψωμο της παραμονής των Χριστουγέννων – Συνταγή

Το Χριστόψωμο, το ψωμί που φτιάχνουν οι νοικοκυρές λίγες ημέρες πριν τα Χριστούγεννα θεωρείται δώρο του σπιτιού. Αυτό το ψωμί αφιερώνεται στη Γέννηση του Χριστού και δεν πρέπει να κόβεται, σύμφωνα με την ελληνική παράδοση, ποτέ με μαχαίρι.

Η σημαντικότερη διαφορά με τα άλλα συνήθη ψωμιά είναι ο πλούσιος του στολισμός με διάφορα κεντήματα (κεντίδια), “χαϊμαλιά” ή “πλουμίδια” όπως ονομάζονται, φυλλαράκια και άλλα σύμβολα που παραπέμπουν στην ζωή της κάθε οικογένειας.

Συνηθίζουν να το στολίζουν με περίτεχνα κεντίδια όπως λουλούδια, φύλλα, καρπούς και πουλιά καθώς και με έναν μεγάλο σταυρό στο κέντρο του οποίου καρφώνεται ένα καρύδι με το κέλυφος.

Υλικά για την συνταγή

Για 2 χριστόψωμα

• 2 κιλά αλεύρι γ.ο.χ. (μπορείτε να βάλετε και λίγο σκληρό για ζυμώματα)
• 100 γραμμάρια νωπή μαγιά
• 1 φλιτζανάκι χλιαρό νερό
• ½ κιλό ζάχαρη
• ½ φλιτζάνι κόκκινο κρασί
• ½ φλιτζάνι χυμό πορτοκαλιού
• 1 φλιτζανάκι ελαιόλαδο
• 1 κουταλάκι του γλυκού κανέλα σκόνη
• 1 κουταλάκι του γλυκού μαστίχα (κοπανισμένη με λίγη από τη ζάχαρη της συνταγής)
• 1 κουταλάκι του γλυκού γαρίφαλο σε σκόνη
• 300 γραμμάρια καρύδια κοπανισμένα
• 1 χούφτα σταφίδες
• Νερό (όσο πάρει για μια ζύμη εύπλαστη)
• 2 καρύδια με το κέλυφος
• Σουσάμι για το πασπάλισμα

Εκτέλεση

Από το βράδυ, ετοιμάστε το προζύμι, διαλύοντας σε ένα μπολ τη μαγιά στο χλιαρό νερό. Προσθέστε 350 γραμμάρια από το αλεύρι, ανακατέψτε καλά και αφού σκεπάσετε το μπολ με μια καθαρή πετσέτα, αφήστε να σταθεί όλη τη νύχτα.

• Το πρωί της επόμενης μέρας, προσθέστε στο προζύμι τα υπόλοιπα υλικά (εκτός από τα καρύδια και το σουσάμι), βάζοντας σιγά σιγά το αλεύρι και ζυμώστε για αρκετή ώρα μέχρι να σχηματιστεί μια μαλακή ζύμη που να μην κολλάει στα χέρια σας. Σκεπάστε πάλι το μπολ με μια καθαρή πετσέτα και αφήστε τη ζύμη να ξεκουραστεί , να φουσκώσει και να διπλασιαστεί σε όγκο.
• Λαδώστε 2 ταψιά και μοιράστε τη ζύμη, αφού κρατήσετε λίγη για τα στολίδια. Μπορείτε να σχηματίσετε ότι σχέδια θέλετε, βάζοντας απαραίτητα έναν σταυρό σε κάθε πίτα και μπήγοντας στο κέντρο του ένα καρύδι, που συμβολίζει την αφθονία.
• Πασπαλίστε τα ψωμιά με σουσάμι και ψήστε σε καλά προθερμασμένο φούρνο, αρχικά για 15 λεπτά στους 200ο C και ύστερα για 40 λεπτά περίπου στους 150ο C.

Λίγα λόγια για το τελετουργικό

Την ημέρα των Χριστουγέννων, κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος, ο νοικοκύρης του σπιτιού παίρνει το χριστόψωμο, το σταυρώνει, το κόβει με το χέρι του και το μοιράζει σε όλη την οικογένεια του και σε όσους παρευρίσκονται στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Πολλοί παρομοιάζουν την διαδικασία αυτή, με το μυστήριο της Θείας κοινωνίας.

Δείτε σχετικό ρεπορτάζ από την ΕΡΤ για το έθιμο του Χριστόψωμου εδώ: