Πως φεύγει το κακό μάτι: Η ευχή του Μεγάλου Βασιλείου για τη Βασκανία και τη γλωσσοφαγιά

Η ευχή του Μεγάλου Βασιλείου για τη βασκανία είναι ένας από τους πιο γνωστούς εκκλησιαστικούς τρόπους για να απαλλαγεί κανείς από το λεγόμενο “κακό μάτι”. Η πίστη ότι ένας άνθρωπος μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από τον φθόνο ή ακόμη και από ένα απλό βλέμμα είναι διαδεδομένη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Τι είναι το κακό μάτι και από πού ξεκινά

Η βασκανία ή μάτιασμα, όπως συχνά αποκαλείται, είναι η πεποίθηση ότι κάποιος μπορεί να πάθει κακό επειδή τον φθόνησαν ή τον κοίταξαν με “κακό μάτι”. Αυτό το φαινόμενο συνδέεται με την έννοια της αρνητικής ενέργειας, που μεταδίδεται μέσα από το βλέμμα ή τη σκέψη ενός άλλου ατόμου.

Αν και οι λεπτομέρειες γύρω από αυτή την πεποίθηση διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, το κοινό σημείο είναι η πεποίθηση ότι το φθονερό βλέμμα έχει δύναμη. Η βασκανία είναι βαθιά ριζωμένη στην ελληνική λαϊκή παράδοση, αλλά και σε άλλους πολιτισμούς, όπως οι Αιγύπτιοι και οι Εβραίοι, σύμφωνα με αναφορές και στην Παλαιά Διαθήκη.

Πώς βλέπει η Εκκλησία τη βασκανία

Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν απορρίπτει την ύπαρξη της βασκανίας. Δεν την κατατάσσει στις προλήψεις ή δεισιδαιμονίες, αλλά την αναγνωρίζει ως έργο του πονηρού πνεύματος. Η βασκανία, σύμφωνα με τη θεολογική αντίληψη, αποτελεί εκδήλωση του φθόνου, που χρησιμοποιείται από τον διάβολο για να προκαλέσει κακό στον άνθρωπο.

Η Εκκλησία, παρότι δέχεται την ύπαρξη του φαινομένου, δεν εγκρίνει τους λαϊκούς τρόπους αντιμετώπισής του, δηλαδή τα ξεματιάσματα που γίνονται με διάφορες “μυστικές” ευχές ή χειρονομίες. Όπως αναφέρεται:

“Και αυτό διότι τα συνεχή ματιάσματα και ξεματιάσματα χαροποιούν το διάβολο αφού ασχολούνται συνέχεια με αυτόν και αυτός είναι ο σκοπός του ιδίου.”

Το επίκεντρο της εκκλησιαστικής στάσης δεν είναι η συνεχής αντιμετώπιση του “ματιάσματος”, αλλά η ενίσχυση της πνευματικής ζωής.

Προστασία μέσα από την πίστη

Η Εκκλησία υποστηρίζει ότι η πραγματική προστασία από κάθε κακό, συμπεριλαμβανομένης της βασκανίας, έρχεται μέσα από την πίστη και τη Χάρη του Θεού. Το βασικό “όπλο” του χριστιανού είναι ο σταυρός του και η εμπιστοσύνη του στον Θεό.

“Το να φοράει κάποιος τον σταυρό του και να έχει πίστη είναι αρκετό για να τον προστατεύει από κάθε πονηρή ενέργεια”, τονίζεται σε πολλές διδασκαλίες.

Η ευχή του Μεγάλου Βασιλείου

Η Εκκλησία προτείνει ως μοναδικό αποδεκτό τρόπο για την αντιμετώπιση της βασκανίας την ανάγνωση της ειδικής ευχής του Μεγάλου Βασιλείου. Αυτή η ευχή διαβάζεται από ιερέα και επικαλείται τη βοήθεια του Θεού για την απελευθέρωση του ανθρώπου από κάθε επιρροή του πονηρού.

Πρόκειται για μια προσευχή που έχει βαθιά θεολογική σημασία και εντάσσεται πλήρως στο πνεύμα της Ορθόδοξης λατρείας.

Η δύναμη δεν είναι σε μυστικές πρακτικές αλλά στην πίστη

Αντί για μυστικιστικές πρακτικές ή δεισιδαιμονίες, η Εκκλησία προτρέπει τους πιστούς να στραφούν στην προσευχή, τα Μυστήρια, και τη σταθερή σχέση με τον Θεό. Η βασκανία δεν έχει δύναμη πάνω σε έναν άνθρωπο που ζει εν Χριστώ, επιμένουν οι Πατέρες της Εκκλησίας.

Η χρήση λαϊκών πρακτικών μπορεί, σύμφωνα με την Εκκλησία, όχι μόνο να είναι αναποτελεσματική, αλλά και να απομακρύνει το άτομο από την ορθή πίστη.

Η παράδοση λοιπόν γύρω από το “κακό μάτι” παραμένει ζωντανή, αλλά η Εκκλησία προσφέρει έναν διαφορετικό δρόμο αντιμετώπισής της, βασισμένο στην πίστη, την προσευχή και την πνευματική ενίσχυση.

Κακό μάτι: Η ευχή κατά της βασκανίας

Η ευχή κατά της βασκανίας του Μεγάλου Βασιλείου του Ουρανοφάντορος Επισκόπου Καισαρείας έχει ως εξής και πρέπει να διαβάζεται αποκλειστικά και μόνο από τον ιερέα και όχι από κάποιον λαϊκό:

«Κύριε ο Θεός ημών, ο Βασιλεύς των αιώνων, ο Παντοκράτωρ και Παντοδύναμος. Ο ποιων πάντα και μετασκευάζων μόνω τω βούλεσθαι. Ο εν την επταπλάσιον καμίνον και την φλόγα την εν Βαβυλώνι εις δρόσον μεταβαλων και τους αγίους σου τρεις παίδας σώους διαφύλαξας.

Ο Ιατρός και Θεραπευτής των ψυχών ημών, η ασφάλεια των εις σε ελπιζόντων. Σού δεόμεθα και σε παρακαλούμεν, αποστησον, φυγάδευσον και απέλασον πάσαν διαβολικήν ενέργειαν, πάσαν σατανικήν έφοδο και πάσαν επιβουλήν, περιέργειαν τε πονηράν και βλάβην και οφθαλμών βασκανίαν των κακοποιών και πονηρών ανθρώπων από του δούλου σου ( τούδε). Και ή υπό ωραιότητος ή ανδρείας ή ευτυχίας ή ζήλου και φθόνου ή βασκανίας συνέβη, αυτός, φιλάνθρωπε Δέσποτα, έκτεινον την κραταίαν σου χείρα και τον βραχίονά σου τον ισχυρόν και ύψιστον και επισκόπων επισκόπησον το πλάσμα σου τούτο.

Και καταπεμψον αυτώ άγγελον κραταιόν, ειρηνικόν, ψυχής και σώματος φύλακα, ος επιτιμήσει. Και απελάσει απ’ αυτού πάσαν βλάβην, πάσαν πονηράν βουλήν, πάσαν φαρμακείαν και βασκανίαν των φθονερών ανθρώπων. Και υπό σου ο σος ικέτης φρουρούμενος μετ’ ευχαριστίας ψάλλει σοι, Κύριος εμοί βοηθός και ου φοβηθήσομαι τι ποιήσει μοί άνθρωπος, και πάλιν ου φοβηθήσομαι κακά, ότι συ μετ’ εμού ει ότι συ ει ο Θεός, κραταίωμά μου, ισχυρός, εξουσιαστής, αρχών ειρήνης, Πατήρ του μέλλοντος αιώνος.

Ναί, Κύριε ο Θεός ημών, φείσαι του πλάσματός σου, και ρύσαι τον δούλο σου (δείνα) από πάσης βλάβης, από πάσης επηρείας και από πάσης βασκανίας και ανώτερον αυτόν και ημάς παντός κακού διαφύλαξον, πρεσβείαις της υπερευλογημένης ενδόξου, Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, των φωτοειδών Αρχαγγέλων και πάντων σου των αγίων. Αμήν».

Κακό μάτι και αντιμετώπισή του

Σε περίπτωση βασκανίας να διαβάζετε Ψαλμούς από το Ψαλτήριον και να πίνετε από τον Μεγάλο Αγιασμό που φυλάτε στο Εικονοστάσιον σας. Να μην καταφεύγετε σε ιδιόμορφα ξεματιάσματα χρησιμοποιώντας μάλιστα και «σύνεργα», σημειώνει η Εκκλησία.