Ποιες αρρώστιες ”φουντώνουν” τα τζάκια και οι ξυλόσομπες;;

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι κάτοικοι κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων στρέφονται στη φθηνότερη θέρμανση. Για να ζεσταθούν ανάβουν τζάκι ή ξυλόσομπες με συνέπεια να αυξάνονται οι τιμές της αέριας ρύπανσης.

Ορισμένοι μιλούν για σοβαρή συμβολή των καύσεων του ξύλου στην επιστροφή «ενός παλιού γνώριμου», του νέφους αιθαλομίχλης, όταν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν τη δημιουργία του.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι ένα παραδοσιακό τζάκι εκλύει στην ατμόσφαιρα 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα σωματίδια από ότι ένας καλά συντηρημένος καυστήρας πολυκατοικίας με 25 διαμερίσματα.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα, να επιδεινώσει αλλεργίες και να προκαλέσει νευρολογικά, αναπαραγωγικά, και αναπτυξιακά προβλήματα.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον ευάλωτο πληθυσμό, όπως τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες, καθώς και αυτοί που πάσχουν από αναπνευστικά/ καρδιαγγειακά προβλήματα.

Όσο για τη θερμαντική απόδοση του αστικού τζακιού, αυτή είναι έτσι κι αλλιώς μικρή, μόλις 15% της θερμότητας παράγεται από την καύση των ξύλων, ενώ η ζέστη που παρέχει είναι μόνο τοπική και συνεισφέρει ελάχιστα στη συνολική θέρμανση ενός σπιτιού.

Σύμφωνα με οδηγίες του Κέντρου Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛΠΝΟ):

Απαγορεύεται ρητά η καύση βαμμένων (ειδικότερα με λαδομπογιές) ή βερνικωμένων ξύλων, κομματιών από έπιπλα και κάθε είδους πλαστικού, καθώς οδηγούν σε εκπομπή τοξικών αερίων μέσα και έξω από το σπίτι.

Απαγορεύεται επίσης η χρήση χημικών προσαναμμάτων. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται φυσικά προσανάμματα όπως η δαδιά. Αποφεύγετε επίσης την αγορά ξυλείας εμποτισμένης με χημικά, που αποσκοπούν σε αργή καύση, εύκολο άναμμα κλπ.

Πως να προφυλαχθείτε

Στη φάση της έναυσης (ανάμματος) της φωτιάς, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται εύφλεκτα υγρά διότι αυτά σχηματίζουν ατμούς, που προκαλούν μικρές εκρήξεις. Αυτές μπορούν να μεταδώσουν την φωτιά ανεξέλεγκτα σε παρακείμενα εύφλεκτα υλικά όπως υφάσματα, κουρτίνες κλπ. Ασφαλέστερη είναι η χρήση προσαναμμάτων που κυκλοφορούν στο εμπόριο, της παραδοσιακής δάδας ή χαρτιού.

Αν χρησιμοποιείτε ξυλόσομπα δεν πρέπει να τοποθετείται επάνω σε χαλί ή κοντά σε έπιπλα ή κουρτίνες, αφού η θερμότητά της μπορεί να οδηγήσει στην ανάφλεξή τους.

Είναι προτιμότερο η σόμπα να βρίσκεται πάνω στο δάπεδο και αν αυτό είναι ξύλινο, πάνω σε μία άφλεκτη επιφάνεια, όπως π.χ. μάρμαρο, ώστε ακόμη και αν ξεφύγει ένα κάρβουνο ή μία κάφτρα να μην υπάρξει κίνδυνος πυρκαγιάς.

Σημαντική είναι επίσης η επιλογή της τοποθέτησης των σωλήνων αερισμού (μπουριά) ώστε να μη έρχονται σε επαφή με ξύλινες ή άλλες εύφλεκτες επιφάνειες, ενώ εξίσου σημαντικός είναι ο τακτικός καθαρισμός τους, όπως και της καμινάδας, από πίσσα και αιθάλη (στάχτη). Τα υπολείμματα πίσσας και στάχτης μέσα στα μπουριά μπορεί να αναφλεγούν, σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες και οδηγεί σε πυράκτωση των σωλήνων (μπουριά).

Η συγκέντρωση πίσσας και αιθάλης είναι συνάρτηση της καθαρότητας του ξύλου που επιλέγουμε να κάψουμε, κάτι που ισχύει και για νεότερου τύπου καύσιμη ύλη.

Είναι σημαντικό επίσης να εκπαιδευτούν τα παιδιά στους κινδύνους που ενέχει η χρήση ξυλόσομπας μέσα στο σπίτι για την αποφυγή εγκαυμάτων ή άλλων τραυματισμών.
Για το σβήσιμο πρέπει να κλείνεται η παροχή αέρα και να ασφαλίζεται το πορτάκι, ενώ η απομάκρυνση της στάχτης και κάρβουνων να γίνεται με προσοχή με τη χρήση άφλεκτου εξαρτήματος.

Τι είναι το μονοξείδιο του άνθρακα;

Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO), είναι άοσμο και άχρωμο αέριο. Η έκθεση σε μεγάλες συγκεντρώσεις μονοξειδίου του άνθρακα μπορεί να οδηγήσει σε δηλητηρίαση ακόμη και σε θάνατο.

Πως παράγεται το μονοξείδιο του άνθρακα;

Το CO περιέχεται στα αέρια καύσης, όπως αυτά που παράγονται από αυτοκίνητα ή φορτηγά, από σόμπες, στόφες, φανάρια, μαγκάλια, τζάκια και καυστήρες. Σε περίπτωση συσσώρευσης μονοξειδίου του άνθρακα σε κλειστούς ή μικρούς χώρους μπορεί να οδηγήσει σε δηλητηρίαση ζώων και ανθρώπων.

Ποια είναι τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα;

Τα συχνότερα συμπτώματα της δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα είναι πονοκέφαλος, ζαλάδα, αδυναμία, ναυτία και έμετος, πόνος στο στήθος και σύγχυση. Έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια των αισθήσεων και θάνατο. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η έκθεση σε μονοξείδιο του άνθρακα κατά τη διάρκεια του ύπνου ή σε άτομα τα οποία είναι μεθυσμένα, οι οποίοι μπορεί να πεθάνουν χωρίς να εκδηλώσουν συμπτώματα.

Η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα δεν έχει ειδικά συμπτώματα και για τη διάγνωσή της πρέπει να υπάρχει κλινική υποψία.

Ποιος είναι ο μηχανισμός της δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα;

Η αιμοσφαιρίνη που βρίσκεται μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια συνδέεται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά με το CO παρά με το οξυγόνο. Αν υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση CO στην ατμόσφαιρα, τότε μεγάλο ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων θα μεταφέρει CO αντί για το οξυγόνο που χρειάζονται όλοι οι ανθρώπινοι ιστοί για να λειτουργήσουν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των ιστών και θάνατο.

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο για δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα;

Όλοι οι άνθρωποι και τα ζώα μπορεί να υποστούν δηλητηρίαση από CO. Μερικές ομάδες του πληθυσμού όπως τα έμβρυα, τα βρέφη και τα άτομα με χρόνια καρδιολογικά ή αναπνευστικά προβλήματα είναι πιο ευαίσθητα στις
επιπτώσεις του μονοξειδίου του άνθρακα. Εκτιμάται ότι η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα οδηγεί μεγάλο αριθμό ασθενών να επισκεφθούν τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) (>20.000 στις ΗΠΑ)

Πως μπορώ να προλάβω τη δηλητηρίαση από CO στο σπίτι;

Τακτικό σέρβις των συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κάρβουνο ή άλλη βιομάζα από ειδικευμένο τεχνικό.

Αποφύγετε τη χρήση θερμαστρών που λειτουργούν με αέριο ή κάρβουνο μέσα σε κλειστούς χώρους (διαμέρισμα, τροχόσπιτο κλπ).

Προτιμάτε πάντα συσκευές που έχουν τη σήμανση CE
Αν χρησιμοποιείτε σόμπα, τζάκι ή καυστήρα βιομάζας σκόπιμη είναι η εγκατάσταση ανιχνευτή CO που λειτουργεί με μπαταρία.

Πηγή