Μια νέα μελέτη υπογραμμίζει τον κίνδυνο που ίσως κρύβεται σε αγαπημένες καθημερινές τροφές που καταναλώνουμε χωρίς σκέψη, φέρνοντας στο φως τη σχέση ανάμεσα σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα και τον καρκίνο του πνεύμονα.
Ο ρόλος της διατροφής στον καρκίνο του πνεύμονα
Μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Thorax αποκαλύπτει σημαντική σύνδεση ανάμεσα στην κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων (UPFs) και τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Τα ευρήματα ενισχύουν τις αυξανόμενες ανησυχίες για τις επιπτώσεις που έχει η σύγχρονη διατροφή στην υγεία, καθώς πολλά από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά έχουν υποστεί εντατική βιομηχανική επεξεργασία.
Ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει η πιο διαδεδομένη και θανατηφόρα μορφή καρκίνου παγκοσμίως. Αν και το κάπνισμα παραμένει ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου, νέες επιστημονικές ενδείξεις δείχνουν πως και η διατροφή μπορεί να παίζει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου.
Τι είναι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα
Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα περνούν από πολλαπλά στάδια βιομηχανικής επεξεργασίας και περιέχουν μεγάλο αριθμό προσθέτων, όπως συντηρητικά, τεχνητά αρώματα, χρώματα και ενισχυτικά γεύσης. Είναι συνήθως έτοιμα προς κατανάλωση ή εύκολα στη θέρμανση και περιλαμβάνουν τρόφιμα όπως:
-
- Συσκευασμένα αρτοσκευάσματα
- Κατεψυγμένα γεύματα
- Αναψυκτικά (και διαίτης)
- Ζαχαρούχοι χυμοί
- Επεξεργασμένα δημητριακά
- Στιγμιαία noodles
- Επεξεργασμένα κρέατα
- Fast food
Η μελέτη και τα δεδομένα
Οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα από τη μεγάλη αμερικανική μελέτη PLCO (Prostate, Lung, Colorectal and Ovarian Cancer Screening Trial), η οποία περιέλαβε πάνω από 155.000 άτομα ηλικίας 55 έως 74 ετών. Η παρούσα ανάλυση επικεντρώθηκε σε 101.732 συμμετέχοντες, με μέσο όρο ηλικίας τα 62 έτη, που απάντησαν σε ερωτηματολόγια σχετικά με τις διατροφικές τους συνήθειες.
Η παρακολούθηση των συμμετεχόντων διήρκεσε μέχρι το 2009 όσον αφορά τις διαγνώσεις καρκίνου και έως το 2018 για καταγεγραμμένους θανάτους από καρκίνο.
Τα τρόφιμα κατατάχθηκαν σε τέσσερις κατηγορίες:
- Μη επεξεργασμένα ή ελάχιστα επεξεργασμένα
- Μαγειρικά συστατικά που έχουν υποστεί κάποια επεξεργασία
- Επεξεργασμένα τρόφιμα
- Υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα
Τα πιο συχνά καταναλωμένα UPFs ήταν επεξεργασμένα κρέατα (αλλαντικά κλπ.) (11%), αναψυκτικά διαίτης ή με καφεΐνη (7%) και αναψυκτικά χωρίς καφεΐνη (7%). Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες κατανάλωναν περίπου τρεις μερίδες UPFs ημερησίως, με εύρος από 0,5 έως 6 μερίδες καθημερινά.
Ανησυχητικά ευρήματα
Σε διάστημα παρακολούθησης 12 ετών, καταγράφηκαν 1.706 περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα – εκ των οποίων οι 1.473 ήταν μη μικροκυτταρικοί και οι 233 μικροκυτταρικοί.
Τα στοιχεία έδειξαν καθαρά ότι τα άτομα που κατανάλωναν τις μεγαλύτερες ποσότητες UPFs παρουσίασαν σημαντικά αυξημένα ποσοστά εμφάνισης της νόσου: 495 περιστατικά καρκίνου έναντι 331 σε εκείνους με τη μικρότερη κατανάλωση.
Ακόμα και όταν ελήφθησαν υπόψη παράγοντες όπως το κάπνισμα και η γενική ποιότητα διατροφής, όσοι κατανάλωναν τις μεγαλύτερες ποσότητες υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων είχαν:
- 41% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα γενικά
- 37% υψηλότερη πιθανότητα να διαγνωστούν με μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα
- 44% περισσότερες πιθανότητες διάγνωσης μικροκυτταρικού καρκίνου
Οι επιπλέον κίνδυνοι πίσω από τα UPFs
Παρά τους περιορισμούς που αναγνωρίζει η μελέτη, οι ερευνητές είναι σαφείς: οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί. Σημειώνουν ότι η κατανάλωση UPFs εκτοπίζει πιο υγιεινές τροφές, όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης, τα οποία σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου.
Επιπλέον, η έντονη βιομηχανική επεξεργασία μπορεί να μεταβάλει τη σύσταση και τη διατροφική αξία των τροφίμων, προσθέτοντας επιβλαβείς ουσίες. Ένα παράδειγμα είναι η ακρολεΐνη – μια τοξική ένωση που βρίσκεται τόσο στον καπνό του τσιγάρου όσο και σε ορισμένα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Οι ειδικοί προσθέτουν ότι ακόμα και τα υλικά συσκευασίας των προϊόντων UPF μπορεί να συμβάλλουν στους κινδύνους για την υγεία.
Έκκληση για περαιτέρω μελέτη και πρόληψη
Οι επιστήμονες ζητούν νέες, μεγάλης κλίμακας μελέτες σε διαφορετικούς πληθυσμούς, ώστε να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα. Παρόλα αυτά, προειδοποιούν ότι η διαρκώς αυξανόμενη κατανάλωση UPFs τις τελευταίες δύο δεκαετίες πιθανόν συμβάλλει όχι μόνο στην έξαρση της παχυσαρκίας και των μεταβολικών διαταραχών, αλλά και στην άνοδο καρδιοπαθειών και διαφόρων τύπων καρκίνου.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν:
«Εάν διαπιστωθεί η αιτιώδης συνάφεια, ο περιορισμός της πρόσληψης UPF σε παγκόσμιο επίπεδο θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της επιβάρυνσης από τον καρκίνο του πνεύμονα».
Το μήνυμα είναι σαφές: η προσοχή στη διατροφή μας ίσως είναι πιο κρίσιμη απ’ όσο νομίζουμε – όχι μόνο για τη γενική υγεία, αλλά και για την πρόληψη θανατηφόρων ασθενειών.