Γιατί γέρασαν 10 χρόνια οι αστροναύτες που επέστρεψαν μετά από 9 μήνες – «Γκρι μαλλιά, πόδια κοτόπουλου και βλάβη στο DNA παρόμοια με το κάπνισμα»

Γιατί οι αστροναύτες δείχνουν 10 χρόνια μεγαλύτεροι μετά από 9 μήνες στο διάστημα

Η μακρόχρονη παραμονή στο διάστημα έχει σημαντικές επιπτώσεις στο ανθρώπινο σώμα, επηρεάζοντας τα πάντα, από το δέρμα και τα μαλλιά μέχρι τα οστά και το DNA. Όταν η αστροναύτισσα της NASA, Σουνίτα «Σούνι» Γουίλιαμς, επέστρεψε στη Γη μετά από 288 ημέρες σε τροχιά, οι αλλαγές στην εμφάνισή της ήταν σοκαριστικές. Δείχνει να έχει γεράσει δέκα χρόνια, και οι επιστήμονες εξηγούν ότι αυτό δεν είναι απλά μια οπτική ψευδαίσθηση – είναι πραγματικότητα.

Το άγχος και η μηδενική βαρύτητα έκαναν τα μαλλιά της γκρι

Η Γουίλιαμς ήταν γνωστή για τα μακριά, καστανά μαλλιά της. Ωστόσο, κατά την επιστροφή της, τα μαλλιά της είχαν γίνει λευκά. Έρευνες έχουν δείξει ότι το έντονο άγχος μπορεί να επιταχύνει το γκριζάρισμα των μαλλιών, καθώς οι ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη, επηρεάζουν τα βλαστικά κύτταρα που παράγουν μελανίνη.

Επιπλέον, η μικροβαρύτητα προκαλεί αλλαγές στην κυκλοφορία του αίματος, αυξάνοντας την πίεση στο τριχωτό της κεφαλής. Σε συνδυασμό με τις περιορισμένες δυνατότητες περιποίησης και καθαρισμού στο διάστημα, αυτό μπορεί να επιταχύνει τη φθορά των μαλλιών.

Αδυναμία λόγω της έλλειψης βαρύτητας

Οι αστροναύτες χάνουν μυϊκή και οστική μάζα με ανησυχητικό ρυθμό στο διάστημα. Στη μηδενική βαρύτητα, το σώμα δεν χρειάζεται να στηρίζει το βάρος του, με αποτέλεσμα οι μύες και τα οστά να εξασθενούν. Οι αστροναύτες μπορούν να χάνουν έως και 1% της οστικής τους μάζας κάθε μήνα – κάτι που αντιστοιχεί σε έναν ολόκληρο χρόνο γήρανσης στη Γη.

Το φαινόμενο των «ποδιών κοτόπουλου»

Η μειωμένη βαρύτητα προκαλεί μετατόπιση των υγρών του σώματος προς το κεφάλι, κάνοντας τα πόδια να φαίνονται πιο αδύνατα και μακριά – ένα φαινόμενο γνωστό ως «πόδια κοτόπουλου». Αυτή η ατροφία δυσκολεύει τους αστροναύτες να περπατήσουν μόλις επιστρέψουν στη Γη, γι’ αυτό και μεταφέρονται συχνά με φορεία.

Διατροφή και απώλεια βάρους

Η Γουίλιαμς φαινόταν αισθητά πιο αδύνατη κατά την επιστροφή της. Οι αστροναύτες τείνουν να τρώνε λιγότερο στο διάστημα λόγω της μειωμένης όρεξης και της έλλειψης γευστικά ευχάριστων τροφών. Τα περισσότερα γεύματα είναι αποξηραμένα και επανασυσκευασμένα, και η κατανάλωση τροφής σε μηδενική βαρύτητα είναι δύσκολη.

Οι περισσότεροι αστροναύτες χάνουν περίπου 5% του σωματικού τους βάρους κατά τη διάρκεια μιας μακροχρόνιας αποστολής.

Βλάβη στο DNA και ακτινοβολία

Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους της διαστημικής διαβίωσης είναι η έκθεση στην κοσμική ακτινοβολία. Χωρίς την προστασία της ατμόσφαιρας και του μαγνητικού πεδίου της Γης, οι αστροναύτες απορροφούν δέκα φορές περισσότερη ακτινοβολία απ’ ό,τι στη Γη.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι αλλαγές στο DNA των αστροναυτών είναι παρόμοιες με εκείνες που παρατηρούνται σε ανθρώπους που καπνίζουν ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου και άλλων σοβαρών ασθενειών.

Η επαναφορά στη Γη

Μετά την επιστροφή της, η Γουίλιαμς θα ακολουθήσει ένα πρόγραμμα αποκατάστασης 45 ημερών, το οποίο περιλαμβάνει καθημερινή άσκηση δύο ωρών. Οι αστροναύτες χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν ξανά στη γήινη βαρύτητα, καθώς η αίσθηση της ισορροπίας και ο μυϊκός τόνος τους έχουν αλλάξει δραστικά.

Ενώ οι περισσότερες αλλαγές θα αντιστραφούν μέσα σε έξι μήνες, η απώλεια οστικής μάζας μπορεί να έχει μόνιμες επιπτώσεις, αυξάνοντας τον κίνδυνο οστεοπόρωσης στο μέλλον.

Πώς επηρεάζει το διάστημα το δέρμα

Η μακροχρόνια διαστημική παραμονή επηρεάζει και το δέρμα. Ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η επιδερμίδα των αστροναυτών μπορεί να γίνει έως και 20% πιο λεπτή, κάνοντάς την πιο ευαίσθητη σε τραυματισμούς. Επιπλέον, το ξηρό περιβάλλον του διαστημικού σταθμού και η μειωμένη ενυδάτωση επιδεινώνουν την κατάσταση.

Προβλήματα στην όραση

Πολλοί αστροναύτες επιστρέφουν με μειωμένη όραση, καθώς η αλλαγή στην πίεση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού επηρεάζει τον βολβό του ματιού. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό ως Διαστημικό Σύνδρομο Σχετιζόμενο με την Όραση (VIIP), μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες βλάβες.

Τα αποτελέσματα αυτών των αλλαγών είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της εξερεύνησης του διαστήματος. Με τις επανδρωμένες αποστολές στον Άρη να σχεδιάζονται ήδη, οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν καλύτερα τις επιπτώσεις της διαστημικής ζωής στο ανθρώπινο σώμα και να αναπτύξουν στρατηγικές για την προστασία των αστροναυτών.

Ενώ η Γουίλιαμς θα αναρρώσει σταδιακά, οι μακροχρόνιες αποστολές στο διάστημα συνεχίζουν να θέτουν σημαντικές προκλήσεις για την υγεία των μελλοντικών εξερευνητών του διαστήματος.