«Έφυγε» ο Μιχάλης Γκανάς

Ο Μιχάλης Γκανάς, ένας από τους κορυφαίους ποιητές και στιχουργούς της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, απεβίωσε σε ηλικία 80 ετών. Το έργο του σημάδεψε βαθιά τον καλλιτεχνικό κόσμο της Ελλάδας και συνέβαλε σημαντικά στη λογοτεχνία και την ποίηση της χώρας. Τα ποιήματά του ενέπνευσαν μεγάλους συνθέτες, που τα μελοποίησαν, διαδίδοντας τα λόγια του Γκανά σε ευρύτερο κοινό.

Η ζωή και το έργο του Μιχάλη Γκανά

Ο Μιχάλης Γκανάς γεννήθηκε το 1944 στον Τσαμαντά Θεσπρωτίας και από το 1962 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Σπούδασε νομικά, αν και δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Εργάστηκε για 15 χρόνια ως βιβλιοπώλης, ενώ αργότερα συνεργάστηκε με την κρατική τηλεόραση ως επιμελητής λογοτεχνικών εκπομπών και σεναριογράφος. Από το 1989 έως το 2005 δούλεψε ως κειμενογράφος σε διαφημιστική εταιρεία, ενώ συνέχιζε παράλληλα το συγγραφικό του έργο.

Ποιήματά του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες και τα έργα του έχουν μελοποιηθεί από σημαντικούς συνθέτες, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και άλλοι, δίνοντας στις λέξεις του μια ξεχωριστή, μουσική διάσταση. Παράλληλα, ο ίδιος μετέφρασε σπουδαία έργα του κλασικού ελληνικού θεάτρου, όπως τις Νεφέλες του Αριστοφάνη και τους Επτά επί Θήβας του Αισχύλου, για το Θέατρο Τέχνης και το ΔΗΠΕΘΕ Πατρών, αντίστοιχα.

Διακρίσεις και βραβεύσεις

Η καλλιτεχνική συμβολή του Μιχάλη Γκανά δεν πέρασε απαρατήρητη. Το 1994 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του Παραλογή, ενώ το 2009 κέρδισε το βραβείο Καβάφη. Το 2011, η Ακαδημία Αθηνών τον βράβευσε για το σύνολο του έργου του, ενώ το 2021 έλαβε το Μεγάλο Βραβείο Jean Moreas για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα. Την ίδια χρονιά, ήταν μεταξύ των φιναλίστ του The Anglo-Hellenic League Runciman Award για το δίγλωσσο βιβλίο του A Greek Ballad: Selected Poems, καθώς και του διεθνούς βραβείου Neustadt International Prize for Literature.

Η σχέση του με την ελληνική παράδοση

Ο Μιχάλης Γκανάς έδινε ιδιαίτερη έμφαση στην παραδοσιακή ελληνική ποίηση και τον ρυθμό της δημοτικής παράδοσης. Αυτό το στοιχείο ίσως εξηγεί και την απήχηση των στίχων του, τόσο όταν μελοποιούνταν όσο και όταν διαβάζονταν. Το έργο του εμπνέεται από την παιδική του μνήμη και τα όνειρα της νιότης, ανασκάπτοντας τις εικόνες της γενέτειράς του και την αγνότητα της ελληνικής υπαίθρου. Μέσα από τους στίχους του, αναπαριστά έναν κόσμο που πλέον φαντάζει απόμακρος, έναν κόσμο γεμάτο αθωότητα, αγνότητα και ρομαντισμό.

Η δήλωση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη εξέφρασε τα συλλυπητήριά της για τον θάνατο του Μιχάλη Γκανά, υπογραμμίζοντας τη σημαντική συνεισφορά του στη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Στη δήλωσή της ανέφερε χαρακτηριστικά:

«Με μεγάλη θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του Μιχάλη Γκανά, ενός από τους εξέχοντες εκπροσώπους της σύγχρονης ποίησής μας. Με την τέχνη του, που εκκινεί από τον “Ακάθιστο δείπνο”, διέρχεται από το σκληρά βιωματικό αφήγημα “Μητριά Πατρίδα” και καταλήγει στην “Άψινθο”, ο Μιχάλης Γκανάς ύμνησε τον γενέθλιο τόπο του και μετουσίωσε ποιητικά τον πόθο του μεγάλου νόστου: την ανέφικτη επιστροφή στην αυθεντικότητα των εικόνων του παιδικού χωροχρόνου, των αγνών ανθρώπων και της αθωότητας.»

Η μνήμη και η αγάπη στο έργο του

Η μνήμη είναι το κυρίαρχο θέμα στα ποιήματα του Γκανά. Η αναζήτηση μιας χαμένης παιδικής αθωότητας, η νοσταλγία για τον τόπο και τους ανθρώπους που έφυγαν, αλλά και η βαθιά αγάπη του για αυτούς και για τον τόπο του αποτελούν βασικές θεματικές του έργου του. Όπως σημειώνει η κ. Μενδώνη, η αγάπη στα ποιήματα του Γκανά είναι τρυφερή και σπαραχτική, αναζωογονητική και λυτρωτική, ανακαλώντας πρόσωπα και μνήμες που δεν έχουν φύγει πραγματικά, αλλά ζουν μέσα στους στίχους του.