Τıμή για τις γυναίκες. Η Μεγάλη αγία που γιορτάζει σήμερα 20 Μαΐου

Η ιστορία της Αγίας Λυδίας της Φιλιππησίας, της πρώτης Ελληνίδας που βαπτίστηκε Χριστιανή, φωτίζει την αρχή της διάδοσης του Χριστιανισμού στην Ευρώπη και αποτελεί πηγή τιμής για τις γυναίκες της πίστης.

Το όραμα του Αποστόλου Παύλου και το ταξίδι στη Μακεδονία

Ο Απόστολος Παύλος βρίσκεται στην Τρωάδα, συνοδευόμενος από τους συνεργάτες του. Εκεί, βλέπει σε όραμα έναν άνδρα Μακεδόνα να τον καλεί με τα λόγια: «Διαβάς εις Μακεδονίαν βοήθησαν ημίν» (Πραξ. 16,9). Το όραμα αυτό γίνεται αντιληπτό ως θεϊκή εντολή και ο Παύλος ξεκινά αμέσως για την Ελλάδα, μαζί με τον Τιμόθεο, τον Σίλα και τον Λουκά. Αποβιβάζονται στη Νεάπολη (σημερινή Καβάλα) και στη συνέχεια κατευθύνονται προς τους Φιλίππους.

Η Λυδία, η έμπορος πορφύρας με αγνή καρδιά

Στους Φιλίππους κατοικεί μια γυναίκα από τα Θυάτειρα της Μικράς Ασίας, ονόματι Λυδία, η οποία εμπορεύεται πορφύρα, ένα πολύτιμο υλικό, και έχει οικονομική άνεση. Παρότι ειδωλολάτρισσα, η ηθική της καθαρότητα δεν της επέτρεπε να λατρεύει θεούς με ανθρώπινα πάθη και ελαττώματα. Αναζητώντας κάτι ανώτερο και πνευματικότερο, στρέφεται στον Ιουδαϊσμό, συμμετέχει στη συναγωγή, μελετά τον νόμο και τους προφήτες, και αναμένει την έλευση του Μεσσία.

Η συνάντηση με τον Παύλο και η φλόγα στην καρδιά της

Η Λυδία συνηθίζει να πηγαίνει στον ποταμό Ζυγάκτο, όπου συγκεντρώνονται Ιουδαίοι για προσευχή. Ο Παύλος, φτάνοντας στους Φιλίππους, κατευθύνεται επίσης εκεί με τους συντρόφους του, αφού οι Ιουδαίοι ήταν πιο κοντά στη μονοθεϊστική αντίληψη του Χριστιανισμού. Ένα Σάββατο, αρχίζει να τους μιλά για τον Χριστό, ως τον αναμενόμενο Μεσσία, εκπληρώνοντας τις προφητείες που είχε μελετήσει η Λυδία.

Η καρδιά της αναφλέγεται και ζητά άμεσα να βαπτιστεί. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τη στιγμή:

«Και τις γυνή ονόματι Λυδία, πορφυρόπωλις πόλεως Θυατείρων, σεβόμενη τον Θεόν, ήκουεν, ης ο Κύριος διήνοιξε την καρδίαν προσέχειν τοις λαλουμένοις υπό του Παύλου, ως δε έβαπτίσθη και ο οίκος αυτής, παρεκάλεσε λέγουσα, ει κεκρίκατέ με πιστήν τω Κυρίω είναι, εισελθόντες εις τον οίκον μου μείνατε και παρεβιάσατο ημάς» (Πράξ. 16,14-15)

Το πρώτο βάπτισμα και η πρώτη Εκκλησία της Ευρώπης

Ο Παύλος βαπτίζει τη Λυδία στα νερά του Ζυγάκτου ποταμού. Η χαρά της είναι ανείπωτη και παρακαλεί να φιλοξενήσει τον Απόστολο και τους συνεργάτες του στο σπίτι της. Εκεί, όχι μόνο βαπτίζονται και οι υπόλοιποι της οικογένειάς της, αλλά τελείται και η Θεία Ευχαριστία – η είσοδος της οικογένειας στην Εκκλησία. Το σπίτι της γίνεται η πρώτη Εκκλησία στην Ευρώπη, φιλοξενώντας τη νεογέννητη χριστιανική κοινότητα των Φιλίππων.

Η τιμή της Εκκλησίας και η αγιότητα της Λυδίας

Δεν έχουν διασωθεί πολλά βιογραφικά στοιχεία για την Αγία, όμως η Εκκλησία την αναγνωρίζει ως ισαπόστολο, κάτι που δείχνει τη σπουδαία συμβολή της στη διάδοση της πίστης και την αγία της ζωή. Το όραμα του Παύλου εκπληρώνεται μέσα από τη μεταστροφή της και του δεσμοφύλακα με την οικογένειά του (Πράξ. 16,33), και η Λυδία μένει στην ιστορία ως η πρώτη Ελληνίδα και Ευρωπαία που βαπτίστηκε Ορθόδοξη Χριστιανή.

Η αγιοκατάταξη και το σύγχρονο θαύμα

Το 1972, στις 2 Οκτωβρίου, η Εκκλησία την ανακηρύσσει Αγία και ορίζει να τιμάται η μνήμη της στις 20 Μαΐου. Μόλις είχε ολοκληρωθεί η πράξη αγιοκατάταξης, όταν ο Πατριάρχης Δημήτριος δέχεται ένα τηλεφώνημα από την αδελφή του στην Αθήνα. Του μεταφέρει τον καημό της – η κόρη της, αν και χρόνια παντρεμένη, δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει.

Ο Πατριάρχης στρέφεται με πίστη στην Αγία Λυδία, ζητώντας τη μεσιτεία της.

Δεν πέρασαν πολλές ημέρες και ο ίδιος λαμβάνει νέα ότι η ανιψιά του κυοφορεί. Η χαρά είναι μεγάλη, και η πίστη ενισχύεται ακόμα περισσότερο, όταν το παιδί γεννιέται ακριβώς στις 20 Μαΐου – την ημέρα μνήμης της Αγίας Λυδίας. Το κοριτσάκι βαπτίζεται με το όνομά της.

Τόπος μνήμης και προσκυνήματος

Στο σημείο όπου η Αγία Λυδία βαπτίστηκε, έχει ανεγερθεί υπαίθριο βαπτιστήριο, και στην Καβάλα ένας μεγαλοπρεπής ναός και χώρος προσκυνήματος, καθιστώντας την πόλη σημαντικό κέντρο θρησκευτικής αναφοράς και συνδεδεμένο με την αγία της Φιλιππησίας.

Απολυτίκιο, κοντάκιο και μεγαλυνάριο της Αγίας Λυδίας

Απολυτίκιο (Ἦχος α’):
Τον Θεόν σεβόμενη διανοίας ευθύτητι, το της χάριτος φέγγος δια Παύλου εισδέδεξαι, και πρώτη εν Φιλίπποις τω Χριστώ, επίστευσας θεόφρον πανοικεί· δια τούτο σε τιμώμεν ασματικώς, Λυδία Φιλιππησία. Δόξα τω ευδοκήσαντι εν σοι, δόξα τω σε καταυγάσαντι, δόξα τω χορηγούντι δια σου, ημίν τα κρείττονα.

Κοντάκιον (Ἦχος δ’):
Τοῖς τοῦ Παύλου ῥήμασι καταυγασθεῖσα, ἐν Φιλίπποις πέφηνας, εἰκὼν ἁγίας βιοτῆς, καὶ πανοικεὶ δόξης κρείττονος, Φιλιππησία Λυδία ἠξίωσαι.

Μεγαλυνάριον:
Πρώτη ἐν Φιλίπποις πρὸς τὸν Χριστόν, θεόφρον προσῆλθες, διὰ Παύλου τοῦ εὐκλεοῦς, ὦ Φιλιππησία, Λυδία καὶ ἐν ῥείθροις, Ζυγάκτου ἐβαπτίσθης, πανοικεὶ πάνσεμνε.

Μυργιώτης Παναγιώτης
Μαθηματικός