88888: Ο κωδικός που εξαΰλωσε έναν τραπεζικό κολοσσό 232 ετών

Πέντε ψηφία, μια τεράστια απάτη. Άντεξε 2,5 αιώνες κι έγινε συντρίμμια από ένα στέλεχος.

Για περίπου 3 χρόνια ο Νικ Λίσον, ένα ανώτερο στέλεχος της τράπεζας Barings κατόρθωνε να αποκρύπτει πίσω από έναν κωδικό την υπεξαίρεση μεγάλων ποσών τα οποία χρησιμοποιούσε για να «τζογάρει» στα χρηματιστήρια. Και όταν –τελικά- η απάτη αποκαλύφθηκε, η ζημία ήταν τόσο μεγάλη που το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ουσιαστικά διαλύθηκε καθώς πωλήθηκε έναντι 1 (μιας!) λίρας στην ING, η οποία ανέλαβε να καλύψει τις απώλειες.

Προφανώς δεν χρειάζεται καν να πούμε ότι αυτή η τρομερή ιστορία έγινε ταινία με τον τίτλο «Rogue Trader», όπως και το αντίστοιχο βιβλίο, με το Χόλιγουντ να μην χάνει την ευκαιρία να δραματοποιήσει το πρωτοφανές σκάνδαλο. Στο ρόλο του πρωταγωνιστή επιλέχθηκε ο σπουδαίος Γιούαν Μακ Γκρέγκορ, ο οποίος ενσάρκωσε τον άνθρωπο που προκάλεσε σάλο στο σύστημα.

Η Barings δεν ήταν μια οποιαδήποτε τράπεζα, αλλά με καμάρι τα στελέχη της τόνιζαν ότι επρόκειτο για την δεύτερη παλαιότερη εμπορική τράπεζα του κόσμου. Έχοντας ιδρυθεί το πολύ μακρινό 1762, αποτελούσε «στολίδι» για το Σίτι του Λονδίνου στην Μεγάλη Βρετανία, καταφέρνοντας να αντέξει σε αναρίθμητους κλυδωνισμούς στο πέρασμα του χρόνου.

Οι βάσεις της ήταν τόσο στέρεες ώστε να παραμείνει ενεργή και ακμαία ακόμα και μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους, την πιστωτική κρίση του 1772, την Μεγάλη Ύφεση του 1929, την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ’70. Και θα συνέβαινε πιθανότατα το ίδιο και με την κρίση που εκδηλώθηκε στα χρηματιστήρια της Ασίας το 1997, εάν στο μεταξύ δεν είχε βρεθεί στον δρόμο της ο Νικ Λίσον λίγα χρόνια νωρίτερα…

Πάντως οι άνθρωποι της τράπεζας τον υποδέχθηκαν με ανοιχτές αγκάλες το 1989 όταν ο νεαρός χρηματιστής εγκατέλειπε την Morgan Stanley και έπαιρνε «μεταγραφή» στις τάξεις της. Πολύ σύντομα κατάφερε να ανελιχθεί στην ιεραρχία με τις γνώσεις και την εργατικότητά του και στα 32 του, το 1992, βρέθηκε να αναλαμβάνει καθήκοντα γενικού διευθυντή στο τμήμα της Σιγκαπούρης, ενός εκ των τεσσάρων οικονομιών-τίγρεων της Ασίας (μαζί με Χονγκ Κονγκ, Νότια Κορέα και Ταϊβάν) που εκείνη την εποχή γνώριζαν ανεπανάληπτη οικονομική άνθιση.

Το Golden Boy της εταιρείας δεν άργησε να αντιληφθεί ότι η θέση του στο οργανόγραμμα αλλά και η φυσική απόσταση που τον χώριζε από τα γραφεία της μητρικής τράπεζας του έδιναν την ευκαιρία να παίξει με τα χρήματα άλλων… Γνωρίζοντας πολύ καλά το σύστημα και τα «παραθυράκια» του αλλά και υπερεκτιμώντας τις ικανότητές του, άρχισε να «επενδύει» σε διάφορα προϊόντα, κυρίως συμβόλαια futures. Όταν προέκυπτε κέρδος, τα χρήματα κατέληγαν στην τσέπη του, ενώ για τις περιπτώσεις που τα πράγματα δεν κυλούσαν όπως περίμενε, υπήρχε ο λογαριασμός 88888. Πίσω από αυτόν «κρύβονταν» οι απώλειες οι οποίες μόνο μέσα σε μερικούς μήνες ανέρχονταν σε 2.000.000 λίρες.

Μετά από τρία χρόνια το ποσό είχε γίνει 100 φορές μεγαλύτερο. Η ζημία έφτανε πια τα 200.000.000 λίρες και ο Λίσον χρειαζόταν πλέον ένα (οικονομικό και όχι μόνο) θαύμα για να ρεφάρει. Στις 16 Ιανουαρίου 1995 αποφάσισε να τα παίξει όλα για όλα ποντάροντας σε άνοδο των δεικτών σε Τόκιο και Σιγκαπούρη, αλλά ξέρετε την φράση για το γέλιο που κάνει ο Θεός με τα σχέδια των ανθρώπων…

Την επόμενη ημέρα πρώτη είδηση σε όλον τον πλανήτη ήταν ο φονικός σεισμός που χτύπησε το Κόμπε της Ιαπωνίας. Τα 7,3 Ρίχτερ που ταρακούνησαν την πόλη στις 6 παρά 15 τα ξημερώματα άφησαν πίσω τους 6.434 νεκρούς και καταστροφές βιβλικής έκτασης και ύψους 130 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Χωρίς, βέβαια, σε αυτά να συνυπολογίζονται τα 830 εκατομμύρια λίρες (1,7 δις σε τιμές 2021) που στο μεταξύ είχαν κάνει φτερά από το ταμείο της Barings εξαιτίας της απληστίας και των κακών επιλογών του Λίσον.

Στις 23 Φεβρουαρίου οι υφιστάμενοί του στην τράπεζα βρήκαν στο γραφείο του ένα απλό σημείωμα με το μήνυμα «Λυπάμαι». Στο μεταξύ ο ίδιος και η σύζυγός του είχαν εγκαταλείψει την χώρα, με σκοπό –μέσω Μαλαισίας και Ταϊλάνδης- να φτάσουν στην Γερμανία και από εκεί ένας Θεός ξέρει πού. Την ίδια ώρα η Barings κήρυσσε πτώχευση υπό το βάρος της αδιανόητης τρύπας στον ισολογισμό της. Η κατάσταση ήταν μη διαχειρίσιμη και το αποτέλεσμα ήταν εντός τριών ημερών, στις 26 Φεβρουαρίου, να περιέλθει με αντίτιμο μια λίρα (!) στην ING, η οποία βέβαια ανέλαβε να καλύψει και τις ζημίες έναντι τρίτων.

Ο Λίσον δεν κατόρθωσε να «αποδράσει» από την Γερμανία όπου έφτασε και συνελήφθη στην Φρανκφούρτη. Με συνοπτικές διαδικασίες εκδόθηκε πίσω στην Σιγκαπούρη όπου δικάστηκε και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 7 ετών. Όμως δεν έμελε να παραμείνει για καιρό εκεί… Το 1999 αποφυλακίστηκε για ιατρικούς λόγους αφού διαγνώστηκε με καρκίνο του εντέρου.

Σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στα οικονομικά, από αυτή την μάχη για την ζωή του βγήκε νικητής! Το 2003 πήρε πτυχίο Ψυχολογίας, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά και από το 2005 δούλεψε σε διάφορα πόστα στην ποδοσφαιρική ομάδα της Ιρλανδίας, Γκάλγουεϊ Γιουνάιτεντ, της οποίας έφτασε να είναι ο εκτελεστικός διευθυντής. Παραιτήθηκε από την θέση του το 2011 εξαιτίας της άσχημης οικονομικής κατάστασης του συλλόγου, για την οποία πάντως δεν τον κατηγόρησε ουδείς. Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι και αυτό το «αντίο» συνέβη ξανά Φεβρουάριο ο οποίος μάλλον δεν πρέπει να είναι ο αγαπημένος του μήνας…

Πηγή: menshouse.gr