Η οστεοπόρωση συχνά θεωρείται «γυναικεία» ασθένεια, ωστόσο οι ειδικοί προειδοποιούν ότι και οι άνδρες κινδυνεύουν σοβαρά, με συχνά πιο βαριές συνέπειες από τις γυναίκες.
Η αθέατη απειλή για τους άνδρες
Η οστεοπόρωση είναι γνωστή ως πάθηση που αφορά κυρίως τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Παρ’ όλα αυτά, νεότερα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι και οι άνδρες βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο.
Η Καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής, Παθολόγος Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα») και η Βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου επισημαίνουν ότι περίπου το 6% των ανδρών άνω των 65 ετών πάσχει από οστεοπόρωση. Το ποσοστό είναι σαφώς χαμηλότερο από το 27% που εμφανίζεται στις γυναίκες, όμως τα κατάγματα στους άνδρες είναι συχνά πιο επικίνδυνα.
Ένα κάταγμα ισχίου μπορεί να αποβεί μοιραίο, καθώς οι άνδρες που το παθαίνουν έχουν 70% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου σε βάθος χρόνου σε σχέση με τις γυναίκες.
Παράγοντες κινδύνου και επιβαρυντικοί λόγοι
Η ηλικία, η απώλεια μυϊκής μάζας (σαρκοπενία), οι δυσκολίες ισορροπίας και τα νευρομυϊκά προβλήματα αυξάνουν τις πιθανότητες πτώσεων. Επίσης, παθήσεις όπως η χρόνια νεφρική νόσος, οι φλεγμονές, η απότομη απώλεια βάρους αλλά και η μακροχρόνια λήψη κορτικοστεροειδών επιβαρύνουν την υγεία των οστών.
Ένα προηγούμενο κάταγμα αποτελεί τον ισχυρότερο δείκτη μελλοντικού κινδύνου για νέο κάταγμα. Ωστόσο, η πρόληψη στους άνδρες δεν είχε μελετηθεί συστηματικά, καθώς οι περισσότερες μεγάλες μελέτες εστίαζαν στις γυναίκες.
Μια νέα μελέτη που αλλάζει τα δεδομένα
Μια πρόσφατη κλινική δοκιμή στις ΗΠΑ φώτισε μια καινούρια προοπτική. Συμμετείχαν 3.112 άνδρες ηλικίας 65–85 ετών, όλοι με τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου για κάταγμα αλλά χωρίς ιστορικό προηγούμενων καταγμάτων.
Εφαρμόστηκε το μοντέλο «Bone Health Service» (BHS), ένα καινοτόμο πρόγραμμα τηλε-υπηρεσίας για την υγεία των οστών. Οι άνδρες κλήθηκαν να κάνουν μέτρηση οστικής πυκνότητας (DEXA), ενώ οι γιατροί τους λάμβαναν ηλεκτρονικές εισηγήσεις για την παρακολούθησή τους.
Ένας νοσηλευτής-συντονιστής είχε αναλάβει να εκτελεί τις οδηγίες, να ενημερώνει τους ασθενείς και να επιβλέπει την τήρηση της θεραπείας εξ αποστάσεως.
Τα αποτελέσματα της παρέμβασης
Τα στοιχεία ήταν εντυπωσιακά: το 49% των ανδρών της ομάδας BHS υποβλήθηκε σε έλεγχο, έναντι μόλις 2% όσων έλαβαν τη συνήθη φροντίδα. Από αυτούς, περισσότεροι από τους μισούς διαγνώστηκαν με οστεοπενία ή οστεοπόρωση, και οι περισσότεροι ξεκίνησαν θεραπεία με μεγάλη συνέπεια.
Μετά από δύο χρόνια, η οστική πυκνότητα στο ισχίο ήταν αισθητά καλύτερη στους άνδρες της ομάδας BHS σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Η μελέτη αποδεικνύει ότι η στοχευμένη πρόληψη στους άνδρες μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με τον καθολικό έλεγχο των γυναικών άνω των 65 ετών.
Τι σημαίνει αυτό για τους άνδρες
Δεν χρειάζεται οι άνδρες να περιμένουν το πρώτο κάταγμα για να δράσουν. Οι ειδικοί συνιστούν σε όσους είναι άνω των 65 ετών, αλλά και σε εκείνους που έχουν χρόνια νοσήματα, λαμβάνουν κορτικοστεροειδή ή έχουν οικογενειακό ιστορικό καταγμάτων, να συζητήσουν με τον γιατρό τους για έλεγχο οστικής πυκνότητας.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο καταγμάτων και τις σοβαρές συνέπειες που αυτά μπορεί να έχουν στην καθημερινότητα.
Πώς μπορούν οι άνδρες να προστατευτούν
Η πρόληψη δεν περιορίζεται μόνο στον ιατρικό έλεγχο. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής με διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D, τακτική άσκηση με αντιστάσεις, διακοπή καπνίσματος και περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ ενισχύει την υγεία των οστών.
Η οστεοπόρωση στους άνδρες παραμένει μια σιωπηλή απειλή, χωρίς εμφανή συμπτώματα μέχρι το πρώτο κάταγμα. Όμως, με πρόληψη και φροντίδα, οι κίνδυνοι μπορούν να μειωθούν δραστικά.