Τα χαμηλά επίπεδα χολίνης στον εγκέφαλο φαίνεται πως συνδέονται με τις αγχώδεις διαταραχές, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη που υπογραμμίζει τη σχέση διατροφής και ψυχικής υγείας.
Μια μεγάλη μετα-ανάλυση πάνω στη χημεία του εγκεφάλου αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι που ζουν με αγχώδεις διαταραχές εμφανίζουν σταθερά χαμηλότερα επίπεδα χολίνης στον εγκέφαλό τους. Τα ευρήματα της μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Molecular Psychiatry του Nature, συγκεντρώνουν δεδομένα δεκαετιών και ανοίγουν νέους δρόμους στην κατανόηση και ίσως την αντιμετώπιση τέτοιων διαταραχών.
Πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος σε άτομα με αγχώδη διαταραχή
Οι αγχώδεις διαταραχές – όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διαταραχή πανικού και οι κοινωνικές φοβίες – είναι οι πιο συχνές ψυχικές παθήσεις. Προκύπτουν από περίπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ εγκεφαλικών περιοχών. Συγκεκριμένα, η αμυγδαλή, που λειτουργεί σαν συναγερμός κινδύνου, και ο προμετωπιαίος φλοιός, που ρυθμίζει τα συναισθήματα και τη σκέψη, παρουσιάζουν δυσλειτουργία.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να βλέπει καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες ως πραγματικές απειλές, κάτι που οδηγεί σε μόνιμο άγχος και ένταση.
Η χολίνη και η σύνδεσή της με το άγχος
Ο Richard Maddock, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ντέιβις, με πολυετή εμπειρία στις αγχώδεις διαταραχές, είχε παρατηρήσει σε παλιότερες μελέτες ότι τα άτομα με διαταραχή πανικού είχαν μειωμένα επίπεδα χολίνης. Αυτό του κίνησε το ενδιαφέρον να ερευνήσει μαζί με τον συνεργάτη του Jason Smucny, αν το φαινόμενο επαναλαμβάνεται και σε άλλα δεδομένα.
Έτσι, προχώρησαν σε μια εκτενή μετα-ανάλυση 25 ξεχωριστών μελετών. Το δείγμα περιλάμβανε 370 άτομα με αγχώδη διαταραχή και 342 άτομα χωρίς διάγνωση. Η ανάλυση έδειξε ξεκάθαρα ότι τα άτομα με άγχος είχαν σταθερά χαμηλότερα επίπεδα χολίνης, ιδίως στον φλοιό του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνος για κρίσιμες γνωστικές και συναισθηματικές λειτουργίες.
Κατά μέσο όρο, τα επίπεδα χολίνης ήταν 8% χαμηλότερα στους ανθρώπους με άγχος. Αν και το ποσοστό φαίνεται μικρό, για τον εγκέφαλο είναι σημαντικό. Όπως σημειώνει ο Maddock:
«Μια μείωση 8% μοιάζει μικρή, όμως για τη λειτουργία του εγκεφάλου είναι σημαντική».
Το μοτίβο αυτό παρατηρήθηκε σε όλες τις μορφές αγχώδους διαταραχής, γεγονός που δείχνει ότι η χημική αυτή διαφορά δεν αφορά μόνο έναν τύπο, αλλά είναι γενικό φαινόμενο. Η σύνδεση παρέμεινε ισχυρή ακόμη και όταν ελήφθησαν υπόψη άλλοι παράγοντες, όπως φαρμακευτική αγωγή ή ηλικία. Στις μελέτες με τις πιο ακριβείς μετρήσεις, η μείωση ήταν ακόμη πιο έντονη.
Τι είναι η χολίνη και γιατί είναι τόσο σημαντική
Η χολίνη είναι ένα βασικό θρεπτικό στοιχείο που παίζει ρόλο-κλειδί στην υγεία των κυττάρων και στη λειτουργία του εγκεφάλου. Συμβάλλει στη δημιουργία κυτταρικών μεμβρανών και στην παραγωγή νευροδιαβιβαστών, που επηρεάζουν τη μνήμη, τη διάθεση και τη μυϊκή λειτουργία. Το σώμα την παράγει σε μικρές ποσότητες, οπότε είναι απαραίτητο να προσλαμβάνεται μέσω της διατροφής.
Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι το χρόνιο στρες, που ενεργοποιεί συνεχώς τον μηχανισμό «μάχης ή φυγής», αυξάνει τον μεταβολισμό του εγκεφάλου, ανεβάζοντας την ανάγκη για χολίνη. Αν αυτή η ανάγκη δεν καλύπτεται επαρκώς, τα επίπεδά της μπορεί να πέσουν.
Διατροφή και ψυχική υγεία
Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο αν η χαμηλή χολίνη προκαλεί άγχος ή αν το άγχος οδηγεί στη μείωση της. Ωστόσο, τα ευρήματα ανοίγουν τον δρόμο για νέες προσεγγίσεις, κυρίως μέσω της διατροφής, στην αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών.
Η έρευνα ενισχύει την ιδέα ότι το φαγητό επηρεάζει την ψυχική κατάσταση και πως η καλή διατροφή είναι κρίσιμη για την εγκεφαλική υγεία. Τροφές πλούσιες σε χολίνη είναι τα αυγά, το μοσχάρι, το κοτόπουλο, η σόγια και τα ψάρια.
Όπως εξηγεί ο Maddock:
«Ένα άτομο με αγχώδη διαταραχή ίσως πρέπει να εξετάσει αν λαμβάνει τη συνιστώμενη ποσότητα χολίνης» και προσθέτει:
«Ορισμένες μορφές ωμέγα 3, όπως αυτές που υπάρχουν στον σολομό, μπορεί να είναι ιδιαίτερα καλές πηγές για την πρόσληψη χολίνης από τον εγκέφαλο».