Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση που «φουντώνει» όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση φλεγμονής. Η καθημερινή σας διατροφή μπορεί είτε να πυροδοτήσει είτε να κατευνάσει αυτή τη φλόγα· γι’ αυτό αξίζει να γνωρίζετε ποια τρόφιμα αυξάνουν τον κίνδυνο εξάρσεων και πόνου.
Επεξεργασμένα κρέατα και κόκκινο κρέας
Λουκάνικα, μπέικον, ζαμπόν και λιπαρές κοπές βοδινού περιέχουν κορεσμένα λιπαρά, νιτρώδη και προϊόντα προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (AGEs) που ενισχύουν τις κυτοκίνες TNF-α και IL-6, επιταχύνοντας τη φλεγμονή των αρθρώσεων. Μελέτες δείχνουν ότι η συστηματική κατανάλωση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ή επιδείνωσης της ΡΑ κατά 15-22 %.
Τηγανητά και τρανς λιπαρά
Πατατάκια, ντόνατ, έτοιμα ψημένα γλυκίσματα και οτιδήποτε τηγανίζεται σε επαναχρησιμοποιημένο λάδι περιέχουν τρανς λιπαρά που ανεβάζουν δραματικά τους δείκτες CRP, IL-1β και TNF-α. Η πρόσφατη ανάλυση αίματος σε ασθενείς με ΡΑ έδειξε θετική συσχέτιση μεταξύ επιπέδων τρανς λιπαρών και έντασης πόνου στα γόνατα.
Πρόσθετα σάκχαρα και ζαχαρούχα ροφήματα
Αναψυκτικά τύπου cola, «ενεργειακά» ροφήματα και επιδόρπια πλούσια σε σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης αυξάνουν ταχεία τις τιμές ινσουλίνης και, κατ’ επέκταση, τα προ-φλεγμονώδη μόρια στο αίμα. Μελέτη σε 191 .000 γυναίκες έδειξε 63 % μεγαλύτερο κίνδυνο οροθετικής ΡΑ σε όσες κατανάλωναν > 1 ποτήρι ζαχαρούχο αναψυκτικό ημερησίως.
Υπερβολικό αλάτι
Αλμυρά σνακ, έτοιμες σούπες και φαγητά delivery συχνά ξεπερνούν κατά πολύ το όριο των 5 γρ. νατρίου την ημέρα. Η περίσσεια άλατος ενεργοποιεί τα Τ-λεμφοκύτταρα Th17 και διαταράσσει την ισορροπία Th17/Treg, εντείνοντας τη φλεγμονή των αρθρώσεων.
Υπερεπεξεργασμένα συσκευασμένα τρόφιμα
Μπάρες δημητριακών, έτοιμα σνακ, κρουασάν και άλλα ultra-processed προϊόντα περιέχουν γαλακτοματοποιητές, συντηρητικά και εξευγενισμένους υδατάνθρακες που διαταράσσουν το μικροβίωμα του εντέρου. Κάθε επιπλέον μερίδα τέτοιων τροφίμων συνδέεται με 6 % υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ΡΑ.
Ορισμένα έλαια πλούσια σε ωμέγα-6
Σπορέλαια όπως καλαμποκέλαιο και ηλιέλαιο, όταν καταναλώνονται σε υπερβολή, αυξάνουν τον λόγο ω-6/ω-3 λιπαρών, προωθώντας τη σύνθεση προ-φλεγμονωδών εικοσανοειδών. Γενετική ανάλυση συσχέτισε υψηλά επίπεδα ω-6 λιπαρών με αυξημένο κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένης της ΡΑ.
Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Γλουτένη, γαλακτοκομικά και ατομικές ευαισθησίες
Αν έχετε κοιλιοκάκη, ευαισθησία στη γλουτένη ή δυσανοχή στη λακτόζη, τα αντίστοιχα τρόφιμα μπορεί να πυροδοτήσουν πρόσθετη φλεγμονή. Δοκιμάστε μια ελεγχόμενη αποβολή (elimination diet) με τη βοήθεια διαιτολόγου για να εντοπίσετε πιθανούς «ένοχους».
Τι να κάνετε
Εστιάστε σε Μεσογειακό πρότυπο διατροφής με φρέσκα λαχανικά, φρούτα, ψάρια, ελαιόλαδο και ανεπεξέργαστα δημητριακά. Φροντίστε να:
- Αντικαταστήσετε το κόκκινο κρέας με ψάρια πλούσια σε ω-3.
- Ψήνετε ή βράζετε αντί να τηγανίζετε.
- Διαβάζετε τις ετικέτες για κρυφά σάκχαρα, αλάτι και τρανς λιπαρά.
- Κρατάτε τον λόγο ω-6/ω-3 κοντά στο 2:1 αλλάζοντας λάδι τηγανίσματος με ελαιόλαδο.
- Περιορίζετε το αλκοόλ σε ≤ 1 ποτό/ημέρα (για τις γυναίκες) ή ≤ 2 (για τους άνδρες).
Συμβουλευθείτε τον ρευματολόγο ή/και κλινικό διαιτολόγο σας πριν κάνετε σημαντικές αλλαγές στη διατροφή· οι ανάγκες κάθε οργανισμού είναι μοναδικές.