Το ταπεινό κελί του Αγίου Παϊσίου στον Τίμιο Σταυρό δεν ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική του, αλλά για τη χάρη και την αγιότητα που το διαπότισε. Ένα μέρος απομονωμένο, απλό και αγιασμένο, όπου έζησε, αγωνίστηκε και προσευχήθηκε ο Άγιος Παΐσιος για τον Θεό και τον κόσμο.
Το μονοπάτι προς την καρδιά της ησυχίας
Λίγο μετά το προσκυνητάρι αριστερά, στον δρόμο από τη Μονή Σταυρονικήτα προς τις Καρυές, ξεκινά ένα μονοπάτι. Περνά ανάμεσα από χαμηλό δάσος γεμάτο κουμαριές, άριες και ρείκια, διασχίζει ανώμαλο έδαφος και καταλήγει σε ένα Καλύβι περικυκλωμένο με συρματόπλεγμα.
Δίπλα από την πόρτα, υπήρχε ένα μικρό κουτί με σχισμή και ένα χειρόγραφο σημείωμα: «Σημειώστε στο χαρτί τι θέλετε να συζητήσουμε και βάλτε το μέσα στο κουτί. Περισσότερο θα ωφεληθείτε από την προσευχή παρά από την συζήτηση». Ένα σύρμα πάνω στην περίφραξη λειτουργούσε ως κουδούνι, ειδοποιώντας τον Γέροντα.
Η αυλή και οι εξωτερικοί χώροι
Η ευρύχωρη αυλή είχε ελαιόδεντρα και λίγα αμπέλια. Πάνω στο μονοπάτι υπήρχε ένας σωρός από ξύλα, τα οποία τοποθετούσε εκεί για να κινείται διακριτικά από το κελί στο εργαστήριό του. Στα δεξιά, κάτω από μια ελιά, υπήρχε ένα τραπεζάκι και δυο-τρία αυτοσχέδια καθίσματα — το καλοκαιρινό του Αρχονταρίκι.
Αριστερά βρισκόταν ο τάφος του παπα-Τύχωνα, με δεντρολίβανα φυτεμένα από τον Γέροντα, ώστε να αποφεύγεται το πάτημα. Τρία-τέσσερα σκαλιά οδηγούσαν σε ένα διάδρομο πριν την είσοδο, ανάμεσα στο σπίτι και ένα πεζούλι. Οι δύο άκρες του διαδρόμου έκλειναν με πόρτες για να απομονώνεται από τον αέρα.
Στο πεζούλι υπήρχε ένα λιτό μαγειρείο: ένα σημείο για την κατσαρόλα και ένας χώρος από κάτω για φωτιά. Πριν την κύρια είσοδο της Καλύβης, ένα μικρό υπόστεγο οδηγούσε σε προθάλαμο στενό, φωτισμένο από παραθυράκι. Ευθεία μπροστά ήταν το κελί του Γέροντα και στα αριστερά το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού. Είχε λίγες εικόνες στο τέμπλο, ένα στασίδι, ένα αναλόγιο και τίποτα άλλο.
Το εργαστήριο και το φτωχικό κελάκι
Λίγα μέτρα πιο δυτικά από την είσοδο, άλλη πόρτα οδηγούσε στο εργαστήρι και στο Αρχονταρίκι. Ένας χώρος λιτός, με χαμηλό ταβάνι από καλάμια και χώμα, δύο στενά κρεβάτια με ελάχιστο χώρο ανάμεσά τους.
Η δυνατότητα φιλοξενίας ήταν περιορισμένη. Ο Άγιος Παΐσιος, με διάκριση και αγάπη, δεχόταν μόνο σε περιπτώσεις ανάγκης. Γράφει σε επιστολή του στις 21 Δεκεμβρίου 1971:
«…Έχω όλη την αγαθήν προαίρεσιν να σας φιλοξενώ με όλην την γύφτικήν μου φιλοξενία στην Καλύβη μου και να είμαι δικός σας όχι ο μισός Παΐσιος αλλά ολόκληρος… Μόνον τώρα τον χειμώνα, έναν μόνον δέχεται η Καλύβη. Δυστυχώς η Καλύβη μου δεν συμφωνεί με την καρδιά μου».
Ασκητική ζωή και καθημερινότητα
Ανατολικά από το Κελί υπήρχε στέρνα με νερό από βροχή, που έτρεχε από τη σκεπή μέσω λουκιών. Από εκεί έπινε και πρόσφερε και στους προσκυνητές. Πιο πέρα υπήρχε δεύτερη, μεγαλύτερη στέρνα για άρδευση, που δεν χρησιμοποίησε ποτέ, αφού δεν καλλιεργούσε.
Η ρουτίνα του ήταν αυστηρή. Κοιμόταν ελάχιστα το βράδυ, ξυπνούσε πριν τα μεσάνυχτα για αγρυπνία, ξεκουραζόταν λίγο το πρωί. Αν δεν είχε επισκέπτες, έφτιαχνε σταμπωτά εικονάκια και σταυρούς. Απαντούσε σε πολλά γράμματα που λάμβανε καθημερινά, προσευχόταν και μελετούσε. Όταν σκοτείνιαζε, συνέχιζε το γράψιμο με κερί.
Δύο φορές την εβδομάδα, Τετάρτη και Παρασκευή, έμενε κλεισμένος. Προσευχόταν, νήστευε και ασχολείτο με λεπτή πνευματική εργασία. Σε κάποιες περιπτώσεις αποσυρόταν σε ένα πρόχειρο Καλυβάκι κοντά σε πηγή, στο δάσος, για μεγαλύτερη ησυχία. Μετά τον εγκλεισμό, μάζευε τα σημειώματα και προσευχόταν με την καρδιά του για όσους τα άφησαν.
Μυσταγωγική λειτουργική ζωή και φιλανθρωπία
Συνήθως εκκλησιαζόταν στη Μονή Σταυρονικήτα. Άλλες φορές λειτουργούσε στο εκκλησάκι του ή σε Κελλιά γνωστών του. Μάζευε ελιές και χρησιμοποιούσε ένα πρωτότυπο ελαιοτριβείο δικής του κατασκευής για να βγάζει λάδι για τα καντήλια. Έδινε ελιές σε φτωχούς μοναχούς και επισκεπτόταν ασκητές στην Καψάλα για να τους ενισχύσει και να ωφεληθεί πνευματικά.
Απλότητα και πατρική φροντίδα
Ο Γέροντας δεν ασχολείτο με μαγειρική, παρά μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις. Όταν φιλοξένησε έναν νέο, έφτιαξε φακές με λίγο ρύζι. Χρησιμοποίησε λίγα φρύγανα για φωτιά και ενώ συζητούσαν, το φαγητό ψήθηκε μόνο του. Δεν χρειάστηκε ανακάτεμα. Τόσο λιτή ήταν η ζωή του.
Το απόγευμα, έκαναν Εσπερινό με κομποσχοίνι, ο νέος στο εκκλησάκι και ο Γέροντας στο κελί του. Ακολούθησε δείπνο, με ανέλαιο φαγητό, μα πλούσιο σε νοστιμιά και πατρική αγάπη. Ο Άγιος Παΐσιος είπε την προσευχή της τραπέζης με τέτοια κατάνυξη, που φάνηκε πως ζούσε ήδη μπροστά στον Χριστό. Έπειτα έβγαλε τροφή για τα άγρια ζώα, τα οποία καλούσε με το όνομά τους. Στο ηλιοβασίλεμα προσευχήθηκαν χωριστά στην αυλή και στο τέλος, ο Γέροντας τακτοποίησε τον επισκέπτη στο Αρχονταρίκι και αποσύρθηκε.
Ασκητής με υψηλό φρόνημα
Σε αυτό το φτωχό κελί της Καψάλας, ο Άγιος Παΐσιος έζησε “εν λάκκω κατωτάτω”, αλλά με πολιτεία ουράνια. Προσευχόταν αδιάλειπτα, μόνος με τον Θεό, τραφόμενος από τη χάρη Του. Υλικά φτωχός, μα γεμάτος αρετές. Έλιωνε από την άσκηση, μα παρηγορούσε ψυχές. Συμμεριζόταν τον πόνο των ανθρώπων, πάλευε με δαίμονες, συνομιλούσε με Αγίους και έδινε ελπίδα σε όσους τον πλησίαζαν.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Βίος Ιερομονάχου Παϊσίου του Αγιορείτου» του Ιερομονάχου Ισαάκ
Φωτογραφίες Κελλιού: keliotis (30 Ιουνίου 2010)
Πηγή: agioritikesmnimes.blogspot.gr