Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο εργάζονταν επί δεκαετίες για την ανάπτυξη εμβολίων που βασίζονται στην τεχνολογία mRNA που θα μπορούν να καταπολεμήσουν διάφορες μολυσματικές ασθένειες.
Πριν την έλευση της πανδημίας, δεν είχε αδειοδοτηθεί κανένα mRNA φάρμακο ή εμβόλιο στον κόσμο για χρήση σε ανθρώπους. Ωστόσο, η ιδέα πίσω από αυτή την τεχνολογία δεν είναι καινούρια. Ήδη από τη δεκαετία του 1980 υπήρχε η αισιοδοξία ότι τα εμβόλια mRNA θα μπορούσαν να αποτρέψουν ή και να αντιμετωπίσουν σειρά ασθενειών.
Η πανδημία του κορονοϊού έδωσε νέα πνοή σε αυτές τις προσπάθειες. Η διαδικασία ανάπτυξης των εμβολίων αυτού του τύπου έγινε ταχύτατα συγκριτικά με τα παραδοσιακά εμβόλια, καθώς μέσα σε λίγες εβδομάδες οι επιστήμονες αλληλούχησαν το γονιδίωμα του ιού SARS-CoV-2 και σχεδίασαν και υπέβαλαν σε κλινικές δοκιμές τα πρώτα εμβόλια.
Σήμερα, καθώς συνεχίζεται ο εμβολιασμός ανά τον κόσμο, η αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητά τους δείχνει πώς η τεχνολογία mRNA μπορεί να προσφέρει μια νέα προσέγγιση στην κατασκευή φαρμάκων.
Οι αλυσίδες του mRNA, ή αγγελιοφόρου RNA, είναι μικροσκοπικά αποσπάσματα γενετικού κώδικα που λένε στο σώμα πώς να οικοδομήσει πρωτεΐνες, βασικά δομικά στοιχεία κάθε κυττάρου του σώματος. Η ιδέα πίσω από ένα εμβόλιο mRNA – είτε κατά της Covid-19 είτε κατά του καρκίνου – είναι να χρησιμοποιηθεί το γενετικό υλικό για να εκπαιδεύσει το ανοσοποιητικό σύστημα να στοχεύσει μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη.
Οι δυνατότητες της τεχνολογίας mRNA
Στο εγγύς μέλλον, οι ερευνητές πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να αναπτυχθούν εμβόλια mRNA κατά του έρπητα και της ελονοσίας, πιο αποτελεσματικά εμβόλια γρίπης και, εάν το μικρόβιο της covid-19 συνεχίσει να μεταλλάσσεται, και νέες εκδόσεις των εμβολίων κατά του κορονοϊού.
Η εταιρεία BioNTech αναπτύσσει εξατομικευμένες θεραπείες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρωτεΐνες οι οποίες σχετίζονται με συγκεκριμένους όγκους, ώστε να διδάξουν στον οργανισμό να καταπολεμήσει τον καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο. Σε πειράματα που έκαναν σε ποντίκια, οι συνθετικές θεραπείες mRNA αποδείχθηκαν ότι επιβραδύνουν και αντιστρέφουν τα αποτελέσματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Αντικαρκινικές θεραπείες
Οι επιστήμονες δεν μπορούν να αναπτύξουν ένα μόνο εμβόλιο για τον καρκίνο καθώς δεν πρόκειται για μεμονωμένη ασθένεια. Για αυτό και οι επιστήμονες αναζητουν θεραπείες που θα μπορούσαν να εκπαιδεύσουν το σώμα να επιτεθεί σε έναν συγκεκριμένο όγκο.
Αυτή είναι η ιδέα πίσω από την έρευνα σχετικά με την ανοσοθεραπεία του καρκίνου της BioNTech. Η εταιρεία παίρνει ένα δείγμα ιστού από τον όγκο κάθε ασθενούς για να πραγματοποιήσει γενετική ανάλυση. Με βάση αυτή την ανάλυση, σχεδιάζει ένα εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA, το οποίο λέει στα κύτταρα του ασθενούς να παράγουν πρωτεΐνες που σχετίζονται με τη μετάλλαξη του συγκεκριμένου όγκου. Έτσι, το ανοσοποιητικό σύστημα μαθαίνει να ψάχνει και να καταστρέφει παρόμοια καρκινικά κύτταρα σε όλο το σώμα.
Γρίπη
Τα σημερινά εμβόλια κατά της γρίπης δεν είναι και τόσο αποτελεσματικά. Σε ένα δεδομένο έτος, τα εμβόλια γρίπης είναι μεταξύ 40 και 60 τοις εκατό αποτελεσματικά στην πρόληψη της νόσου. Η Pfizer έχει στρατολογήσει περίπου 600 άτομα ηλικίας 65 έως 85 ετών για να διαξάγει μια κλινική δοκιμή με εμβόλια mRNA και με παραδοσιακά αντιγριπικά εμβόλια. Η Moderna έχει ήδη χορηγήσει δόσεις σε συμμετέχοντες στη δική της κλινική δοκιμή ενός τέτοιου εμβολίου γρίπης, η οποία έχει προγραμματιστεί να συμπεριλάβει 180 ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ιός HIV
Ο ιός HIV αποφεύγει το ανοσοποιητικό σύστημα με το να μεταλλάσσεται γρήγορα και να «κρύβεται» μέσα σε ένα περίβλημα από ανθρώπινες πρωτεΐνες και σάκχαρα. Τα εμβόλια mRNA μπορούν ενδεχομένως να εκπαιδεύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού να ανιχνεύει τον ιό HIV στις διάφορες μεταλλάξεις του. Αυτή είναι η προϋπόθεση μιας νέας κλινικής δοκιμής που βρίσκεται στα σκαριά, η οποία χρηματοδοτείται από τη Διεθνή Πρωτοβουλία Εμβολίων κατά του AIDS και στην οποία συμμετέχουν επιστήμονες της Moderna.
Ιός Ζίκα
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια για την προστασία των ανθρώπων από τον ιό Ζίκα, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αναπηρίες στα παιδιά που γεννιούνται από μητέρες οι οποίες έχουν μολυνθεί. Οι επιστήμονες της Moderna έχουν ήδη στρατολογήσει 800 ενήλικες οι οποίοι θα συμμετάσχουν σε μια κλινική δοκιμή ενός εμβολίου mRNA κατά του ιού Ζίκα.
CMV (κυτταρομεγαλοϊός)
Ο CMV είναι ένας κοινός και συνήθως αβλαβής ιός. Μπορεί να μεταδοθεί όμως στο έμβρυο κατά την εγκυμοσύνη και το μωρό κατά τη διάρκεια της παράδοσης ή στο μητρικό γάλα. Μια πρώιμη λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό, απώλεια ακοής, επιληπτικές κρίσεις και αναπτυξιακές καθυστερήσεις. Η Moderna έχει αρχίσει να δοκιμάζει ένα υποψήφιο εμβόλιο κατά του CMV – έναν συνδυασμό έξι διαφορετικών mRNA που μεταφέρουν οδηγίες για πρωτεΐνες στην επιφάνεια του CMV. Στην κλινική δοκιμή θα συμμετάσχουν περίπου 7.000 άτομα.
Πηγή: Science News