Στις 9 Μαΐου του 2020, για πρώτη φορά, το ρωσικό αυτόνομο μη επανδρωμένο υποβρύχιο όχημα «Vityaz-D» καταδύθηκε στον βυθό της Τάφρου των Μαριανών – το βαθύτερο σημείο των ωκεανών του πλανήτη και τοποθέτησε εκεί μια σημαία για την 75η επέτειο της Ημέρας της Νίκης.
Ο αναπληρωτής προϊστάμενος του Τμήματος Φυσικής και Τεχνικής Έρευνας του Ιδρύματος Προηγμένων Σπουδών, διδάκτορας στρατιωτικών επιστημών, Βίκτορ Λιτβινένκο, μίλησε για τα αποτελέσματα των δοκιμών του υποβρύχιου «Vityaz-D», τις δυνατότητές του και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του.
Ολόκληρη η συνέντευξη:
Γιατί οι δοκιμές του «Vityaz-D» έγιναν στην Τάφρο των Μαριανών;
Ο κύριος στόχος της αποστολής μας ήταν να ελέγξουμε τεχνικά και τεχνολογικά το αυτόνομο υποβρύχιο όχημα «Vityaz-D» κατά τη διάρκεια της κατάδυσής του στα βαθύτερα σημεία του Παγκόσμιου Ωκεανού. Δεδομένου ότι το βαθύτερο σημείο βρίσκεται στο ρήγμα της Τάφρου των Μαριανών, αποφασίστηκε ότι η δοκιμή θα πραγματοποιείτο στην Άβυσσο του Τσάλεντζερ. Επιπλέον, από το 1957, όταν το ερευνητικό μας σκάφος «Vityaz» κατέγραψε το μέγιστο βάθος, κανείς δεν καταδύθηκε ποτέ στο συγκεκριμένο σημείο. Αποφασίσαμε, λοιπόν, να καλύψουμε αυτό το κενό στην ιστορία των ερευνών των βαθέων υδάτων. Για να γίνει αυτό, το όχημα έπρεπε να κατέβει σε βάθος άνω των 10.000 μέτρων και να γίνει έλεγχος της λειτουργίας όλων των συστημάτων του.
Η κατάδυση στην περιοχή της Τάφρου των Μαριανών αποτελούσε έναν τελικό έλεγχο όλων των συστημάτων, τα οποία προηγουμένως είχαν δοκιμαστεί σε διάφορα βάθη της Μαύρης Θάλασσας, της Ιαπωνικής Θάλασσας και της Θάλασσας των Φιλιππίνων. Και πριν από αυτό, ο έλεγχος πραγματοποιήθηκε σε έναν ειδικό θάλαμο στο Επιστημονικό Κέντρο του Κριλόφ με πίεση που αντιστοιχεί σε βάθος πάνω από 13.000 μέτρα.
Ποια συστήματα και τεχνολογίες δοκιμάστηκαν κατά τη διάρκεια του κατάδυσης του οχήματος «Vityaz-D»;
Τα αυτόνομα οχήματα δεν έχουν βυθιστεί ακόμη σε τέτοια βάθη, γι’ αυτό μας ενδιέφεραν πολλές παράμετροι: η λειτουργία του αυτόνομου συστήματος ελέγχου, η κατάσταση των σφαιροπλαστικών, που ήταν ειδικά σχεδιασμένα για τέτοια βάθη, η λειτουργία του υδροακουστικού καναλιού επικοινωνίας, η λειτουργία του σόναρ και των βιντεοκαμερών, η λειτουργία ενός τεράστιου αριθμού αισθητήρων και ειδικών συσκευών. Δεν υπήρχαν δυσάρεστες εκπλήξεις, τα πάντα λειτουργούσαν σωστά.
Ανακοινώθηκε ότι το «Vityaz-D» καταδύθηκε για πρώτη φορά στο βαθύτερο σημείο της Τάφρου των Μαριανών σε βάθος 10.028 μέτρων. Είναι το απόλυτο βάθος ή το όχημα είναι ικανό να καταφέρει περισσότερα από αυτό;
Οι δοκιμές του οχήματος «Vityaz -D» επιβεβαίωσαν την τεχνολογική ανεξαρτησία της Ρωσίας σχετικά με τις αποστολές σε όλα τα βάθη. Η κατάδυση μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σημείο του Παγκόσμιου Ωκεανού. Όπως έχω αναφέρει προηγουμένως, έχει γίνει έλεγχος των δυνατοτήτων του οχήματος σε συνθήκες με υψηλή πίεση, οπότε αν θα υπάρξει κάποιο αξιοσημείωτο βάθος, τότε θα μπορέσει να λειτουργήσει και εκεί.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η κατάδυσή μας στις 9 Μαΐου στην Άβυσσο του Τσάλεντζερ δεν έμεινε χωρίς προσοχή από τους συναδέλφους στον τομέα της κατάκτησης των βυθών του Παγκόσμιου Ωκεανού. Μέσα σε ένα μήνα, ανακοίνωσαν τις καταδύσεις τους και οι ερευνητές από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Πρόκειται όμως για οχήματα, τα οποία λειτουργούν όπως το ασανσέρ, πάνω-κάτω. Μέχρι στιγμής, μόνο το ρωσικό όχημα παρουσίασε τη δυνατότητα αυτόνομης έρευνας του βυθού για δεκάδες χιλιόμετρα σε τέτοια βάθη.
Ποιες τεχνολογίες χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του;
Στο παρελθόν, στη Ρωσία, υπήρχε δυνατότητα κατάδυσης σε βάθος 6.000 μέτρων και λίγο περισσότερο. Για να γίνει όμως κατάδυση σε βάθη της τάξης των 10 χιλιομέτρων, ήταν απαραίτητη μια εντελώς διαφορετική τεχνική. Γι’ αυτό ήταν αναγκαίο να αναπτυχθούν νέες τεχνολογίες, νέα υλικά, συστήματα και συσκευές.
Το «Vityaz-D» είναι ένα εντελώς νέο όχημα. Σχεδόν κάθε εξάρτημά του κατασκευάστηκε ειδικά για βαθιά κατάδυση, από το ανθεκτικό περίβλημα, τις φιάλες τιτανίου έως το σύστημα ελέγχου. Δημιουργήθηκε ένας μεγάλος αριθμός εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων της κατάλληλης επικοινωνίας και ελέγχου, του συστήματος πλοήγησης που λειτουργεί σε ακραία βάθη και του σόναρ. Αναπτύχθηκε επίσης εξοπλισμός για βίντεο και φωτογράφιση που μπορεί να λειτουργήσει σε συνθήκες ακραίας πίεσης και σε σκοτάδι. Πρέπει να σημειωθεί ότι για την κατασκευή του οχήματος χρησιμοποιήθηκαν 100% ρωσικές τεχνολογίες. Μερικές από αυτές είναι μοναδικές στον κόσμο.
Σχεδιάζετε περαιτέρω ανάπτυξη του οχήματος «Vityaz-D», για παράδειγμα, αντικατάσταση του σταθμού παραγωγής ενέργειας ή κατασκευή επανδρωμένου οχήματος;
Το όχημα «Vityaz-D» είναι ένα μη επανδρωμένο αυτόνομο όχημα, και αυτή είναι η μοναδικότητά του. Το όχημα, όταν είναι σε λειτουργία, ακολουθεί κάποιο από τα πολλά ενσωματωμένα προγράμματά του. Λειτουργεί είτε εντελώς αυτόνομα είτε εξ αποστάσεως από τον χειριστή. Έχει μεγάλες δυνατότητες, αφού είναι ικανό να ερευνήσει περισσότερα από 100 χιλιόμετρα στο βυθό. Κανένα άλλο υποβρύχιο όχημα στον κόσμο δεν διαθέτει παρόμοια αυτονομία.
Θεωρώ ότι η εγκατάσταση παραγωγής ενέργειας είναι ιδανική. Λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια ενώ οι προωθητήρες χρησιμοποιούν συσσωρευτές. Αυτό επιτρέπει στο όχημα να αντέχει περίπου ένα 24ωρο σε αυτόνομη λειτουργία πλοήγησης. Οι μπαταρίες φορτίζονται στο πλοίο μεταφοράς από ένα συμβατικό δίκτυο. Δεν εξετάζουμε ακόμη τη χρήση των σταθμών παραγωγής ενέργειας άλλου τύπου. Ψάχνουμε εύκολες και αποτελεσματικές λύσεις σε δύσκολα προβλήματα.
Πώς βλέπετε το μέλλον του «Vityaz-D»;
Επί του παρόντος, μελετώνται διάφορες εκδοχές για την περαιτέρω χρήση του οχήματος. Δεδομένου ότι είναι μοναδικό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί πρακτικά σε πολλούς τομείς των διαφόρων υπουργείων και υπηρεσιών. Κάποιοι από τους μελλοντικούς του χρήστες είναι το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών, η Ρωσική Ακαδημία Επιστημών και το Υπουργείο Άμυνας.
Ποιους στόχους έχει το όχημα και σε ποιους τομείς μπορεί να χρησιμοποιηθεί;
Αυτό το όχημα, όπως λένε, είναι πολλαπλών χρήσεων. Στην πραγματικότητα είναι ένας μετασχηματιστής στον οποίο μπορεί να εγκατασταθεί οποιοσδήποτε σύγχρονος εξοπλισμός. Το όχημα έχει δυνατότητα να διεξάγει έρευνα, να συλλέγει δείγματα του νερού και του εδάφους. Θεωρώ ότι το όχημα έχει μέλλον. Θα είναι χρήσιμο για πολλούς Οργανισμούς. Οι επιστήμονες με τη βοήθειά του θα μπορέσουν να μελετήσουν λεπτομερώς τις γεωφυσικές παραμέτρους σε απρόσιτα βάθη του Παγκόσμιου Ωκεανού, όπως τα ρήγματα, την υφαλοκρηπίδα, την κατάσταση και την κίνηση των τεκτονικών πλακών, των ρευμάτων, καθώς επίσης και να εξετάσουν τους ζωντανούς οργανισμούς των βυθών. Δεν αποκλείω τις μελέτες της υφαλοκρηπίδας της Αρκτικής και την αναζήτηση ορυκτών. Η τεχνολογία δεν παραμένει στάσιμη, εργαζόμαστε για το μέλλον. Το «Vityaz-D» θα βρει ορυκτά στον βυθό του ωκεανού σε οποιοδήποτε βάθος. Επομένως, ο αριθμός των πιθανών χρηστών ενδέχεται να αυξηθεί.
Πόσο προστατευμένα είναι τα συστήματα ελέγχου του «Vityaz-D»; Είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να παραβιάσει κάποιος το όχημα;
Το όχημα λειτουργεί αυτόνομα βάσει του προγράμματος που έχει οριστεί πριν από την κατάδυση. Το σύστημα ελέγχου είναι καλά προστατευμένο και λειτουργεί αξιόπιστα με τον χειριστή του, με τον οποίο «επικοινωνεί» μέσω ενός ειδικού καναλιού επικοινωνίας. Για να το «κλέψει» κανείς, πρέπει να βυθιστεί πολύ βαθιά και να το «πιάσει».
Αυτό το υποβρύχιο όχημα έχει εμπορική δυναμική;
Μπορεί να γίνει μαζική παραγωγή των οχημάτων. Το «Vityaz-D» είναι ένα αξιόπιστο και προσιτό όχημα για Ρώσους κατασκευαστές. То ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα είναι ότι το κόστος του είναι αρκετά μικρότερο από τα υποβρύχια οχήματα που κατασκευάζονται στο εξωτερικό.