Η υπόθεση με τον δότη σπέρματος από τη Δανία έχει προκαλέσει αναστάτωση σε πολλές χώρες της Ευρώπης, λόγω της σοβαρής γενετικής μετάλλαξης που μεταφέρθηκε σε παιδιά και αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο καρκίνου.
Συναγερμός για τη γονιδιακή μετάλλαξη
Η συγκεκριμένη γονιδιακή αλλοίωση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ακόμη και σε πολύ μικρές ηλικίες, γεγονός που έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στις υγειονομικές αρχές πολλών χωρών.
Στην Ελλάδα, έχουν εντοπιστεί τουλάχιστον 18 παιδιά με τη μετάλλαξη, τα οποία προέρχονται από 11 διαφορετικές οικογένειες. Όλα γεννήθηκαν μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με χρήση γενετικού υλικού από τον ίδιο δότη. Σε μία οικογένεια, τρία αδέλφια διαγνώστηκαν με τη μετάλλαξη ήδη από το 2020, ενώ ένα τέταρτο παιδί της ίδιας οικογένειας διαγνώστηκε θετικό το 2023, δείχνοντας πόσο επίμονο και εκτεταμένο είναι το πρόβλημα.
Ανησυχία για τα βρέφη
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική καθώς δύο βρέφη έχουν ήδη νοσήσει, με το ένα δυστυχώς να καταλήγει. Οι ειδικοί ανησυχούν για τη ραγδαία εμφάνιση καρκίνου σε τόσο πρώιμα στάδια της ζωής, κάτι που επιβεβαιώνει τη σοβαρότητα της συγκεκριμένης γονιδιακής ανωμαλίας.
«Κατά τη διάρκεια της ζωής σου η πιθανότητα να αναπτύξεις καρκίνο είναι μεγάλη και πλησιάζει το 90%. Δεν ξέρει κανείς εάν ο καρκίνος θα εκδηλωθεί στη νεανική, παιδική ή ενήλικη ζωή», δήλωσε στο MEGA ο καθηγητής Αιματολογίας – Ογκολογίας Αντώνης Καττάμης.
Πώς μεταδίδεται η γενετική ανωμαλία
Ο δότης δεν θεωρείται φορέας με την κλασική έννοια, καθώς η μετάλλαξη δεν επηρεάζει το δικό του σώμα, ούτε προκαλεί ασθένεια μέσω του σπέρματος. Το πρόβλημα εντοπίζεται αποκλειστικά στα σπερματοζωάρια και μεταφέρεται μόνο κατά τη γονιμοποίηση. Όταν το γονίδιο αυτό ενωθεί με το αντίστοιχο του ωαρίου, περνά στο έμβρυο, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα να εμφανιστεί καρκίνος αργότερα στη ζωή του παιδιού.
Η σύνδεση του παιδικού καρκίνου με τα γονίδια
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Καττάμης, τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει διαπιστώσει ότι ο παιδικός καρκίνος συνδέεται συχνά με συγκεκριμένα γονίδια. «Περίπου ένα στα δέκα παιδιά που εμφανίζουν καρκίνο έχουν κάποιο γονίδιο σχετικό με την ανάπτυξη της νόσου. Σήμερα έχουν καταγραφεί 700 γονίδια. Κάποια είναι ιδιαίτερα ισχυρά – αν τα έχεις, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εμφανίσεις καρκίνο. Άλλα είναι ασθενέστερα και απλώς αυξάνουν την πιθανότητα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Προληπτικός έλεγχος για τα παιδιά με τη μετάλλαξη
Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και επισημαίνουν πως τα παιδιά που φέρουν τη μετάλλαξη πρέπει να παρακολουθούνται στενά και συστηματικά. Προτείνεται να υποβάλλονται κάθε χρόνο σε μαγνητικές τομογραφίες, υπερηχογραφήματα, και – ειδικά για τα κορίτσια – σε μαστογραφίες σε κατάλληλη ηλικία, ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα τυχόν ενδείξεις καρκίνου.
Η σημασία της στενής συνεργασίας με τους γιατρούς
Ο καθηγητής Καττάμης εξέφρασε τη συμπαράσταση της επιστημονικής κοινότητας προς τις οικογένειες, επισημαίνοντας ότι η κατάσταση, αν και σοβαρή, δεν είναι χωρίς ελπίδα. «Το κρίσιμο είναι να συνεργάζονται στενά με τους γιατρούς και να παρακολουθούν τις εξελίξεις μαζί τους», δήλωσε, υπογραμμίζοντας ότι με σωστή παρακολούθηση οι κίνδυνοι μπορούν να περιοριστούν και οι πιθανότητες έγκαιρης αντιμετώπισης αυξάνονται σημαντικά.