Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος στην Ολλανδία έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς θεωρείται ότι μπορεί να επιφέρει σοβαρές συνέπειες για το χρηματοοικονομικό σύστημα της ηπείρου.
Γιατί το ολλανδικό συνταξιοδοτικό θεωρείται τόσο σημαντικό
Μπορεί η Ολλανδία να μην είναι μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης, ωστόσο το συνταξιοδοτικό της σύστημα έχει τεράστια σημασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν πρόκειται για ένα εσωτερικό ζήτημα, αλλά για μια αλλαγή με δυνητικές επιπτώσεις που μπορούν να φτάσουν σε ολόκληρη την ευρωζώνη.
Το νέο μοντέλο που σχεδιάζει η Ολλανδία
Όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έτσι και η Ολλανδία βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της γήρανσης του πληθυσμού και της χαμηλής γεννητικότητας. Το αποτέλεσμα είναι πιέσεις στο ασφαλιστικό σύστημα, με τους Ολλανδούς να επιδιώκουν ριζικές αλλαγές.
Ο πυρήνας της μεταρρύθμισης είναι η αλλαγή στον τρόπο αξιοποίησης των εργατικών εισφορών, καθώς το εργατικό δυναμικό μειώνεται. Το νέο σύστημα προβλέπει μια πιο «προσωποποιημένη» σύνταξη, με δυνατότητα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο. Οι πολίτες θα γνωρίζουν πλέον με διαφάνεια πώς διαμορφώνεται η σύνταξή τους, και τι αποδίδουν οι επενδύσεις των κεφαλαίων τους.
Αλλαγή φιλοσοφίας: Από τις παροχές στις επενδύσεις
Για να λειτουργήσει αυτό το σύστημα, εγκαταλείπεται το μοντέλο των σταθερών και προκαθορισμένων παροχών. Το ποσό της σύνταξης θα εξαρτάται πλέον από τις αποδόσεις των επενδύσεων. Έτσι, τα ασφαλιστικά ταμεία δεν είναι πια υποχρεωμένα να διατηρούν στην κατοχή τους κρατικά ομόλογα 30 ή 50 ετών – ένα μοντέλο που μέχρι τώρα θεωρούνταν ασφαλές και σταθερό.
Η ανάγκη για κατοχή τέτοιων ομολόγων σταδιακά εκλείπει, και αυτό ακριβώς προκαλεί ανησυχία.
Τι σημαίνει η αποεπένδυση από τα κρατικά ομόλογα
Η Ολλανδία ετοιμάζεται να αρχίσει την αποεπένδυση από κρατικά ομόλογα. Αυτό σημαίνει, με απλά λόγια, ότι θα αρχίσει να τα πουλά. Η συνέπεια; Αναμένεται αύξηση των αποδόσεων. Με άλλα λόγια, οι κυβερνήσεις που εκδίδουν ομόλογα για να αντλήσουν κεφάλαια, θα χρειαστεί να προσφέρουν μεγαλύτερες αποδόσεις στους επενδυτές για να βρουν αγοραστές. Ή αλλιώς, θα πρέπει να πληρώσουν περισσότερα για να δανειστούν.
Αυτό έχει τη δυναμική να επηρεάσει όχι μόνο την εγχώρια αγορά, αλλά το σύνολο των κρατικών δανεισμών στην ευρωζώνη.
Η τεράστια δύναμη των ολλανδικών συνταξιοδοτικών ταμείων
Παρά το μικρό μέγεθος της ολλανδικής οικονομίας (περίπου 7% του ΑΕΠ της Ε.Ε.), οι συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις της χώρας αντιπροσωπεύουν περίπου το 65% των συνολικών στην Ευρώπη.
Τα ασφαλιστικά ταμεία της Ολλανδίας διαχειρίζονται κεφάλαια ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ μόνο σε κρατικά ομόλογα υπολογίζεται πως έχουν τοποθετήσει περίπου 300 δισεκατομμύρια ευρώ.
Με τη νέα μεταρρύθμιση, οι ολλανδικές αρχές σκοπεύουν να μειώσουν την έκθεσή τους σε κρατικά ομόλογα κατά 127 δισεκατομμύρια ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια. Ένα τεράστιο ποσό που δεν γίνεται να αγνοηθεί από τις αγορές.
Ανησυχία από τις πρώτες επιπτώσεις
Ήδη οι συνέπειες αυτής της νέας στρατηγικής φαίνονται. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την αρχή του έτους οι αποδόσεις των 30ετών κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης έχουν αυξηθεί κατά περίπου 50 μονάδες βάσης. Ταυτόχρονα, οι αποδόσεις των διετών έχουν μειωθεί κατά περίπου 10 μονάδες βάσης.
Αυτές οι διακυμάνσεις δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας στους επενδυτές μακροπρόθεσμων ομολόγων, οι οποίοι ζητούν υψηλότερα ασφάλιστρα για να συνεχίσουν να δανείζουν τις κυβερνήσεις.
Η ανησυχητική προειδοποίηση της ΕΚΤ
Για να κατανοήσουμε τη σοβαρότητα της κατάστασης, αξίζει να παραθέσουμε αυτούσιο ένα απόσπασμα από την έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας:
«Στο εξής, η μεταρρύθμιση του ολλανδικού συνταξιοδοτικού συστήματος ενδέχεται επίσης να επηρεάσει τη δυναμική της ζήτησης. Τα ολλανδικά συνταξιοδοτικά ταμεία, τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 65% των κρατικών ομολόγων που κατέχουν τα συνταξιοδοτικά ταμεία της ευρωζώνης, αναμένεται να μειώσουν τις μακροπρόθεσμες θέσεις τους σε κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης τα επόμενα χρόνια, μετά την ασφαλιστική μεταρρύθμιση.
Ο συνδυασμός αυτών των θεμελιωδών ανησυχιών για τους κινδύνους κρατικού χρέους και των αυξανόμενων αναγκών χρηματοδότησης των κυβερνήσεων αφήνει τις αγορές κρατικών ομολόγων ευάλωτες σε περαιτέρω ανατιμολόγηση».
Μια κρίσιμη καμπή για την Ευρώπη
Οι εξελίξεις στην Ολλανδία αποτελούν προειδοποιητικό σημάδι για την υπόλοιπη Ευρώπη. Το αν θα επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της ΕΚΤ παραμένει ανοιχτό. Ωστόσο, η μεταρρύθμιση αυτή είναι πιθανό να ανοίξει τον δρόμο για γενικότερες ανατροπές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το ευρωπαϊκό ασφαλιστικό σύστημα και –το πιο ανησυχητικό– στον τρόπο που χρηματοδοτούνται τα κράτη.
Το μόνο βέβαιο είναι πως τα βλέμματα των αγορών και των κυβερνήσεων είναι πλέον στραμμένα στην Ολλανδία…
Πηγή: menshouse.gr