Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης, Ομότιμος Καθηγητής Γλωσσολογίας και πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, συζήτησε στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας κρίσιμα ζητήματα που αφορούν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Με κριτική ματιά και προτάσεις για αλλαγές, στάθηκε ιδιαίτερα στον ρόλο του απολυτηρίου Λυκείου, τις Πανελλαδικές και τη συνολική ανάγκη επαναπροσδιορισμού της παιδείας.
Το απολυτήριο Λυκείου ως βασικό εργαλείο εισαγωγής
Ο κ. Μπαμπινιώτης επανέλαβε τη διαχρονική του θέση για το σημερινό σύστημα των Πανελλαδικών εξετάσεων, το οποίο χαρακτήρισε σκληρό και αναχρονιστικό:
«Ήδη από το 2009 που κάναμε τον εθνικό διάλογο για την Παιδεία, λέω ότι αυτό το σύστημα με τις Πανελλήνιες δεν τραβάει άλλο. Είναι άδικο, είναι απάνθρωπο, είναι σκληρό, είναι αναξιόπιστο. Δεν μπορείς να κρίνεις ένα παιδί σε μια εξέταση ενός 3ωρου που μπορεί να συμβεί κάτι».
Πρότεινε, αντ’ αυτού, ένα νέο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια που θα βασίζεται στο απολυτήριο του Λυκείου, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τις επιδόσεις του μαθητή και στα τρία έτη:
«Οι δυνατότητες που έχει ένα παιδί στα τρία χρόνια της απόδοσής του και τις επιδόσεις του στο Λύκειο, θα έπρεπε να κοιτάμε. Έτσι λειτουργεί όλη η Ευρώπη. Έτσι λειτουργούν μεγάλα πανεπιστήμια στο εξωτερικό».
Διεθνή πρότυπα και πρακτικές
Ο καθηγητής αναφέρθηκε στα διεθνή πρότυπα εισαγωγής, υπογραμμίζοντας πως τα περισσότερα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια αξιολογούν τους μαθητές βάσει της γενικής απόδοσης στο Λύκειο και όχι με εξετάσεις μίας μέρας:
«Σου ζητάνε το απολυτήριο σου και τη βαθμολογία σου στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου… Στις περισσότερες σχολές δεν χρειάζεται επιπλέον εξέταση. Ο τρόπος που μπαίνεις στο πανεπιστήμιο είναι η ταυτότητά σου, όπως φαίνεται από το ακαδημαϊκό, ας το πούμε έτσι, απολυτήριο».
Η απαξίωση του Λυκείου και η ανάγκη αλλαγής
Για τον Γιώργο Μπαμπινιώτη, το Λύκειο σήμερα έχει χάσει τον παιδευτικό του χαρακτήρα. Όπως υποστήριξε, οι μαθητές το βλέπουν ως τυπική υποχρέωση μέχρι τις εξετάσεις, με τα μαθήματα να μην έχουν πια αντίκρισμα:
«Έχει αχρηστευθεί ένα Λύκειο… όλα τα μαθήματα, ξέρετε, του Λυκείου δεν μετράνε πια, δηλαδή δεν τα υπολογίζει κανένας… είναι το χειρότερο που μας έχει συμβεί».
Για την αντιμετώπιση των ανησυχιών περί αδικιών ή πιέσεων στους εκπαιδευτικούς, προτείνει μια πιο οργανωμένη αξιοποίηση της Τράπεζας Θεμάτων.
Η Τράπεζα Θεμάτων ως μηχανισμός διασφάλισης
«Υπάρχει η ασφαλιστική δικλείδα που λέγεται τράπεζα θεμάτων. Εκεί λοιπόν, δίδονται κατά καιρούς μέσα στο σχολείο το ίδιο με διόρθωση από τους καθηγητές, θέματα από την τράπεζα θεμάτων που αντικειμενικά πια έχεις μια βαθμολόγηση».
Έτσι, αν ένας εκπαιδευτικός αξιολογήσει αυστηρότερα ή επιεικέστερα έναν μαθητή, η απόδοση στα θέματα της Τράπεζας μπορεί να λειτουργήσει εξισορροπητικά, προσφέροντας δίκαιη εικόνα.
Ο κ. Μπαμπινιώτης δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι τέτοιες αλλαγές θα συναντήσουν αντιστάσεις, αλλά η Πολιτεία οφείλει να δράσει προς το συμφέρον των μαθητών:
«Για να υπάρξει ανάσταση του Λυκείου πρέπει να ληφθούν αποφάσεις… Πρέπει η κυβέρνηση, το Υπουργείο Παιδείας να αποτολμήσει αυτή τη λύση… που θα οδηγήσει σιγά σιγά και σε μια κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων».
Τόνισε επίσης την ανάγκη να ξεπεραστούν στερεότυπα και συμφέροντα που συντηρούν το υπάρχον σύστημα, καθώς και την απώλεια ουσιαστικής παιδείας μετά το Γυμνάσιο:
«Όλοι μας λέμε συνεχώς ότι είναι θέμα παιδείας αυτό ή θέμα παιδείας το άλλο. Ποιας παιδείας; Μιας παιδείας η οποία σταματάει στην πραγματικότητα στο Γυμνάσιο; Μιας παιδείας που πλέον έχει πάψει να έχει χαρακτήρα και αγωγή;»
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού και η ανάγκη για αγωγή
Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης έθεσε και ένα ακόμα κρίσιμο ζήτημα: τον ρόλο του δασκάλου και τη σημασία της αγωγής στο σχολείο.
«Με άλλα λόγια, πότε θα ελευθερωθεί ο δάσκαλος να κάνει και την αγωγή και το μάθημά του και να έχει μία άνεση και ένα σεβασμό από τους ανθρώπους αλλά και μια καλή αμοιβή; Να μπορεί δηλαδή, να σταθεί στην κοινωνία χωρίς να χρειάζεται να έχει δύο και τρεις ενασχολήσεις;»
Το σχολείο, κατά τον ίδιο, δεν πρέπει να περιορίζεται στη μετάδοση γνώσεων αλλά να καλλιεργεί ήθος, στάση ζωής και αξίες:
«Το σχολείο δεν είναι μόνο πληροφορίες και γνώσεις. Το σχολείο είναι και αγωγή. Είναι τρόπος ζωής, συμπεριφοράς, μόρφωσης, χαρακτήρα. Και αυτό το δεύτερο κομμάτι έχει χαθεί».