Η ιστορία πίσω από το «Ντιρλαντά» δεν είναι απλώς η πορεία ενός τραγουδιού που έγινε παγκόσμια επιτυχία, αλλά και μια δικαστική διαμάχη που έφερε αντιμέτωπους τον Διονύση Σαββόπουλο με τον Καλύμνιο καπετάνιο Παντελή Γκίνη.
Ένα τραγούδι με ρίζες στους σφουγγαράδες
Το «Ντιρλαντά» γεννήθηκε στην Κάλυμνο και ήταν κάτι περισσότερο από ένα μελωδικό άσμα. Οι σφουγγαράδες το τραγουδούσαν κατά την ανάδυση των δυτών για να διασφαλίσουν ότι παρέμεναν σε εγρήγορση, αποφεύγοντας τη νόσο των δυτών – μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση λόγω φυσαλίδων αζώτου στο αίμα.
Με καταγωγή από το Αιγαίο, το τραγούδι κατέληξε να ηχογραφηθεί, να ακουστεί στα γήπεδα της Ελλάδας ως σύνθημα και να αποτελέσει τον πυρήνα μιας δικαστικής υπόθεσης που σημάδεψε την καριέρα του Διονύση Σαββόπουλου.
Η δημιουργία του «Ντιρλαντά» από τον Γκίνη
Η δικαστική απόφαση αποδέχτηκε ότι ο Παντελής Γκίνης, ένας καπετάνιος από την Κάλυμνο γνωστός και ως «Ντιρλαντάς», συνέθεσε το τραγούδι τη δεκαετία του 1960.
Λέγεται ότι ο Γκίνης συνέθετε σατιρικούς στίχους για το πλήρωμά του, κρατώντας τη λαγουδέρα με το ένα χέρι, και σε μία από αυτές τις στιγμές εμπνεύστηκε τον ρυθμό και τις συλλαβές «ντα-ντιρλάντα-ντα», τις οποίες επαναλάμβαναν ρυθμικά οι ναύτες του χτυπώντας παλαμάκια.
Η σύγκρουση με τον Σαββόπουλο
Ο Γκίνης ηχογράφησε το τραγούδι σε δίσκο 45 στροφών στην Αθήνα, με τη βοήθεια της Δόμνας Σαμίου. Από αυτήν την εκτέλεση το γνώρισε και ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο οποίος το συμπεριέλαβε στον δίσκο του «Το Περιβόλι του Τρελού» το 1969, παρουσιάζοντάς το ως διασκευή ενός παραδοσιακού τραγουδιού.
Η επιτυχία του τραγουδιού προκάλεσε αντιπαράθεση σχετικά με τα πνευματικά δικαιώματα. Ο Γκίνης ισχυρίστηκε ότι ήταν ο δημιουργός του, ενώ ο Σαββόπουλος υποστήριζε ότι ανήκει στη λαϊκή παράδοση και είναι «αδέσποτο».
Η μάχη στα δικαστήρια
Η υπόθεση οδηγήθηκε στη δικαιοσύνη. Ο εισαγγελέας αρχικά δέχτηκε ότι το τραγούδι είναι παραδοσιακό, με μαρτυρίες – όπως του Γιάννη Παπαϊωάννου – που υποστήριζαν ότι το γνώριζαν πριν την κυκλοφορία του από τον Σαββόπουλο.
Ο Σαββόπουλος είχε αφηγηθεί την εμπειρία του σε συνέντευξή του:
«Εγώ πήγα στο λαογραφικό αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών και μου δώσανε επίσημη γνωμάτευση ότι το τραγούδι είναι, όχι «αδέσποτο», αλλά τραγούδι της παράδοσης, ένα τραγούδι του Αιγαίου. Δεν μπορεί να ανήκει σε κανέναν. Και με αυτό ο εισαγγελέας αποφάνθηκε ότι δεν είναι κανενός. Α, εντάξει λέω δικαιώθηκα. Αλλά μετά έφτασε σε δίκη και κουβάλησε το μισό νησί που είπε ότι ήταν εκεί όταν το έγραφε, και εγώ ήμουν μόνο με τη βεβαίωση της Ακαδημίας και δεν πέρασε».
Μια από τις πιο έντονες στιγμές της δίκης ήταν η κατάθεση του Παπαϊωάννου, ο οποίος είπε ότι γνώριζε το τραγούδι ήδη από τη δεκαετία του ’30, στις ψαρόβαρκες του Πειραιά. Παρουσίασε μάλιστα την ταυτότητά του για να αποδείξει την επαγγελματική του ιδιότητα ως «αλιέας». Ωστόσο, το δικαστήριο τελικά δικαίωσε τον Παντελή Γκίνη.
Η διεθνής διαδρομή του τραγουδιού
Το «Ντιρλαντά» έγινε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ελληνικά τραγούδια στον κόσμο.
Το 1970, η Δαλιδά το ηχογράφησε με τίτλο “Darla dirladada” τόσο στα γαλλικά όσο και στα ιταλικά, μετατρέποντάς το σε παγκόσμια επιτυχία που έφτασε μέχρι και την Ιαπωνία. Στην Ελλάδα, εκτός από τον Γκίνη και τον Σαββόπουλο, το τραγούδι ερμήνευσαν και οι Νίκος Ξυλούρης, Μαρινέλλα και Δόμνα Σαμίου.
Λίγο καιρό μετά την ολοκλήρωση της δίκης, ο Παντελής Γκίνης έφυγε από τη ζωή λόγω προβλημάτων υγείας.
Πηγή: newsbeast.gr