Επαναστατική εξέταση αίματος για την πρώιμη διάγνωση του Αλτσχάιμερ

Τα νέα ευρήματα ενισχύουν την ελπίδα για πιο στοχευμένες, έγκαιρες και αποτελεσματικές θεραπείες.

Επιστήμονες ανέπτυξαν μια νέα εξέταση αίματος που μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ και στην αξιολόγηση του σταδίου στο οποίο βρίσκεται. Η εξέταση απευθύνεται σε ασθενείς με πρώιμα προβλήματα μνήμης και σκέψης και μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να επιλέξουν την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για κάθε περίπτωση.

Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, η εξέταση αυτή μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη για την επιλογή ασθενών που θα ωφεληθούν από νέα φάρμακα όπως τα donanemab και lecanemab, τα οποία επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου αλλά είναι αποτελεσματικά μόνο σε πρώιμα στάδια.

«Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ακριβή και οικονομικά προσιτά διαγνωστικά εργαλεία για το Αλτσχάιμερ, ειδικά τώρα που αρκετές χώρες έχουν εγκρίνει τα συγκεκριμένα φάρμακα», τόνισε, σύμφωνα με τον Guardian, ο καθηγητής Oskar Hansson από το Πανεπιστήμιο του Lund, ένας από τους συντάκτες της μελέτης.

Το «κλειδί» της νέας εξέτασης αίματος

Η νόσος Αλτσχάιμερ σχετίζεται με τη συσσώρευση δύο βασικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο: του β – αμυλοειδούς και της Τ. Οι επιστήμονες εντόπισαν ένα συγκεκριμένο θραύσμα της πρωτεΐνης Τ, γνωστό ως «eMTBR-tau243», το οποίο ανιχνεύεται στο αίμα και αντανακλά τα προβλήματα με τις πλάκες  πρωτεΐνης Τ στον εγκέφαλο, ένα από τα βασικά γνωρίσματα της νόσου.

Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Medicine, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 902 άτομα και διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα του eMTBR-tau243 ήταν υψηλότερα σε άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση και ακόμη υψηλότερα σε όσους έπασχαν από άνοια λόγω Αλτσχάιμερ. Αντίθετα δεν παρατηρήθηκε αύξηση σε άτομα με γνωστικά προβλήματα από άλλες αιτίες.

Η καθηγήτρια Tara Spires-Jones από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, σημείωσε ότι τα ευρήματα είναι επιστημονικά σημαντικά, καθώς ο νέος δείκτης αποδίδει καλύτερα από τις υπάρχουσες εξετάσεις και θα μπορούσε επιπλέον να χρησιμοποιηθεί και για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας φαρμάκων σε κλινικές δοκιμές. Ωστόσο, επισήμανε πως πρόκειται για μια πολύπλοκη εξέταση, η οποία απαιτεί εξειδικευμένα εργαστήρια και δεν είναι ακόμα έτοιμη για ευρεία χρήση.

Η Dr. Sheona Scales από τον οργανισμό Alzheimer’s Research UK ανέφερε στον Guardian ότι το eMTBR-tau243 είναι ένας από τους αρκετούς βιοδείκτες που ερευνώνται για χρήση σε αιματολογικές εξετάσεις. Η διαπίστωση ότι τα επίπεδά του σχετίζονται με την κατάσταση της μνήμης και της σκέψης του ατόμου, κάτι που δεν πετυχαίνουν πάντα οι απεικονιστικές εξετάσεις, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, τόνισε.

Και δεύτερη σημαντική ανακάλυψη για τη διάγνωση Αλτσχάιμερ

Παράλληλα, μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε επίσης στο Nature Medicine αποκάλυψε ότι η αναλογία δύο πρωτεϊνών (YWHAG και NPTX2) στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, το υγρό που βρίσκεται μέσα στον ιστό που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, σχετίζεται με το μέγεθος της γνωστικής εξασθένησης, ανεξάρτητα από τα επίπεδα των πλακών των β – αμυλοειδών και των Ταυ.

Η συγκεκριμένη έρευνα, με επικεφαλής επιστήμονες από τις ΗΠΑ, εξέτασε δείγματα από 3.397 άτομα σε ΗΠΑ, Σουηδία και Φινλανδία. Τα ευρήματα δείχνουν ότι η αναλογία YWHAG προς NPTX2 δίνει πιο ακριβή εικόνα για το αν ένα άτομο έχει γνωστικά προβλήματα και μπορεί να προβλέψει τη μελλοντική επιδείνωση.

Ο καθηγητής Tony Wyss-Coray από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, συγγραφέας της δεύτερης μελέτης, σημείωσε ότι αυτά τα δεδομένα μπορούν να αξιοποιηθούν για την επιλογή καταλληλότερων φαρμάκων αλλά και για τη βελτίωση της σχεδίασης κλινικών δοκιμών.

Τα νέα ευρήματα ενισχύουν την ελπίδα για πιο στοχευμένες, έγκαιρες και αποτελεσματικές θεραπείες κατά της νόσου Αλτσχάιμερ.