Μετά από ένα εκπληκτικό σερί σχεδόν 20 χρήσεων διαρκούς ανάπτυξης, με αυξήσεις τζίρου, κερδών και ταμειακών ροών, ο δαιμόνιος επιχειρηματίας δεν κατάφερε να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις του lockdown.
Πολλές φορές ο Απόστολος Βακάκης, ή Mr Jumbo, όπως τον γνωρίζουν οι περισσότεροι, έχει μιλήσει για πόλεμο.
Είτε μέσα από τις οικονομικές εκθέσεις του ομίλου θέλοντας, ενδεχομένως, να αποτυπώσει ακόμη και με ακραίο τρόπο το επενδυτικό ρίσκο, είτε απευθυνόμενος στους αναλυτές, όπως συνέβη στην τελευταία τηλεδιάσκεψη για τον σχολιασμό των αποτελεσμάτων του 2019 τον περασμένο Μάιο.
Και όντως μετά από ένα εκπληκτικό σερί σχεδόν 20 χρήσεων διαρκούς ανάπτυξης, με αυξήσεις τζίρου, κερδών και ταμειακών ροών, έχει κερδίσει πολλούς «πολέμους». Ωστόσο, τον πόλεμο του κορoνοϊού φαίνεται να τον έχει χάσει και για πρώτη φορά Χριστούγεννα και Jumbo δεν πάνε μαζί.
Παρότι ο πολυμήχανος επιχειρηματίας φαινόταν να είχε επίγνωση για το τι θα ακολουθήσει μετά το πρώτο γενικό απαγορευτικό, «βρισκόμαστε στην αρχή της κρίσης και όχι στο τέλος της», είχε δηλώσει τον Μάιο, η πραγματικότητα τον ξεπέρασε.
Κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown το ηλεκτρονικό κατάστημα του μεγαλύτερου retailer παιχνιδιών, ειδών βρεφανάπτυξης, ειδών δώρων, ειδών σπιτιού, βιβλιοχαρτοπωλείου κ.λπ. βγήκε νοκ άουτ από την αγάπη του κόσμου, όπως χαρακτηριστικά έλεγε η ανακοίνωση στο εμπορικό site της Jumbo. Το ηλεκτρονικό κατάστημα της Jumbo επανήλθε με σκαμπανεβάσματα μόλις μία εβδομάδα πριν τα Χριστούγεννα, αλλά κατά πολύ ελαφρύτερο αφού βγήκαν εκτός των χριστουγεννιάτικα είδη. Παράλληλα η εταιρεία, που έχει ταυτιστεί με το πρωτοποριακό marketing, δήλωσε αδυναμία να εξυπηρετήσει τους καταναλωτές μέσω της υπηρεσίας click away λόγω έλλειψης κατάλληλων υποδομών!
Σίγουρα δεν είναι ο μόνος λιανέμπορος που αναμετρήθηκε με τα περιοριστικά μέτρα λόγω COVID 19 και βγήκε νοκ άουτ, αλλά είναι ο μεγαλύτερος και το γεγονός συνεχίζει να σχολιάζεται έντονα στην αγορά, με τον Α. Βακάκη να δέχεται αυστηρή κριτική για την αντιμετώπιση της πρόκλησης του lockdown.
Χωρίς plan b;
Τι συνέβη λοιπόν; Ο βιομήχανος της χαράς, που χαρακτηρίζεται αν μη τι άλλο για την ευρηματικότητά του δεν είχε plan b για την αντιμετώπιση της «τέλειας καταιγίδας» και αιφνιδιάστηκε;
Ο ίδιος είπε σε πρόσφατη συνέντευξή του πως «ήταν και παραμένει αδύνατον να εκτρέψεις έναν ποταμό και να τον περάσεις μέσα από την τρύπα μιας βελόνας». Κι αυτό γιατί η εταιρεία είχε δημιουργήσει τις προϋποθέσεις να ανταποκριθεί στο 1/20 της ζήτησης σε σχέση με εκείνη που τελικά προέκυψε λόγω του καθολικού κλεισίματος των καταστημάτων, με αποτέλεσμα οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις να είναι τεράστιες.
Ο μαύρος κύκνος* στην προκειμένη περίπτωση ήταν η ανατροπή της βεβαιότητας ότι τα καταστήματα των επιχειρήσεων που βασίζουν τη δραστηριότητά τους σε εποχικά προϊόντα και παιχνίδια θα άνοιγαν αρκετές ημέρες πριν τα Χριστούγεννα. Κάτι που δεν έγινε γιατί τα επιδημιολογικά δεδομένα επιδεινώθηκαν. Με αυτή τη βεβαιότητα όμως παραγγέλθηκε νέο εμπόρευμα για το οποίο σήμερα δεν υπάρχει καν χώρος να αποθηκευτεί, καθώς ήδη οι αποθήκες της εταιρείας είναι γεμάτες.
Ταυτόχρονα, κανείς δεν ξέρει εάν θα εμφανιστεί και νέος μαύρος κύκνος σε ότι αφορά την πορεία του ηλεκτρονικού εμπορίου μόλις ομαλοποιηθεί η κατάσταση με την πανδημία. Πολλοί εκτιμούν ότι η έκρηξη των online πωλήσεων είναι κάτι παροδικό και θα υποχωρήσει μόλις λήξει η πανδημία. Εάν επαληθευτεί η πρόβλεψη αυτή, τα κεφάλαια που θα «καίγονταν» για την υποστήριξη του e-commerce θα παραμείνουν στο ταμείο. Για μια εταιρεία, όπως η Jumbo, που έως τώρα επικεντρώνει την ανάπτυξή της στα φυσικά καταστήματα, προφανώς το ηλεκτρονικό εμπόριο μόνο ως συμπληρωματικό μπορεί υπολογιστεί. Αρκεί βέβαια να μην εμφανιστεί ο νέος μαύρος κύκνος…
Απελευθέρωση παντού
Προς το παρόν πάντως, ο οπαδός της απελευθέρωσης των αγορών, από τις χρήσεις γης και τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές μέχρι τη διαχείριση της Ακρόπολης (!), δεν φαίνεται ότι θα υποστεί σαρωτική ήττα. Με το ταμείο της Jumbo ξέχειλο -τα χρηματικά διαθέσιμα και λοιπά κυκλοφορούντα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού ανέρχονταν σε 639,57 εκατ. ευρώ στην 30η Σεπτεμβρίου και η κεφαλαιοποίησή της να φθάνει τα 1,9 δισ. ευρώ- η απώλεια της εορταστικής περιόδου, όπου γίνεται το 1/3 του τζίρου της χρονιάς, είναι μεν τεράστιο πλήγμα, δεν θα φέρει όμως την απόλυτη καταστροφή.
Παρά τις όποιες «ενέσεις» ρευστότητας, το ζητούμενο παραμένει πόσο μετρητό είναι διατεθειμένος να «κάψει» ο επιχειρηματίας για να αντιμετωπιστεί η δύσκολη αυτή συγκυρία
Όπως άλλωστε αναφέρει σε πρόσφατη ανακοίνωσή της η Jumbo, ο Νοέμβριος εφέτος, με το δίκτυο των καταστημάτων στην Ελλάδα να είναι κλειστό και στην Κύπρο να είναι κλειστά τα 3 από τα 5 καταστήματα, κατέγραψε μείωση των πωλήσεων κατά -35% περίπου διευρύνοντας τις συνολικές απώλειες για το 11μηνο στο -10,7% από -7% κατά το δεκάμηνο του 2020.
Προφανώς η πορεία των οικονομικών μεγεθών τον Δεκέμβριο, με το lockdown στη χώρα μας να συνεχίζεται και το ψηφιακό κανάλι της εταιρείας φρακαρισμένο, θα είναι χειρότερη, με τις επιπτώσεις στο σύνολο της τρέχουσας χρήσης να είναι σημαντικές. Ωστόσο, σε καμία άλλη χώρα -από αυτές στις οποίες δραστηριοποιείται η Jumbo, ήτοι Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρος- δεν ισχύουν πλέον απαγορευτικά στη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων, που μεταφράζεται σε εισροή εσόδων.
Και επιπλέον υπάρχουν και οι συμφωνίες που είχε υπογράψει ο Απόστολος Βακάκης σχεδόν με όλους τους ιδιοκτήτες των οποίων ενοικιάζει τα καταστήματα στην Ελλάδα. Με βάση αυτές τις συμφωνίες, το ενοίκιο συνδέεται με τον τζίρο των καταστημάτων που μισθώνονται. Αυτό σημαίνει ότι τα έξοδα της Jumbo για ενοίκια την περίοδο του lockdown είναι χαμηλά.
Παρά τις όποιες «ενέσεις» ρευστότητας πάντως, το ζητούμενο παραμένει πόσο μετρητό είναι διατεθειμένος να «κάψει» ο επιχειρηματίας για να αντιμετωπιστεί η δύσκολη αυτή συγκυρία.
Αφοπλιστική ειλικρίνεια
Μετρημένος στις κουβέντες του, εργασιομανής, σκληρός διαπραγματευτής και αφοπλιστικά ειλικρινής ο 66χρονος Απόστολος Βακάκης δεν χαϊδεύει αυτιά, ενώ θέλει να είναι πάντα ένα βήμα μπροστά. Από το να ψάχνει και άλλες ασιατικές αγορές, εκτός της αγαπημένης του Κίνας, μέχρι να διαφοροποιεί το προϊοντικό μίγμα των καταστημάτων του προκειμένου να προλάβει τις καταναλωτικές επιθυμίες, αλλά και να προτείνει για όταν αρθούν τα περιοριστικά μέτρα να δοθεί δυνατότητα λειτουργίας των καταστημάτων 7 ημέρες την εβδομάδα και 12 ώρες ημερησίως, φυσικά για όσους το θελήσουν και για χρονική περίοδο που θα καλύψει και τη ζήτηση του Πάσχα.
Η πρότασή του αυτή προκάλεσε μάλιστα την «παρέμβαση» μελών του Ρουβίκωνα στο σπίτι του, στην Πολιτεία. Το άμεσο μέλλον θα δείξει εάν η κυβέρνηση, την οποία σημειωτέον ο Mr Jumbo θεωρεί «ασφαλές λιμάνι», αποδεχθεί ή όχι τις προτάσεις του.
*Η θεωρία του Μαύρου Κύκνου, που διατύπωσε το 2007 ο Nassim Nicholas Taleb στο βιβλίο του The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable, περιγράφει την αδυναμία του ανθρώπου να προβλέψει κάποια ξαφνικά γεγονότα ή συμβάντα, που όμως είναι ικανά να προκαλέσουν μια δραματική αλλαγή στην ιστορία, είτε αρνητική είτε θετική.