Τουρκία: “Πνίγεται” στη νομισματική καταιγίδα ο Ερντογάν – Σε απόγνωση οι πολίτες, μισθοί γίνονται “ψίχουλα”
Η τουρκική λίρα έχει φτάσει στο ναδίρ, η Τουρκία βυθίζεται σε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, οι πολίτες δεν ξέρουν αν θα μπορούν να αγοράσουν τα απαραίτητα. Η οργή για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και την κυβέρνησή του μεγαλώνει κάθε μέρα και περισσότερο.
Κι αν ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συμπεριφέρεται σαν να μη συμβαίνει τίποτα, κι αν μιλά για συνωμοσία και δηλώνει αισιόδοξος, οι πολίτες ξέρουν πως δεν μπορούν να είναι βέβαιοι για τίποτα. Η τουρκική λίρα έκλεισε χθες (23.11.2021) με τη μεγαλύτερη πτώση της από τις 10 Αυγούστου 2018. Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, πολίτες στην Τουρκία βγήκαν στους δρόμους και το σύνθημα «Ερντογάν παραιτήσου» ή «κυβέρνηση παραιτήσου» ακούστηκε δυνατά και έγινε trend στο twitter.
Και πως να μην φουντώσει η οργή όταν ο μισθός, με την ισοτιμία, δεν είναι ούτε 200 ευρώ (!), όταν βασικά αγαθά κοστίζουν… χρυσάφι, όταν από τη μια ώρα στην άλλη, τα πράγματα αλλάζουν δραματικά.
Η τουρκική λίρα καταγράφει τη μια πτώση ρεκόρ μετά την άλλη. Η χθεσινή κατάρρευση ήταν από τις μεγαλύτερες. Το τουρκικό νόμισμα έφτασε σε νέο ιστορικό χαμηλό, με την ισοτιμία του έναντι του αμερικανικού δολαρίου να υποχωρεί σχεδόν στο 13:1, βυθίζοντας λίγο ακόμη πιο βαθιά τη χώρα στην οικονομική κρίση.
Το μεσημέρι, η τουρκική λίρα βρισκόταν στα τάρταρα, έχανε 15% και η ισοτιμία της έναντι του αμερικανικού δολαρίου ξεπέρασε για λίγο το επίπεδο 13,45:1. Έκλεισε με τη μεγαλύτερη πτώση από τη 10η Αυγούστου 2018.
Και όλα αυτά την επόμενη μέρα από τη διαβεβαίωση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πως η Τουρκία δεν θα αλλάξει νομισματική πολιτική, θα συνεχίσει να «αντιστέκεται στις πιέσεις» εκείνων που πιέζουν για αύξηση των επιτοκίων.
Η πιο οδυνηρή συνέπεια της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Τουρκία και με τον πληθωρισμό σχεδόν στο 20% είναι πως οι εισαγωγές ακριβαίνουν. Και αυτό σημαίνει ότι ακριβαίνουν βασικά προϊόντα.
Για πολλούς Τούρκους, η ακατάπαυστη πτώση της αξίας του νομίσματος και η κατακόρυφη άνοδος των τιμών, ακόμη κι από ώρα σε ώρα, σημαίνει πως πρέπει να λογαριάζουν τα πάντα, όχι το αν θα πάνε διακοπές αλλά το τι αγοράζουν για να βγάλουν την εβδομάδα.
Ήδη, για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, το κόστος ζωής είναι αβάσταχτο. Ορισμένοι προσπαθούν να αποταμιεύσουν ποσά σε χρυσό, καθώς ο πληθωρισμός έχει φθάσει –επισήμως– σχεδόν στο 20% από την αρχή της χρονιάς.
Σε ό,τι αφορά τον Τούρκο μισθωτό, ο καθαρός κατώτερος μισθός συρρικνώθηκε από τα 380 δολάρια (σχεδόν 338 ευρώ) τον Ιανουάριο στα 224 δολάρια (199 ευρώ) χθες, στην ισοτιμία της ημέρας.
Κραυγή απόγνωσης
Αρκετοί Τούρκοι ομολογούν πως δεν μπορούν να σταματήσουν να παρακολουθούν την πορεία της συναλλαγματικής ισοτιμίας και να κάνουν συνεχώς υπολογισμούς για τα έξοδά τους, υπολογισμούς που «αλλάζουν 100 φορές την ημέρα».
Στα social media, τα hashtags που κυριαρχούν μεταξύ των χρηστών στην Τουρκία είναι αρκετά ενδεικτικοί του κλίματος: «Βυθιζόμαστε», «κυβέρνηση παραιτήσου», «Ερντογάν παραιτήσου», «Δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα».
Στην πόλη Ντιγιάρμπακιρ, έμποροι έκαψαν ψεύτικα δολάρια στον δρόμο. «Δεν μπορούμε να κλείσουμε μάτι, δεν ξέρουμε ποιο είναι το μέλλον μας», είπε ένας.
Αρκετοί εργαζόμενοι ή συνταξιούχοι λένε πως με το που θα πάρουν τον μισθό ή τη σύνταξή τους, μετατρέπουν αμέσως το ποσό σε συνάλλαγμα. Ο Εμιρχάν Μετίν, 28 ετών, δικηγόρος, εξηγεί πως το κάνει «για έχει κάποιο νόημα» κάθε υπολογισμός του. «Είναι σχεδόν αδύνατο να συγκεντρωθώ ή να μιλήσω για οτιδήποτε άλλο» πέρα από την οικονομική κρίση, προσθέτει.
«Συνωμοσία» βλέπει ο… αισιόδοξος Ερντογάν
Το βράδυ της Δευτέρας, μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έφτασε στο σημείο να καταγγείλει «συνωμοσία» εναντίον της τουρκικής οικονομίας.
«Βλέπουμε καθαρά το παιγνίδι ορισμένων με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, με τα νομίσματα, με τα επιτόκια, με τις αυξήσεις τιμών», είπε.
Η τοποθέτησή του αυτή συνέβαλε στην κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος μερικές ώρες αργότερα.
Ο Τούρκος πρόεδρος επιμένει πως τα επιτόκια δεν θα αυξηθούν.
Την περασμένη Πέμπτη, η τουρκική κεντρική τράπεζα μείωσε ξανά το κατευθυντήριο επιτόκιό της –για τρίτη φορά μέσα σε λιγότερους από δυο μήνες–, από το 16% στο 15%, όπως αξίωνε ο Τούρκος πρόεδρος, που εκφράζει πάντα την εχθρότητά του στα υψηλά επιτόκια, κατ’ αυτόν τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη, άποψη που δεν συνάδει ακριβώς με την τρέχουσα οικονομική ορθοδοξία.
Για τον Τίμοθι Ας, αναλυτή της BlueBay Asset Management ειδικευμένο στην Τουρκία, ο Ερντογάν «έχει χάσει τον έλεγχο. Μηδέν διακυβέρνηση, μηδέν αξιοπιστία. Δεν υπάρχει πια κεντρική τράπεζα στο τιμόνι».
Ο αρχηγός του τουρκικού κράτους, η δημοτικότητα του οποίου βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από οποτεδήποτε τα 19 χρόνια που ασκεί την εξουσία, μοιάζει να επιδιώκει οικονομική ανάπτυξη με κάθε κόστος, ελπίζοντας προφανώς πως χάρη σε αυτή θα επανεκλεγεί το 2023. Η μείωση των επιτοκίων –όπως το βλέπει ο Ερντογάν– θα φθηνύνει τις τουρκικές εξαγωγές, θα συμβάλει να γίνουν επενδύσεις, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας.
Όμως η νομισματική πολιτική της χώρας δέχεται σωρεία επικρίσεων, κυρίως για την έλλειψη ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας, με το νόμισμα να υποχωρεί ολοένα πιο συχνά πλέον σε νέα ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου των ΗΠΑ – και με την πιο οδυνηρά απτή συνέπεια να είναι πως ακριβαίνουν οι εισαγωγές.
Σφυρίζουν αδιάφορα οι εφημερίδες που στηρίζουν τον Ερντογάν
Οι συμπολιτευόμενες εφημερίδες πάντως, δεν έχουν ούτε μια αναφορά στα πρωτοσέλιδά τους για την υποτίμηση της λίρας. Ενδεικτικά η Hurriyet μπορεί να μην γράφει κάτι για την οικονομία αλλά ενημερώνει τους Τούρκους πολίτες για μια τραγουδίστρια που «επέστρεψε» με νέο τραγούδι. Η Sabah από την άλλη κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο «Δεν θα γίνουν πρόωρες εκλογές».
Αντίθετα ο αντιπολιτευόμενος Τύπος ασκεί σκληρή κριτική στην κυβέρνηση Ερντογάν. Η Karar γράφει για εφιαλτική ημέρα για την τουρκική λίρα που «έμεινε χωρίς αξία» και η Cumhuriyetγράφει πως «Έριξαν το λαό στην πυρά και τον κοροϊδεύουν».
Οργή στην αντιπολίτευση
«Δεν έχει ενσκήψει ποτέ τέτοια καταστροφή στην ιστορία της δημοκρατίας», τόνισε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP, αξιωματική αντιπολίτευση), προσάπτοντας την ευθύνη για την ελεύθερη πτώση της λίρας προσωπικά στον Ερντογάν, ο οποίος κυβερνά την Τουρκία από το 2003. Κατά τον Κιλιτσντάρογλου, ο αρχηγός του κράτους έχει μετατραπεί σε «πρόβλημα εθνικής ασφαλείας» για την Τουρκία.
Για τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, ιδρυτικό μέλος του ισλαμοδημοκρατικού κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου, που πλέον αποχώρησε και ίδρυσε δικό του κόμμα, τα μέτρα που παίρνει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελούν «προδοσία» και «όχι άγνοια».
Οι αρχηγοί των παρατάξεων της αντιπολίτευσης συγκάλεσαν έκτακτες συνεδριάσεις των κομματικών οργάνων τους για να εξετάσουν τη νέα κατάρρευση της λίρας, τη δεύτερη χειρότερη στην ιστορία.
Για τον Κρεγκ Έρλαμ, αναλυτή της πλατφόρμας επενδύσεων OANDA, «κάποιος λόγος υπάρχει που οι κεντρικές τράπεζες είναι ανεξάρτητες και ιδού τι συμβαίνει όταν κάποιος ξεπερνά τα εσκαμμένα. Μια τέλεια νομισματική καταιγίδα». Κατά τον ίδιο, «πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα για να αλλάξουν τα πράγματα τώρα», διότι σε διαφορετική περίπτωση «θα χειροτερέψουν και η πίεση θα γίνει αφόρητη».
«Όσο βρίσκομαι σε αυτή τη θέση, θα συνεχίσω να μάχομαι εναντίον των υψηλών επιτοκίων», διεμήνυσε, πάντως, ο Ερντογάν απευθυνόμενος στο τουρκικό κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα, επικαλούμενος ως και την απαγόρευση της τοκογλυφίας στο Κοράνι.
Από το 2019, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέπεμψε τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας που είχαν διαφορετική άποψη για τα πράγματα από τον ίδιο, υπονομεύοντας περαιτέρω την εμπιστοσύνη των αγορών.
Δείτε σχετικό video του OPEN εδώ:
Με πληροφορίες από newsit.gr, skai.gr, OPEN TV και από ΑΠΕ – ΜΠΕ.