Μια σάτιρα που ξεπέρασε τα όρια της σκηνής και έφερε μέχρι και σύλληψη, στιγμάτισε για πάντα την καριέρα του Λάκη Λαζόπουλου και άνοιξε μεγάλη συζήτηση για την ελευθερία του λόγου στην Ελλάδα των 80s.
Μια νύχτα που θύμιζε άλλες εποχές
Εάν κάποιος αγνοούσε την ημερομηνία, θα πίστευε πως βρίσκεται σε μια άλλη εποχή, μακριά από κάθε έννοια δημοκρατίας. Ήταν 31 Ιουλίου 1987 όταν άνδρες της Εισαγγελίας μπήκαν στο καμαρίνι του Λάκη Λαζόπουλου στο θέατρο «Αθήναιον», λίγο μετά την πρεμιέρα της νέας του παράστασης, και τον οδήγησαν στην Ασφάλεια όπου και κρατήθηκε για ολόκληρη τη νύχτα.
Η αιτία; Η επιθεώρηση που είχε γράψει και σκηνοθετήσει ο ίδιος, με τίτλο «Τι είδε ο Γιαπωνέζος». Μια παράσταση που σατίριζε ανοιχτά την πολιτική πραγματικότητα της εποχής.
Σύλληψη και της Παναγιωτοπούλου
Η κατάσταση πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις όταν η Άννα Παναγιωτοπούλου, που συμμετείχε στην παράσταση, πήγε στην Ασφάλεια για να διαμαρτυρηθεί μαζί με άλλους συναδέλφους της και συνελήφθη και η ίδια. Ήταν η σπίθα που έκανε το θέμα να φουντώσει.
Το θεατρικό περιελάμβανε μεταξύ άλλων τη φράση:
«Να κάνεις δεξίωση και αυτό να λέγεται θεσμός της Δημοκρατίας και μετά εμείς πρέπει να το σεβαστούμε; Να μην γελάμε; Είναι δυνατόν να βλέπεις αυτές τις μουράκλες και να μην γελάς; Ποιος θεσμός θα σε κρατήσει; Δε σε κρατάει τίποτα!».
Η επίμαχη ατάκα και η παρέμβαση των αρχών
Αυτό όμως που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν μια ακόμη πιο αιχμηρή ατάκα, που αναφερόταν προσωπικά στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Χρήστο Σαρτζετάκη:
«Κάθε βράδυ στις 3 του τηλεφωνεί ο Ανδρέας Παπανδρέου και αφού του λέει τη φράση είσαι μαλ…ας, του το κλείνει».
Η κατηγορία που απαγγέλθηκε στον Λαζόπουλο ήταν «προσβολή του θεσμού του Προέδρου της Δημοκρατίας».
Η απρόσμενη υπεράσπιση από τη Βουγιουκλάκη
Η Αλίκη Βουγιουκλάκη εμφανίστηκε στο δικαστήριο ως μάρτυρας υπεράσπισης του Λαζόπουλου και δεν δίστασε να τα βάλει ανοιχτά με τον Σαρτζετάκη.
«Και παλιά σατιριζόταν ο κ. Τσάτσος, ή ο κ. Καραμανλής, αλλά ποτέ δεν συνελήφθη κανένας. Ο τωρινός πρόεδρος είναι ειδική περίπτωση και δεν έχει χιούμορ», είπε χαρακτηριστικά.
Η στάση της συζητήθηκε πολύ, κυρίως γιατί στο παρελθόν είχε αποτελέσει στόχο σάτιρας του ίδιου του Λαζόπουλου. Παρ’ όλα αυτά, η υποστήριξή της έδειξε μεγαλοψυχία και αποτέλεσε την αρχή μιας στενής φιλίας μεταξύ τους.
Χατζιδάκις και Λαζόπουλος απέναντι στη λογοκρισία
Ιδιαίτερο βάρος στην υπόθεση έδωσε και η δημόσια δήλωση του Μάνου Χατζιδάκι, που χαρακτήρισε την κίνηση ως
«την πιο αισχρή, ανελεύθερη πράξη της κυβερνήσεως, που έχει γίνει τον τελευταίο καιρό. Φοβάμαι πως ο αυριανισμός γίνεται καθεστώς. Αγανάκτησα!».
Ο ίδιος ο Λαζόπουλος όταν ρωτήθηκε στο δικαστήριο για την έννοια των λόγων του, απάντησε:
«Εγώ δεν εννοώ τίποτα. Ο κόσμος εννοεί. Άλλωστε, η κόντρα μεταξύ του πρωθυπουργού και του προέδρου της Δημοκρατίας εμφανίζεται καθημερινά στον Τύπο. Μπορεί και να μην είναι αλήθεια. Η επιθεώρηση δεν λέει πάντα την αλήθεια. Μήπως όμως η τηλεόραση λέει πάντα την αλήθεια; Γιατί αυτούς δεν τους συλλαμβάνουν;».
Η επίσημη απάντηση της Προεδρίας
Στις 3 Αυγούστου, η Προεδρία της Δημοκρατίας πήρε θέση, δηλώνοντας πως ο Σαρτζετάκης ενημερώθηκε για την υπόθεση από τον Τύπο και πως δεν είχε ζητήσει καμία απολύτως παρέμβαση της Δικαιοσύνης, άμεσα ή έμμεσα.
Η επίσημη εκδοχή ήταν ότι ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Δημήτρης Ευθυμιάδης, που έμενε πολύ κοντά στο θέατρο, αποφάσισε αυτοβούλως να κινηθεί, καθώς άκουγε καθημερινά το περιεχόμενο της παράστασης.
Δικαστική αθώωση και θρίαμβος στην κοινή γνώμη
Τελικά, τόσο ο Λάκης Λαζόπουλος όσο και η Άννα Παναγιωτοπούλου αθωώθηκαν. Η απόφαση θεωρήθηκε σημαντική για τα όρια της λογοκρισίας και, αντί να στιγματιστούν, αναδείχθηκαν σε εκπροσώπους της ελευθερίας της έκφρασης. Από κατηγορούμενοι, βρέθηκαν στη θέση των κατηγόρων απέναντι στον συντηρητισμό.
Την επόμενη κιόλας παράσταση, πάνω από 1.000 θεατές βρέθηκαν στο θέατρο για να δουν αν ο Λαζόπουλος θα επαναλάμβανε την ατάκα.
Όταν έφτασε εκείνη η στιγμή, είπε:
«Στην Ηρώδου Αττικού, Γιαπωνέζο μου, μένει ο…»
και σταμάτησε για λίγο. Το κοινό φώναξε «Πες το», κι εκείνος με χιούμορ και ψυχραιμία απάντησε:
«Τώρα το φτιάχνω, δεν το έχω βρει ακόμα».
Η παράσταση που απογειώθηκε
Το κοινό αγκάλιασε με ενθουσιασμό την παράσταση, η οποία από μια μέτρια έναρξη εκτοξεύθηκε οικονομικά και επικοινωνιακά. Τα έσοδα ξεπέρασαν τις 8 εκατομμύρια δραχμές την εβδομάδα.
Ήταν ένα γεγονός που αποκάλυψε τη σχετικοποίηση της «Αλλαγής» στα τέλη των 80s. Μια εποχή όπου το κοινωνικό τοπίο άλλαζε, αλλά όχι απαραίτητα προς την κατεύθυνση της απόλυτης ελευθερίας.
Πηγή: menshouse.gr