Οι συγγενείς 37 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων και του συγκυβερνήτη, δεν πήραν ποτέ τις απαντήσεις που έψαχναν
Δεν είναι εύκολο σε ένα αεροπορικό δυστύχημα να υπάρχουν επιζώντες. Είναι η φύση της καταστροφής τέτοια – συνήθως συντριβή του αεροσκάφους με ό,τι αυτό συνεπάγεται – που δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για επιβίωση μετά από το απευκταίο συμβάν.
Στην ιστορία τέτοιων περιπτώσεων στον εναέριο ελληνικό χώρο, μόνο ένα ήταν αυτό που είχε επιζήσαντες. Και αυτό συνέβη διότι η πρόσκρουση δεν έγινε στη στεριά, αλλά στη θάλασσα, που σημαίνει ότι υπολειπόταν σε σφοδρότητα.
Πρόκειται για το σκάφος NAMC YS-11A της Ολυμπιακής Αεροπορίας, ένα δικινητήριο «τουρμποελικοφόρο» ιαπωνικής κατασκευής, που απογειώθηκε στις 21 Οκτωβρίου του 1972 από την Κέρκυρα με προορισμό την Αθήνα. Η πτήση, με 49 επιβάτες και τετραμελές πλήρωμα, ξεκίνησε στις 19:55 από το «Ιωάννης Καποδίστριας» και επρόκειτο να προσγειωθεί στο Ελληνικό στις 21:06.
Ήταν μια βραδιά με άστατες καιρικές συνθήκες και κατά τόπους καταιγίδες. Μετά την απογείωση, το αεροπλάνο ανέβηκε πάνω από τα σύννεφα και με σχετικές αναταράξεις κατά τη διαδρομή, έφθασε μέχρι την Κόρινθο. Στο ραντάρ του Ελληνικού ο ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας το έχανε πολλές φορές από την οθόνη του, διαπιστώνοντας επιπλέον ότι ο κυβερνήτης αντιμετώπιζε δυσκολίες.
Οι πυρήνες των καταιγίδων φαίνονται και αυτές σα στίγματα μέσα στο ραντάρ, τον έκαναν πολλές φορές να αμφιβάλλει αν το μικρό φωτεινό στίγμα στην οθόνη ήταν το αεροπλάνο ή ο πυρήνας κάποιας καταιγίδας.
Αυτός είναι και ο λόγος που κάποια στιγμή ο ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας λέει στον κυβερνήτη να πετάξει πιο ψηλά. Ακόμα όμως και πάνω από τα 15.000 πόδια οι καταιγίδες καθιστούσαν δυσχερή την αναγνώριση του αεροσκάφους. Ο Πύργος Ελέγχου δίνει νέα εντολή προς τον κυβερνήτη να πετάξει προς νότο. Το αεροσκάφος βγαίνει από την κανονική πορεία, διαγράφει ένα νοητό ημικύκλιο και προσεγγίζει το αεροδρόμιο της Αθήνας. Ο πιλότος ζητάει άδεια να προσγειωθεί άμεσα αν είναι ελεύθερος ο διάδρομος.
«Θα βρεις ένα σύννεφο μπροστά σου. Αν μπεις μέσα θα βρεθείς σε δύσκολη θέση, απομακρύνσου αμέσως και κατευθύνσου προς την Κόρινθο. Πρόσεξε, υπάρχει καταιγίδα», του λέει ο Πύργος Ελέγχου.
Ο πιλότος δεν σπουδαιολόγησε τον κίνδυνο, αναφέροντας λίγο αργότερα: «Οκ., προχωρώ… Αυτή τη στιγμή μπαίνω στο σύννεφο. Μόλις βγω, προσγειώνομαι αμέσως». Η απάντηση που του δίνει ο ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας είναι και η τελευταία στη συνομιλία τους. «Να βρίσκεσαι σε διαρκή επαφή. Είναι επικίνδυνα… Οκ.;»
Με τόση καθυστέρηση λόγω των καιρικών συνθηκών, η ώρα έχει φτάσει πια 9:31. Για το πλήρωμα και τους επιβάτες του αεροσκάφους έχει φτάσει η ώρα «μηδέν».
Αντί το αεροπλάνο να προσγειωθεί, το φωτεινό στίγμα που το απεικόνιζε την οθόνη εξαφανίζεται. Όλες οι κλήσεις από τον Πύργο Ελέγχου έμειναν αναπάντητες και όταν πια σήμανε συναγερμός, ήταν πολύ αργά. Κανείς δεν ήξερε με ποιο τρόπο είχε πέσει το αεροπλάνο. Σαν σε σενάριο ευφάνταστης ταινίας δράσης του Hollywood, την τραγική είδηση ανήγγειλε ένας από τους διασωθέντες επιβάτες.
Το αεροπλάνο είχε καταπέσει σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από το αεροδρόμιο Ελληνικού, στη θαλάσσια περιοχή της Βούλας, κοντά στο θεραπευτήριο του ΠΙΚΠΑ.
Ο ζωγράφος Νίκος Στεφάνου υπήρξε ο πιο ψύχραιμος απ’ όλους. Μόλις διαπίστωσε πώς το αεροπλάνο έπεσε στη θάλασσα, γδύθηκε για να μην τον δυσκολεύουν τα ρούχα κι έμεινε μόνο με το εσώρουχο. Άνοιξε την πόρτα και βούτηξε στη θάλασσα. Μετά από περίπου 20 λεπτά βγήκε στη στεριά και κατευθύνθηκε προς τους θαλάμους του ΠΙΚΠΑ.
Μόλις έφθασε στο κεντρικό κτίριο, άνοιξε την πόρτα, αντικρίζοντας έντρομες τις νοσοκόμες. «Μη φοβάστε, δεν είμαι δράκος. Έπεσε στη θάλασσα το αεροπλάνο της Ολυμπιακής απ’ την Κέρκυρα. Ήμουν επιβάτης και σώθηκα. Τηλεφωνήστε και πείτε ότι το αεροπλάνο έπεσε».
Μετά την προσθαλάσσωση ακολούθησε η βύθιση. Για 37 από τους 53 επιβάτες η μοίρα ήταν τραγική. Όταν έπεσε το αεροπλάνο στα παγωμένα νερά, όλοι ήταν ζωντανοί. Μολονότι χτύπησαν, κατά την πρόσκρουση στο νερό, στα μπροστινά καθίσματα, κανείς δεν σκοτώθηκε εξαιτίας της.
Στους πνεύμονές τους βρέθηκε υγρό, στοιχείο που αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα πως πέθαναν από πνιγμό, μετά την πτώση του αεροπλάνου. Αγνοείτο μόνο ένα νήπιο που προφανώς παρασύρθηκε από τα κύματα. Το τελευταίο πτώμα βρέθηκε δεμένο στη θέση του όταν ανασύρθηκε η άκατος του αεροσκάφους
Δεκαέξι ήταν οι διασωθέντες, μεταξύ των οποίων και ο κυβερνήτης Πάτροκλος Θωμαδάκης. Όταν έφτασαν στο σημείο τα σωστικά συνεργεία, σχεδόν όλοι είχαν ήδη καταφέρει να φτάσουν μέχρι τη στεριά.
«Καθόμουν στην 14η σειρά. Τότε αντιλήφθηκα μια μεγάλη τρύπα στην άτρακτο, απ’ όπου έμπαινε νερό. Αμέσως γύρισα πίσω προς την αριστερή πόρτα της ουράς, όπου αρκετοί επιβάτες και μία αεροσυνοδός έβγαιναν. Μετά από λίγο βρέθηκα στη θάλασσα. Ήταν καμιά δεκαριά εκεί γύρω. Αρχίσαμε να κολυμπάμε, τα κύματα ήταν μεγάλα, έβρεχε, η κηροζίνη είχε χυθεί στη θάλασσα. Όλα τούτα έκαναν πολύ δύσκολο το κολύμπι. Δεν μπορούσαμε ν’ αναπνεύσουμε», περιέγραψε ο Μιχάλης Κανταρτζόπουλος, ένας από τους 16 επιβαίνοντες που κατάφεραν να κολυμπήσουν ως την στεριά.
Στην κατάθεση του ο κυβερνήτης επικαλέστηκε βλάβη στα όργανα του αεροσκάφους, κάτι ωστόσο που δεν αποδείχτηκε ποτέ. Πολλοί υποστήριξαν ότι λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών μπέρδεψε την παραλιακή λεωφόρο με το διάδρομο προσγείωσης.
Προσπαθώντας να λύσουν το γρίφο της τραγωδίας, οι Αρχές σύστησαν μια 9μελη επιτροπή διερεύνησης, που εξέδωσε το πόρισμά του περίπου ενάμιση χρόνο αργότερα, τον Ιούνιο του 1974.
Η εκδοχή της μηχανικής βλάβης αποκλείστηκε και ως πιθανότερο αίτιο αναφέρθηκε η κάθοδος του αεροσκάφους κάτω από τα ελάχιστα επιτρεπόμενα όρια. Δεν έγινε όμως ποτέ γνωστό τι προκάλεσε την κάθοδο αυτή και γιατί λίγα μόνο μέτρα μακριά από το διάδρομο, αντί το αεροσκάφος να προσγειωθεί βούτηξε στο νερό.
Το δικαστήριο αθώωσε τον κυβερνήτη κι έτσι προέκυψε η πολύ σπάνια περίπτωση όπου ούτε το αεροσκάφος παρουσίασε κάποια βλάβη, ούτε ο πιλότος επωμίστηκε την ευθύνη του ανθρώπινου λάθους.
Οι συγγενείς 37 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων και του συγκυβερνήτη Δημήτρη Βασταρδή, δεν πήραν ποτέ τις απαντήσεις που έψαχναν. Η αυλαία της τραγωδίας έπεσε χωρίς ενόχους ή υπευθύνους. Ίσως διότι οι Αρχές βρέθηκαν στην άβολη θέση να είναι ο κυβερνήτης του αεροσκάφους ένας από τους επιζώντες…