Η Μακρόνησος, το Βλέμμα του Οδυσσέα, ο δρόμος του μεγαλύτερου κωμικού μας που δεν οριοθετήθηκε ποτέ.
Ο καλός μας άνθρωπος έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν 9 χρόνια.
Ήταν σαν σήμερα, 3 Μαΐου 2011, όταν ο σπουδαίος ηθοποιός μας έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό.
Ο Βέγγος ταυτίστηκε με την εικόνα του αεικίνητου ανθρώπου (“τρέχω σαν τον Βέγγο” λέμε ακόμη), ενώ η ατάκα του “καλέ μου άνθρωπε!” τον χαρακτήρισε προσωπικά, καθώς ξεχώρισε για το ήθος και τη σεμνότητά του. Άλλωστε, ο Βέγγος δεν ήταν ποτέ “σταρ’, αλλά ένας άνθρωπος “της διπλανής πόρτας” με αστείρευτο ταλέντο.
Γεννήθηκε στο Νέο Φάληρο, στις 29 Μαΐου του 1927. Ήταν μοναχοπαίδι του Βασίλη και της Ευδοκίας Βέγγου. Ο πατέρας του ήταν υπάλληλος στην Εταιρεία Ηλεκτρισμού και ήρωας της Αντίστασης. Μετά τον πόλεμο εκδιώχθηκε από τη δουλειά του, εξαιτίας των πολιτικών του φρονημάτων. Έτσι, ο Θανάσης άρχισε να εργάζεται από μικρός για να βοηθήσει την οικογένειά του, από την οποία έλαβε και τα δικά του πολιτικά φρονήματα. Για πολλά χρόνια ασχολήθηκε με την επεξεργασία δερμάτων, ενώ παράλληλα έκανε διάφορα μικροθελήματα στη γειτονιά του, πριν γίνει ο πιο αγαπητός ηθοποιός της γενιάς του.
Χαρακτηριστικό του πόσο τον λάτρεψε το κοινό είναι το γεγονός πως στην κηδεία του στο Θησείο, τον αποχαιρέτισε μια πραγματική λαοθάλασσα.
Ήταν παντρεμένος με την Ασημίνα Βέγγου, με την οποία απέκτησε δυο γιους κι έζησε μαζί της μέχρι το τέλος της ζωής του.
Με αφορμή τα οκτώ χρόνια από τον θάνατο του “καλού μας ανθρώπου”, πάμε παρακάτω να θυμηθούμε πέντε σταθμούς από την καριέρα του.
1. Η θητεία στη Μακρόνησο και οι πρώτοι ρόλοι
Την περίοδο 1948-1950 υπηρέτησε τη θητεία του ως “ανεπιθύμητος” φαντάρος στη Μακρόνησο. Εκεί γνωρίστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο.
Η εμμονή του Βέγγου με την σκόνη αποτυπωνόταν σε πολλές ταινίες του. Την απέκτησε από τη Μακρόνησο:
Αυτή η γνωριμία με τον Κούνδρουρο οδήγησε στην πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο, το 1954, στην ταινία Μαγική Πόλη του Κούνδουρου. Για τα επόμενα πέντε χρόνια έπαιξε μικρούς ρόλους, εργαζόμενος παράλληλα και ως φροντιστής στα κινηματογραφικά πλατό. Την περίοδο αυτή εμφανίστηκε σε μερικές από τις πιο ιστορικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, όπως “Ο δράκος”, “Διακοπές στην Αίγινα”, “Μανταλένα”, “Ο Ηλίας του 16ου”, “Ποτέ την Κυριακή”.
Ο πρώτος του μεγάλος ρόλος ήταν μαζί με τον Νίκο Σταυρίδη στην ταινία “Οι δοσατζήδες” του 1960. Τον ίδιο καιρό, το 1959, πήρε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ηθοποιού, όχι από Σχολή αλλά ως εξαιρετικό ταλέντο με εξετάσεις σε ειδική επιτροπή. Η πρώτη του θεατρική παράσταση ήταν στην επιθεώρηση “Ομόνοια πλατς-πλουτς”, δίπλα στους Νίκο Ρίζο και Γιάννη Γκιωνάκη, επίσης το 1959. Από τότε άρχισε να αναπτύσσει το δικό του στυλ και να μετατρέπει τις παραγωγές στις οποίες έπαιζε σε one-man show.
2. Ο ρόλος του αεικίνητου κωμικού
Με τον σκηνοθέτη Πάνο Γλυκοφρύδη άρχισε να αναπτύσσει τον τύπο του νευρικού, αεικίνητου τύπου, που τον καθιέρωσε και αρχίζει να γίνεται δημοφιλής.
Οι ταινίες “Ψηλά τα χέρια, Χίτλερ”, “Μην είδατε τον Παναή”, “Ζήτω η τρέλλα!”, “Πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης” τον καθιέρωσαν στο ευρύ κοινό.
Το 1964 ίδρυσε τη δική του εταιρία παραγωγής “ΘΒ-Ταινίες Γέλιου”. Την περίοδο 1965-1969, συνεργαζόμενος με τον Πάνο Γλυκοφρύδη και τον Ερρίκο Θαλασσινό αλλά και σκηνοθετώντας ο ίδιος κάποιες φορές, γύρισε τις καλύτερες ταινίες του, όπως “Φανερός πράκτωρ 000”, “Τρελός, παλαβός και Βέγγος”, “Ποιος Θανάσης;”, με σουρεαλιστικό χιούμορ και αυτοσχεδιασμό στα γυρίσματα.
Παρά την εμπορική και καλλιτεχνική τους επιτυχία, οι ταινίες αυτές οδήγησαν την εταιρία του Βέγγου σε κλείσιμο και τον ίδιο σε οικονομική καταστροφή, από την οποία συνήλθε μετά από πολλά χρόνια. Όταν χρεοκόπησε έχασε ακόμα και το σπίτι του στην Κυψέλη, όπου ζούσε ο ίδιος και η οικογένειά του.
3. Η βράβευση και η απόλυτη καταξίωση
Τη δεκαετία του ’70 συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Ντίνο Κατσουρίδη και το 1971 αποθεώθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με την ταινία “Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;” να αποσπά τα βραβεία κριτικών και κοινού.
Η ταινία “Ο Θανάσης στη χώρα της σφαλιάρας” του 1976 ήταν τεράστια εμπορική επιτυχία. Τη δεκαετία αυτή μετατοπίστηκε θεματολογικά από τον σουρεαλισμό στην κοινωνική κριτική. Τη δεκαετία του ’80, ακολουθώντας τη μόδα της εποχής γύρισε έξι βιντεοταινίες και την τηλεοπτική σειρά “Βεγγαλικά” που προβλήθηκε το 1988. Το 1990 εμφανίστηκε στη σειρά του ΑΝΤ1 Αστυνόμος Θανάσης Παπαθανάσης.
4. Όλα είναι δρόμος
Η επιστροφή του στον κινηματογράφο έγινε με την ταινία “Ήσυχες μέρες του Αυγούστου” του Παντελή Βούλγαρη. Η ερμηνεία του εδώ ήταν χαμηλών τόνων, ενώ κορυφαία στιγμή στην καριέρα του θεωρείται το “Όλα είναι δρόμος” του 1998.
Το 1995 έπαιξε στο βλέμμα του Οδυσσέα του Θεόδωρου Αγγελόπουλου. Εκεί έκανε τον ταξιτζή που μετέφερε τον σκηνοθέτη στην Αλβανία. Η παρακάτω σκηνή, θεωρείται ορόσημο:
“Η Ελλάδα πεθαίνει.
Πεθαίνουμε σα λαός.
Κάναμε τον κύκλο μας, δεν ξέρω πόσες χιλιάδες χρόνια, ανάμεσα σε σπασμένες πέτρες και αγάλματα.
Και πεθαίνουμε….
Αλλά αν είναι να πεθάνει η Ελλάδα, να πεθάνει γρήγορα.
Γιατί η αγωνία κρατάει πολύ και κάνει πολύ θόρυβο”.
Το 1997 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Επίδαυρο στο ρόλο του Δικαιόπολι στους Αχαρνής και το 2001 στην Ειρήνη του Αριστοφάνη. Ήταν πλέον ένας πιο ώριμος Βέγγος που ανέπτυσσε μια άλλη πλευρά του υποκριτικού του μεγαλείου.
Το 2002 έπαιξε στην τηλεοπτική σειρά “Περί ανέμων και υδάτων” ενώ η τελευταία του κινηματογραφική εμφάνιση ήταν στην ταινία “Το πέταγμα του κύκνου” ταινία που προβλήθηκε το 2010.
Αξίζει να σημειωθεί πως εμφανίστηκε σε μετρημένες βραβεύσεις, μία εκ των οποίων ήταν στο πλάι του Κάρολου Παπούλια για το μετάλλιο του Τάγματος του Φοίνικα. Ακόμη ένα δείγμα της σεμνότητάς του.
5. Το σπάνιο διαφημιστικό μετά το τροχαίο με τρένο
Το 2000 ο μεγάλος ηθοποιός είχε ένα πάρα πολύ σοβαρό ατύχημα μαζί με την σύζυγό του, όταν το ΙΧ στο οποίο επέβαιναν συγκρούστηκε με διερχόμενη αμαξοστοιχία λίγο έξω από τους Αγίους Θεοδώρους. Τότε, ο Θανάσης Βέγγος είχε πάρει όλη την ευθύνη του ατυχήματος πάνω του, καθώς όπως φαίνεται δεν υπολόγισε σωστά και προσπάθησε να προλάβει να περάσει τις γραμμές του τρένου, τη στιγμή που κατέβαιναν οι μπάρες για τη διερχόμενη αμαξοστοιχία.
“Εγώ φταίω” είχε πει. Ήταν ίσως ένας από τους ελάχιστους που παραδέχθηκαν το σφάλμα τους την ώρα που το έκανε.
Εκείνο το ατύχημα, είχε δώσει το έναυσμα στον αγαπημένο ηθοποιό για να γυρίσει λίγο καιρό μετά ένα τηλεοπτικό σποτ σε συνεργασία με το υπουργείο Μεταφορών και τον ΟΣΕ, σε σκηνοθεσία Ντίνου Κατσουρίδη, το οποίο προβαλλόταν από τα τηλεοπτικά δίκτυα ως κοινωνικό μήνυμα.
