Τα ρακούν στις Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται πως σταδιακά μεταμορφώνονται από άγρια ζώα σε… υποψήφια κατοικίδια, χάρη στην καθημερινή τους τριβή με τον άνθρωπο, τις πόλεις και τα σκουπίδια.
Τα αστικά ρακούν αλλάζουν μορφή και συμπεριφορά
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό *Frontiers in Zoology* εξετάζει πώς τα ρακούν που ζουν σε πόλεις των ΗΠΑ διαφοροποιούνται από τα «ξαδέρφια» τους στην ύπαιθρο. Οι ερευνητές ανέλυσαν σχεδόν 20.000 φωτογραφίες και παρατήρησαν πως τα ρακούν των πόλεων έχουν πιο κοντή μουσούδα — ένα χαρακτηριστικό που συνδέεται με τις πρώτες φάσεις εξημέρωσης, όπως παρατηρήθηκε ιστορικά σε ζώα όπως οι σκύλοι και οι γάτες.
Αυτή η αλλαγή στη μορφολογία τους φαίνεται να προχωρά παράλληλα με αλλαγές στη συμπεριφορά τους. Δεν είναι λίγα τα περιστατικά όπου ρακούν εμφανίζονται σε γήπεδα κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικών αγώνων ή αποκτούν δημοσιότητα μέσα από τα social media, με ορισμένα να γίνονται μικροί… celebrities.
Η επιρροή της καθημερινής ζωής στις πόλεις
Οι επιστήμονες εξηγούν ότι η συνεχής επαφή των ρακούν με τον άνθρωπο και κυρίως με τα σκουπίδια του, έναν πραγματικό «μπουφέ» για αυτά τα ζώα, οδηγεί σε σημαντικές μεταβολές στη συμπεριφορά τους. Πλέον είναι λιγότερο φοβικά και πιο εξοικειωμένα με την ανθρώπινη παρουσία. Το ένστικτο φυγής μειώνεται και το παρουσιαστικό τους φαίνεται να γίνεται πιο «φιλικό» — ενδείξεις εξελικτικής πίεσης που ευνοεί τα ζώα που προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον των ανθρώπων.
Η ερευνήτρια Ραφαέλα Λες το περιγράφει πολύ εύστοχα:
«Τα σκουπίδια είναι το σημείο εκκίνησης. Όπου υπάρχουν άνθρωποι, υπάρχουν και σκουπίδια — και τα ζώα τα λατρεύουν.»
Για να μπορέσουν όμως να εκμεταλλευτούν αυτήν την πηγή τροφής, τα ρακούν πρέπει να πλησιάζουν σπίτια και αυλές χωρίς να αποτελούν απειλή. Αυτό σημαίνει ότι επιβιώνουν πιο εύκολα εκείνα που είναι πιο ήπια, λιγότερο επιθετικά και με μεγαλύτερη ανεκτικότητα στην ανθρώπινη παρουσία.
Το σύνδρομο εξημέρωσης και η σταδιακή αλλαγή
Τα ευρήματα θυμίζουν το γνωστό «σύνδρομο εξημέρωσης», το οποίο περιλαμβάνει αλλαγές όπως πιο κοντή μουσούδα, πεσμένα αυτιά, αποχρωματισμό στο τρίχωμα και μικρότερο εγκέφαλο — αλλαγές που παρατηρήθηκαν σε πολλά κατοικίδια ζώα. Αν και συνήθως συνδέεται με άμεση ανθρώπινη παρέμβαση, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρόκειται για μια διαδικασία που μπορεί να ξεκινήσει πολύ νωρίτερα.
Η ουσία είναι ότι η εξημέρωση μπορεί να αρχίσει χωρίς υιοθεσία ή παρέμβαση: συμβαίνει σταδιακά, εκεί που τα ζώα ζουν κοντά μας και μαθαίνουν να προσαρμόζονται. Στην περίπτωση των ρακούν, η συνήθεια να τριγυρνούν κοντά σε κάδους απορριμμάτων και αυλές τα κάνει πιο «ανθρώπινα» στη συμπεριφορά και πιο δεκτικά στη συνύπαρξη.
Ίσως λοιπόν στο μέλλον, τα ρακούν να μην είναι απλώς οι «πάντα των σκουπιδιών» αλλά κάτι πολύ πιο οικείο: τα νέα κατοικίδια των αμερικανικών πόλεων.