Μεγάλες αλλαγές φέρνει το νέο ασφαλιστικό για τους σημερινούς 55άρηδες, καθώς το όριο των 62 ετών για συνταξιοδότηση αναμένεται να καταργηθεί για πολλές κατηγορίες. Χιλιάδες εργαζόμενοι που είχαν προγραμματίσει έξοδο νωρίτερα, θα πρέπει να επανασχεδιάσουν τον εργασιακό τους βίο.
Αλλάζουν τα όρια ηλικίας για σύνταξη
Η σταδιακή αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης, που ξεκινά από το 2027, θα επηρεάσει άμεσα όσους είναι σήμερα 55 ετών. Οι επιλογές πρόωρης συνταξιοδότησης των παλαιότερων γενεών έχουν πλέον περιοριστεί, ενώ η νέα τάση οδηγεί σε μεγαλύτερη παραμονή στην εργασία, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της πίεσης στο ασφαλιστικό σύστημα.
Η κυβέρνηση μέχρι το τέλος του 2026 πρέπει να αναθεωρήσει τα σημερινά όρια των 67 ετών (με 15 χρόνια ασφάλισης) και των 62 ετών (με 40 χρόνια εργασίας), ανάλογα με τα αποτελέσματα της μελέτης της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, που αποτυπώνει την εξέλιξη του προσδόκιμου ζωής. Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν αύξηση, γεγονός που σηματοδοτεί και αύξηση στα όρια ηλικίας.
Πώς θα εφαρμοστούν οι αυξήσεις
Υπάρχουν δύο σενάρια για την εφαρμογή των αυξήσεων:
- Σταδιακά: Κάθε χρόνο μια μικρή αύξηση, όπως έγινε την περίοδο 2015–2021. Για παράδειγμα, όποιος συμπληρώνει τα 62 το 2027, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί στα 62,6 έτη. Το 2028 θα απαιτούνται 62,9 και μέχρι το 2030, τα 63,5.
- Εφάπαξ: Μια ενιαία αύξηση από 1η Ιανουαρίου 2027 που επηρεάζει άμεσα όσους πλησιάζουν τα σημερινά όρια.
Αυτή τη στιγμή ισχύουν μόνο δύο βασικά σενάρια εξόδου: είτε στα 62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης είτε στα 67 έτη με 15ετία, καθώς όλες οι μεταβατικές διατάξεις καταργήθηκαν με τον Ν. 4336/15.
Οι 55άρηδες στο πιο κρίσιμο σημείο
Σύμφωνα με τον δικηγόρο Διονύση Ρίζο, όσοι γεννήθηκαν μετά το 1968–1969 βρίσκονται σε μεταβατική φάση. Δεν πρόλαβαν τις πρόωρες εξόδους των προηγούμενων δεκαετιών, αλλά δεν είναι πλήρως εγκλωβισμένοι στα 62 ή 67, καθώς υπάρχουν επιμέρους διαδρομές.
Η δυνατότητα εξόδου εξαρτάται από το αν πρόκειται για:
- Παλαιούς ασφαλισμένους (πριν την 1/1/1993): Μπορούν να αξιοποιήσουν πολυτεκνία ή βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, ώστε να αποχωρήσουν γύρω στα 58–60 έτη.
- Νέους ασφαλισμένους (μετά την 1/1/1993): Ακολουθούν τα γενικά όρια, δηλαδή 62 με 40ετία ή 67 με 15ετία.
Η δυνατότητα πρόωρης εξόδου έχει συρρικνωθεί για όλους, αλλά τα **πλασματικά έτη** (στρατός, σπουδές, τέκνα) μπορούν να λειτουργήσουν ως «κλειδί» για έγκαιρη συνταξιοδότηση, αν χρησιμοποιηθούν σωστά.
Τι ισχύει σήμερα ανά κατηγορία
Οι γενικές προϋποθέσεις για τη γενιά των 55άρηδων είναι:
- 62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης (συμπεριλαμβανομένων πλασματικών).
- 67 έτη με 15ετία.
Δημόσιο – βαρέα στον ΟΤΑ
Οι ασφαλισμένοι σε βαρέα του Δημοσίου και ΟΤΑ έχουν:
- Έξοδο στα 58 αν είχαν 12 χρόνια σε βαρέα μέχρι 31/12/2012.
- Έξοδο στα 60 αν τα 12 χρόνια συμπληρώθηκαν μετά την 1/1/2013.
Παράδειγμα: Υπάλληλος καθαριότητας με 12 χρόνια σε βαρέα μέχρι το 2011, μπορεί να φύγει το 2028 στα 58.
Πρόωρες συντάξεις στο Δημόσιο
Δημόσιοι υπάλληλοι με 25ετία (με ή χωρίς εξαγορά) μπορούν να αποχωρήσουν μειωμένα στα 62.
Παράδειγμα: Υπάλληλος με 25ετία το 2020 και γεννημένος τον Φεβρουάριο 1969, κατοχυρώνει δικαίωμα στα 62, δηλαδή το 2031.
Μητέρες με 20ετία και τρία ή περισσότερα παιδιά
Μητέρες που είχαν 20 χρόνια ασφάλισης έως το 2010 μπορούν να αποχωρήσουν χωρίς ηλικιακό όριο.
Παράδειγμα: Δημοτική υπάλληλος, τρίτεκνη, γεννημένη τον Δεκέμβριο 1970, με 20ετία το 2010, μπορεί να φύγει το 2025 (στα 55).
ΙΚΑ – βαρέα και ανθυγιεινά
- Με 7.500 βαρέα και 10.500 ένσημα (με πλασματικά): μειωμένη στα 60, πλήρης στα 62 (μείωση ~51 €/μήνα).
- Με 3.600 βαρέα και 4.500 συνολικά: πλήρης σύνταξη στα 62.
Γυναίκες σε βαρέα επαγγέλματα
- Αν είχαν τα απαιτούμενα ένσημα το 2010 → πλήρης στα 55.
- Το 2011 → πλήρης στα 56.
- Το 2012 → πλήρης στα 57.
- Από 2013 και μετά → πλήρης στα 62.
Παράδειγμα: Μισθωτή γεννημένη τον Φεβρουάριο 1969 με 3.600 βαρέα ένσημα το 2011, φεύγει το 2025 (56 ετών).
Προσοχή: Απαιτείται να έχουν συμπληρωθεί 1.000 βαρέα ένσημα στα τελευταία 17 έτη πριν την αίτηση.
Πρόωρες συντάξεις ΙΚΑ
- 15 έτη ασφάλισης (χωρίς εξαγορά).
- 100 ένσημα ανά έτος τα τελευταία 5 έτη.
Η έξοδος είναι δυνατή στα 62, με μείωση ~130,9 €/μήνα.
ΟΑΕΕ – ελεύθεροι επαγγελματίες
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν μόνο:
- Στα 62 με 40 χρόνια.
- Ή στα 67 με 15 χρόνια.
Παράδειγμα: Έμπορος γεννημένος τον Ιανουάριο 1968, φεύγει το 2030, στα 62, με 40ετία.
ΕΤΑΑ – επιστήμονες
Δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί, ασφαλισμένοι στο πρώην ΕΤΑΑ, μπορούν:
- Στα 62 με 40ετία (και πλασματικά).
- Στα 67 με 15ετία.
Παράδειγμα: Μηχανικός γεννημένος τον Δεκέμβριο 1969, αποχωρεί το 2031 στα 62, αν έχει 40 χρόνια.
ΟΓΑ – αγρότες
Οι αγρότες έχουν μόνο τις δύο βασικές επιλογές:
- Στα 62 με 40 χρόνια.
- Στα 67 με 15ετία.
Παράδειγμα: Αγρότης γεννημένος τον Μάιο 1968, συνταξιοδοτείται το 2030 στα 62, αν έχει 40ετία.
Νέοι ασφαλισμένοι μετά το 1993
Για όσους ασφαλίστηκαν μετά την 1/1/1993 ισχύουν ενιαία όρια:
- 62 έτη με 15 χρόνια → πρόωρη/μειωμένη (απαιτούνται 750 ημέρες ασφάλισης την τελευταία 5ετία).
- 67 έτη με 15 χρόνια → πλήρης.
- Εναλλακτικά: 62 έτη με 40 χρόνια (τουλάχιστον 33 πραγματικά + έως 7 πλασματικά από στρατό, σπουδές, τέκνα).
Συμβουλές για ασφαλισμένους
- Ελέγξτε άμεσα τα ένσημά σας και δείτε αν θεμελιώνετε δικαίωμα.
- Ζητήστε βοήθεια από ειδικό για την ημερομηνία αίτησης.
- Σχεδιάστε την οικονομική σας πορεία με βάση τις αλλαγές.
- Ρυθμίστε πιθανές εκκρεμότητες με τα Ταμεία.
Το νέο σύστημα φέρνει αλλαγές που καταργούν την έξοδο στα 62 για πολλούς. Η ενημέρωση και η κατάλληλη στρατηγική αξιοποίησης των δικαιωμάτων είναι απαραίτητες για να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος ή σύνταξη.