Η ΑΑΔΕ εστιάζει στις καταθέσεις μετρητών στους τραπεζικούς λογαριασμούς, βάζοντας στο στόχαστρο χρήματα που δεν μπορούν να δικαιολογηθούν από τα δηλωμένα εισοδήματα των προηγούμενων ετών. Οι φορολογούμενοι καλούνται πλέον να αποδείξουν την προέλευση κάθε ποσού, ακόμη κι αν προέρχεται από παλαιότερες αποταμιεύσεις.
Προσοχή στα αδικαιολόγητα μετρητά
Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, κάθε αύξηση της περιουσίας που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί επαρκώς –είτε η προέλευσή της είναι άγνωστη, παράνομη ή απλώς αδικαιολόγητη– θεωρείται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό σημαίνει πως φορολογείται με συντελεστή 33%.
Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) απέρριψε πρόσφατα προσφυγή ενός φορολογούμενου, ο οποίος επικαλέστηκε παλαιά μετρητά για να αιτιολογήσει καταθέσεις στον τραπεζικό του λογαριασμό.
Τι έκρινε η ΔΕΔ
Η απόφαση της ΔΕΔ ενισχύει τη θέση της φορολογικής διοίκησης ότι δεν αρκεί μια απλή επίκληση αποταμιευμένων χρημάτων του παρελθόντος. Για να γίνουν δεκτά τα μετρητά ως δικαιολογημένη προέλευση κεφαλαίου, απαιτείται συνδυασμένη εκτίμηση του πραγματικού κεφαλαίου των προηγούμενων ετών και των υπαρχόντων τραπεζικών διαθέσιμων.
Στην προκειμένη περίπτωση, η Εφορία διαπίστωσε συγκεκριμένες κινήσεις μετρητών στον τραπεζικό λογαριασμό του φορολογούμενου και ζήτησε τεκμηρίωση. Ωστόσο, το οικονομικό του προφίλ δεν μπορούσε να υποστηρίξει την ύπαρξη τέτοιων αποταμιεύσεων. Το αποτέλεσμα ήταν η απόρριψη της προσφυγής.
Τι ισχύει για τις αποταμιεύσεις
Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι για την αποδοχή παλαιών μετρητών ως «νόμιμη» πηγή κεφαλαίου, πρέπει να αποδεικνύεται ότι αυτά προήλθαν από διαθέσιμο εισόδημα. Αν ο φορολογούμενος δεν μπορεί να παρουσιάσει οικονομικά στοιχεία που να τεκμηριώνουν την αποταμίευση –όπως πλεόνασμα εισοδήματος σε σχέση με τις δαπάνες του– τότε το ποσό θεωρείται αδικαιολόγητο και φορολογείται.
Παραδείγματα που δείχνουν τι δεν γίνεται δεκτό
1. Ελεύθερος επαγγελματίας και αποταμιεύσεις από το 2016
Ένας ελεύθερος επαγγελματίας κατέθεσε 50.000 ευρώ στον λογαριασμό του το 2022, ισχυριζόμενος ότι τα είχε αποταμιεύσει από το 2016. Ωστόσο, από τα φορολογικά του στοιχεία φάνηκε ότι την περίοδο 2015–2017 είχε εισόδημα συνολικά 30.000 ευρώ, ενώ οι δαπάνες του (όπως ενοίκιο, δίδακτρα και δάνεια) ξεπερνούσαν τις 40.000 ευρώ.
Καθώς δεν υπήρχε πλεόνασμα κεφαλαίου που να δικαιολογεί την αποταμίευση, η κατάθεση των 50.000 ευρώ θεωρήθηκε αδικαιολόγητη.
2. Μισθωτός και «μετρητά στο σπίτι»
Σε άλλη περίπτωση, μισθωτός κατέθεσε το 2023 το ποσό των 20.000 ευρώ και δήλωσε ότι προέρχεται από μετρητά που είχε στο σπίτι από το 2019. Αν και το εισόδημά του κρινόταν επαρκές, δεν υπήρξε καμία παλαιότερη επίσημη καταγραφή ή δήλωση για το ποσό αυτό (π.χ. σε δηλώσεις Πόθεν Έσχες).
Λόγω έλλειψης τεκμηρίωσης, η εξήγηση δεν έγινε αποδεκτή.
Τι πρέπει να προσέχουν οι φορολογούμενοι
Η φορολογική διοίκηση εντείνει τους ελέγχους για αδικαιολόγητες μεταβολές περιουσίας και καταθέσεις που δεν μπορούν να υποστηριχθούν με στοιχεία. Όσοι διατηρούν μετρητά εκτός τραπεζικού συστήματος θα πρέπει να είναι σε θέση να τεκμηριώσουν την προέλευσή τους σε περίπτωση καταθέσεων.
Σε διαφορετική περίπτωση, τα ποσά θα θεωρούνται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και θα υπόκεινται σε υψηλή φορολόγηση.