Η συνταγματικότητα του νόμου για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, γνωστού ως νόμου Πιερρακάκη, επικυρώθηκε με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, απορρίπτοντας τις προσφυγές πανεπιστημιακών και της ΠΟΣΔΕΠ.
Το ΣτΕ απέρριψε τις προσφυγές κατά του νόμου
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε συνταγματικό τον νόμο που επιτρέπει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Η απόφαση λήφθηκε από την Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου έπειτα από διασκέψεις που πραγματοποιήθηκαν από τις 2 έως και τις 13 Ιουνίου 2025. Είχαν προηγηθεί προσφυγές της ΠΟΣΔΕΠ, πανεπιστημιακών, καθώς και του πρώην υπουργού του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργου Κατρούγκαλου, ο οποίος συμμετείχε ως ακαδημαϊκός.
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του ΣτΕ:
«Απορρίπτονται, κατά πλειοψηφία, τρεις αιτήσεις ακυρώσεως που έχουν ασκηθεί από Καθηγητές Α.Ε.Ι. και την ΠΟΣΔΕΠ».
Η επίσημη ανακοίνωση του ΣτΕ
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας δημοσίευσε αναλυτική ανακοίνωση, βάσει του άρθρου 34 παρ. 8 του π.δ. 18/1989, όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 4786/2021. Σε αυτήν σημειώνεται ότι οι υποθέσεις που σχετίζονται με την εγκατάσταση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων στην Ελλάδα εξετάστηκαν στις 11 Απριλίου 2025 και αποτέλεσαν αντικείμενο διασκέψεων στις 2 και 13 Ιουνίου.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι διατάξεις του άρθρου 16 του Συντάγματος, σε συνδυασμό με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις αρχές της καλόπιστης συνεργασίας μεταξύ κρατών-μελών, δεν απαγορεύουν τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων.
Η συμβατότητα με το ευρωπαϊκό δίκαιο
Ειδικότερα, το ΣτΕ επισήμανε πως το Σύνταγμα, μέσω των διατάξεων για την ακαδημαϊκή ελευθερία και την παροχή ποιοτικής ανώτατης εκπαίδευσης, επιτρέπει την ίδρυση παραρτημάτων πανεπιστημίων από κράτη-μέλη της Ε.Ε. ή από χώρες που συμμετέχουν στην GATS, υπό τον όρο ύπαρξης ειδικού νόμου που διασφαλίζει υψηλό επίπεδο σπουδών.
Το ανώτατο δικαστήριο υπογράμμισε ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο δεν επιβάλλει δυσανάλογους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης των εν λόγω ιδρυμάτων, όπως προβλέπει το άρθρο 49 της ΣΛΕΕ. Ως εκ τούτου, απορρίφθηκε και η αίτηση ακύρωσης που είχαν καταθέσει τα ιδιωτικά κολλέγια.
Η τοποθέτηση του Κυριάκου Πιερρακάκη
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης χαρακτήρισε την απόφαση του ΣτΕ ως «δικαίωση της βούλησής μας να γκρεμίσουμε τείχη, να σπάσουμε ριζωμένα ταμπού, να ξεπεράσουμε ιδεοληψίες και να δώσουμε περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες στους φοιτητές που θέλουν να σπουδάσουν στη χώρα μας».
Ο ίδιος σημείωσε:
«Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο με την απόφασή του πιστοποιεί ότι η κυβέρνηση λειτούργησε με σεβασμό στους θεσμούς. Όσοι τόσα χρόνια χρησιμοποιούσαν το Σύνταγμα ως πρόσχημα για να μην αλλάξει τίποτα στη χώρα, σήμερα καλούνται να εξηγήσουν στους πολίτες την ακινησία ετών που αποστέρησε από την Ελλάδα φοιτητές, την αποδυνάμωσε από εκείνους που μετανάστευσαν σε χώρες του εξωτερικού για να σπουδάσουν ελλείψει άλλης εναλλακτικής, προκάλεσε ταλαιπωρία στις οικογένειες τους και είχε ως συνέπεια τεράστιες απώλειες στην αναπτυξιακή δραστηριότητα της χώρας μας.
Η Ελλάδα από σήμερα τελεσίδικα σταματά να αποτελεί εξαίρεση σε έναν παγκόσμιο εκπαιδευτικό κανόνα. Η συνύπαρξη του Δημόσιου πανεπιστημίου με τα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια ενισχύει την ακαδημαϊκή ανταγωνιστικότητα, την προσέλκυση επενδύσεων για έρευνα, καινοτομία και διεθνή συνεργασία.
Με την ιστορική αυτή απόφαση πραγματοποιείται ένα μεγάλο βήμα προόδου και αυτοπεποίθησης. Ένα βήμα που καταδεικνύει ότι το μέλλον ανήκει σε όσους τολμούν να το οραματιστούν και να το χτίσουν».
Η παρέμβαση του Ευάγγελου Βενιζέλου
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, σχολιάζοντας την απόφαση του ΣτΕ, υπογράμμισε τη σημασία της απόφασης, δηλώνοντας:
«Η σημερινή απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τον νόμο περί μη κρατικών ΑΕΙ έχει τεράστια ερμηνευτική σημασία. Χαίρομαι γιατί έγινε αποδεκτή η θεωρητική προσέγγιση που έχω προτείνει περί “επαυξημένου Συντάγματος” που προκύπτει μέσα από τη σύμφωνη με το Δίκαιο της ΕΕ και την ΕΣΔΑ ερμηνεία του Συντάγματος.
Χαίρομαι γιατί βρήκε πρακτική εφαρμογή η ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 28 του Συντάγματος που είχα εισηγηθεί στην αναθεώρηση του 2001. Είναι τιμητικό για τον καθηγητή Β. Σκουρή, πρώην Πρόεδρο του ΔΕΕ και εμένα το γεγονός ότι το ΣτΕ υιοθέτησε τις θέσεις που αναπτύξαμε στη σχετική κοινή μας γνωμοδότηση.
Τέλος χαίρομαι γιατί, έστω με πολυετή καθυστέρηση, γίνεται ευρύτατα αποδεκτό αυτό που υποστήριζα σταθερά, ότι δεν απαιτείται να προηγηθεί αναθεώρηση του άρθρου 16 γιατί και υπό τη σημερινή μορφή της συνταγματικής διάταξης, ο κοινός νομοθέτης μπορεί να ρυθμίσει το ζήτημα των μη κρατικών ΑΕΙ».